Όταν μια ανακοίνωση ξεσήκωσε ένα ολόκληρο θέατρο της Αθήνας

Μπορεί εδώ και δεκαετίες οι γυναίκες να κυριαρχούν στον χώρο του θεάματος και στις Τέχνες, και χώροι όπως το Θέατρο να απαρτίζονται από αμέτρητες πρωταγωνίστιες που άφησαν το στίγμα τους, όμως τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι.

Ήταν το 1840 όταν ο ντελάλης στους δρόμους της Αθήνας φώναζε «…Τρέξατε, τρέξατε, απόψε στο θέατρο το ρόλο της γυναίκας θα παίξει αληθινή γυναίκα…».  Οι Αθηναίοι σταυροκοπιόντουσαν και οι καθώς πρέπει κυρίες και δεσποινίδες έκλειναν τα αυτιά τους για να μην το ακούσουν.

Την ίδια εποχή, περίπου, η ιταλίδα ηθοποιός του μελοδράματος, Ρίτα Μπάσο, ξεσήκωνε το ανδρικό κοινό της Αθήνας. Η Μπάσο ήταν πρώτη γυναίκα που αντίκριζαν οι Αθηναίοι και άφηναν περιουσίες στα πόδια της. Αυτά είδε η Ηπειρωτοπούλα Αικατερίνη Παναγιώτου και πείστικε να βγει στο σανίδι παρά τις στενόμυαλες αντιλήψεις της εποχής της.

Η Παναγιώτου υπήρξε η πρώτη ελληνίδα επαγγελματίας ηθοποιός. Πριν βγει στο θέατρο εργαζόταν ως κορδελιάστρα, αλλά το Νοέμβριο του 1840 πείστηκε από τη Φιλοδραματική Εταιρεία που ζητούσε «κοράσια κόσμια και ευειδή» για τις ανάγκες της παράστασης της πεντάπρακτης τραγωδίας «Αριστόδημος» του Ιταλού δραματουργού Μόντι.

Και παρά τις αντιδράσεις στο άκουσμα της συμμετοχής της στην παράσταση, η ελληνική περιέργεια υπερνίκησε κάθε άλλη αντίσταση, όπως πάντα. Ο θεατρικός συγγραφέας και ιστορικός του θεάτρου Ν.Ι.Λάσκαρης αναφέρει ότι «προς μεγάλην έκπληξιν των Αθηναίων, οίτινες μόλις έμαθαν ότι θα εμφανισθεί γυνή ηθοποιός, κατέκλυσαν το θέατρον, το οποίο παρ’ ολίγον να καταρρεύσσει εκ της συρροής».

Η Παναγιώτου εργάστηκε μόνο τέσσερα χρόνια ως ηθοποιός και στη συνέχεια αποχώρησε απογοητευμένη.

Πάντως ως πρωταγωνίστρια της «Εταιρείας του εν Αθήναις Θεάτρου» πληρωνόταν με το αστρονομικό ποσό των 50 δραχμών μηνιαίως. Ίσως γι αυτό, μόλις το 1842 εμφανίστηκε η δεύτερη επαγγελματίας ηθοποιός, η Αθηνά Φαρμάκη και στη συνέχεια ακολούθησαν η Μαριγώ Δευτερίδη και η Μαριγώ Δομεστίνη. 

Πριν την Παναγιώτη υπήρξαν ορισμένες ακόμα γυναίκες ηθοποιοί, αλλά όλες σε υπόδουλες περιοχές και σε ερασιτεχνικούς θιάσους.