Φεστιβάλ Βωβούσας 2017: Αφιέρωμα στους Αδελφούς Μανάκια

Το καλοκαίρι επιστρέφει και μαζί του και το Φεστιβάλ Βωβούσας. Δέκα ημέρες και… δύο χωριά, αφού φέτος στο πρόγραμμα εντάσσεται και το γειτονικό χωριό Περιβόλι, και πολλές δραστηριότητες, προβολές, μουσική, εργαστήρια για μικρούς και μεγάλους.

Η ορεινή εξόρμηση ξεκινά στις 28 Ιουλίου και ολοκληρώνεται στις 5 Αυγούστου. Με την έναρξη του Φεστιβάλ, μικροί, μεγάλοι, φίλοι, γνωστοί, άγνωστοι γίνονται μία μεγάλη παρέα και πλάι στον ποταμό Αώο και την καταπράσινη κοιλάδα του, ανακαλύπτουν το μικρό παραδοσιακό χωριό με τους λίγους ντόπιους κατοίκους, πολλοί από τους οποίους μιλούν ακόμη βλαχικά και το παραδοσιακό μονότοξο γεφύρι ενώ παράλληλα αφήνουν την καλλιτεχνική φύση να αποδράσει κι εκείνη.

Κι επειδή Φεστιβάλ Βωβούσας χωρίς κεντρικό θέμα δεν γίνεται, τα φώτα φέτος «πέφτουν» πάνω σε δύο προσωπικότητες με μεγάλη συμβολή στον πολιτισμό της Ελλάδας και των Βαλκανίων οι οποίοι γεννήθηκαν και έδρασαν μερικά μόνο χιλιόμετρα μακριά από τη Βωβούσα, στη γειτονική Αβδέλλα. Το έργο των αδελφών Μανάκια, ζωντανό ακόμη στα κινηματογραφικά τους φιλμ, αναβιώνει μέσα από τη ματιά του Φεστιβάλ με συζητήσεις, εργαστήρια, προβολές.

112 χρόνια πριν, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, οι αδελφοί Γιανάκης και Μίλτος Μανάκια, επέστρεφαν από το Λονδίνο στο χωριό τους έχοντας στις αποσκευές τους ένα «κουτί» που δεν είχε ξαναδεί κανείς κάτοικος της Αβδέλλας ή άλλου χωριού. Η κινηματογραφική μηχανή, μια Bioscope 300, των αδελφών Μανάκια στήθηκε απέναντι από τη γιαγιά τους την ώρα που ύφαινε στον αργαλειό κι έτσι ξεκίνησε με τις «Υφάντρες»  μία μεγάλη και σημαντική πολιτιστική παραγωγή.

Χιλιόμετρα φιλμ, εμφανισμένου ή μη, συνάρπασαν κι ενέπνευσαν τους συγχρόνους τους ενώ πλέον λειτουργούν ως ερευνητικό εργαλείο για την κατανόηση των ηθών και εθίμων μίας εποχής αντιμέτωπης με αλλαγές, πολέμους, δημιουργία συνόρων. Μέσα από τις εικόνες των δύο αδελφών παρουσιάζεται μία ζωή που κυλά σε ρυθμούς ανθρώπινους, γύρω από ένα τραπέζι, με μια γυναίκα να ολοκληρώνει τις καθημερινές οικιακές δουλειές, μέσα από τα μάτια των αγωνιστών και κρατούμενων των Βαλκανικών Πολέμων και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι αδελφοί Μανάκια ήταν οι πρώτοι ντοκιμαντερίστες που κράτησαν ζωντανές τις εξελίξεις στο πέρασμα των χρόνων.

Σε διάρκεια πέντε ημερών του Φεστιβάλ μία ομάδα καλλιτεχνών, συγγραφέων και κινηματογραφιστών θα οργανώσουν εκδηλώσεις και δημιουργικά εργαστήρια, πάνω σε μια ιδέα του Σάκη Σερέφα, στα οποία ο κεντρικός προβληματισμός θα είναι: Τι είναι αυτό που κινητοποίησε το βλέμμα των αδελφών Μανάκια, σε μια εποχή όπου η κινηματογραφική τέχνη βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα; Τι είναι αυτό στο οποίο μπορεί κανείς να εστιάσει σήμερα ώστε να αποτυπώσει τον χώρο γύρω του και τον καιρό του, σε μια εποχή όπου τα καταγραφικά τεχνολογικά μέσα αφθονούν και βρίσκονται πια στα χέρια του καθενός; Η μνήμη, ατομική ή συλλογική, είναι επινόηση και κατασκευή;

Εκτός από τον φωτογράφο Στράτο Καλαφάτη και τους διακεκριμένους Έλληνες κινηματογραφιστές, Φώτο Λαμπρινό, Βασίλη Κεχαγιά, για τους αδελφούς Μανάκια θα συμμετάσχει και η Eliza Zdru, η σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ The Manakia Brothers, Diary of a Long Look Back, που καταπιάνεται με το έργο των δύο αδελφών και τη διαβαλκανική συμβολή του. Μια συζήτηση που θα συντονίζει ο συγγραφέας κι εμπνευστής του αφιερώματος, Σάκης Σερέφας. Μια στρογγυλή τράπεζα υπό τον τίτλο «Στον ύπνο του παραμιλούσε γι’ αυτήν», φράση με την οποία ο Μίλτος Μανάκια μαρτυρεί πως ο αδελφός του Γιαννάκης ονειρευόταν συνεχώς, στον ύπνο και στον ξύπνιο του, να αποκτήσει μια κινηματογραφική μηχανή, από την πρώτη στιγμή που είδε κινηματογραφική ταινία στη ζωή του στα 1905 .

Παράλληλα, γύρω από το Αφιέρωμα θα «τρέξουν» μια φωτογραφική έκθεση από τη ζωή των δύο αδελφών, ένα εργαστήριο animation για μικρούς από τον Πάνο Καπίρη και την ομάδα Edu|shorts κι ένα multimedia εργαστήριο με τίτλο «Κιβωτός εικόνων» από τους Βασίλη Κεχαγιά και Στράτο Καλαφάτη.


Πρόγραμμα Αφιερώματος

Παρασκευή 28 Ιουλίου στις 19:00 – 20:00: Εγκαίνια έκθεσης φωτογραφίας Μανάκια
Σάββατο 29 Ιουλίου στις 20:00 – 22:00: Προβολή «Manakia Brothers, Diary of a Long Look Back”, Eliza Zdru (RO)
Κυριακή 30 Ιουλίου στις 12:00 – 14:00:«Στον ύπνο του παραμιλούσε γι’ αυτήν» Συζήτηση για τους αδελφούς Μανάκια
Σάββατο 29 και Κυριακή 30 Ιουλίου στις 10:00 – 12:00: Εργαστήριο «Δίνοντας φωνή και χρώμα στη ζωή των αδελφών Μανάκια»
Τρίτη 1 Αυγούστου στις 21:00 – 23:00: Παράδοση «Κιβωτού Εικόνων» στο Δήμο Ζαγορίου με συμβολαιογραφική πράξη
29 Ιουλίου – Τρίτη 1 Αυγούστου στις 11:00 – 14:00: Εργαστήριο «Κιβωτός εικόνων»