Σαν σήμερα: Αυτοκτόνησε ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, Αρης Βελουχιώτης

Το πρωινό της 16ης Ιουνίου του 1945, ο Άρης Βελουχιώτης, ή κατά κόσμον Αθανάσιος Κλάρας, αυτοκτονεί στην Μεσούντα της Άρτας, όταν περικυκλώθηκε από παραστρατιωκές ομάδες και μονάδες του Στρατού. Πεισματάρης, περήφανος και απόλυτος, είναι μέχρι και σήμερα μια από τις πιο αμφιλεγόμενες μορφές του αντάρτικου αγώνα. Οι Αριστεροί τον θεωρούν ήρωα, ενώ οι δεξιοί, εγκληματία και δολοφόνο αθώων.

Γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου του 1905 στην Λαμία. Ο Πατέρας του Δημήτρης, ήταν δικηγόρος και η μητέρα του ήταν η Αγλαΐα Ζέρβα, από την οποία πιστεύεται πως είχε μακρινή συγγένεια με τον ορκισμένο εχθρό του την περίοδο της κατοχής, Ναπολέοντα Ζέρβα.

Το 1919 αποβάλλεται από το σχολείο λόγω κακής διαγωγής και γράφτηκε στην Γεωργική Σχολή της Λάρισας, από όπου αποφοίτησε 3 χρόνια αργότερα, Εργάσθηκε για μικρό χρονικό διάστημα ως δημόσιος υπάλληλος και το 1924 κατεβαίνει στην Αθήνα, όπου εντάσσεται στο ΚΚΕ.

Η κομμουνιστική του δράση τον έστειλε σε στρατόπεδο ανεπιθύμητων κατά την διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας. Μετά την απόλυσή του, φυλακίστηκε πολλές φορές και εξορίστηκε άλλες τόσες, μέχρι και το 1940. Το 1936 καταδικάστηκε σε τετραετή φυλάκιση από την δικτατορία Μεταξά και αποφυλακίστηκε το 1939, όταν υπέγραψε «δήλωση μετάνοιας», αποκηρύσσοντας τον κομμουνισμό και το ΚΚΕ. Η πράξη του αυτή θεωρήθηκε ατιμωτική και τον ακολουθούσε σε όλη την υπόλοιπη ζωή του.

Στον πόλεμο εναντίον των Ιταλών, υπηρέτησε ως στρατιώτης του πυροβολικού στην Μακεδονία. Αργότερα επέστρεψε στην Αθήνα, με την αντιστασιακή του δράση να ξεκινά από την Ευρυτανία το 1942. Εκείνη την περίοδο θα αποκτήσει το ψευδώνυμο Άρης Βελουχιώτης, από τον Άρη τον θεό του πολέμου και το βουνό Βελούχι.

Οι πρώτες του πράξεις έδειχναν πως ήταν ένας σκληρός τιμωρός, ή δίκαιος όπως έλεγε ο ίδιος, των προδοτών του ελληνικού έθνους. Στις 9 Σεπτεμβρίου, το τμήμα του οποίο ηγούνταν έδωσε την πρώτη του μάχη στην χαράδρα της Ρέκας στην Γκιώνα κατά ιταλικού αποσπάσματος και έναν μήνα αργότερα, αντιμετωπίζει με επιτυχία τον ιταλικό λόχο στο Κρίκελο της Ευρυτανίας. Η τεράστια φήμη που απέκτησε, ήταν για την συμμετοχή του στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, η οποία έγινε σε συνεργασία των αντάρτικων ομάδων του ΕΛΑΣ με αρχηγό τον Βελουχιώτη και του ΕΔΕΣ, με αρχηγό τον Ναπολέοντα Ζέρβα.

Μετά από αυτή την επιτυχία, έγινε μια προσπάθεια εδραίωσης της συνεργασίας των αντιστασιακών οργανώσεων. Η συνεργασία τελικά δεν καρποφόρησε, ύστερα από την αποτυχημένη συνάντηση που είχε ο Βελουχιώτης με τον Ζέρβα και τον υπαρχηγό της αγγλικής αποστολής, Κρις Γουντχάουζ. Αυτή η αποτυχία οδήγησε σε ένταση μεταξύ των αντιστασιακών ομάδων, με αιματηρές συγκρούσεις, με αποκορύφωμα την άγρια δολοφονία του συνταγματάρχη Δημήτριου Ψαρρού (συνιδρυτής της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΚΑ), από άντρες του Βελουχιώτη το 1944 στην Φωκίδα. Από πολλούς θεωρήθηκε υπεύθυνος για το στυγνό αυτό έγκλημα, αν και το πιο πιθανό είναι να μην ήταν παρών στην δολοφονία.

Ο Βελουχιώτης στάλθηκε αργότερα στην Πελοπόννησο όπου πολέμησε με τους Γερμανούς κατακτητές αλλά και με τα τάγματα ασφαλείας, που αποτελούσαν της δυνάμεις ασφαλείας της κατοχικής κυβέρνησης Ράλλη. Οι μάχες ήταν σκληρές και αιματηρές εναντίον των ταγμάτων ασφαλείας, ειδικά μετά την αποχώρηση των Γερμανών. Η Μάχη του Μελιγαλά και η σφαγή «επί δικαίων και αδίκων» από τους άνδρες του Άρη εξακολουθεί να διχάζει μέχρι σήμερα.

Στις πόλεις που καταλαμβάνονταν από τον ΕΛΑΣ, ξεκινούσαν αμέσως λαϊκά δικαστήρια, με πολλές εκτελέσεις, πολλές φορές και αθώων. Το 1944, με την μεσολάβηση του υπουργού Εθνικής Ενότητας της εξόριστης κυβέρνησης, Παναγιώτη Κανελλόπουλου, ο Βελουχιώτης δέχεται να αναστείλει τα έκτακτα στρατοδικεία και επέστρεψε στην Ρούμελη. Κατά την αναχώρηση του, χαιρέτησε τους Μοραΐτες καπετάνιους του ΕΛΑΣ, λέγοντας την πασίγνωστη φράση «Καλή αντάμωση στα γουναράδικα», η οποία επανήλθε πρόσφατα στο προσκήνιο από τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Βαγγέλη Διαμαντόπουλο.

Μετά την συμφωνία της Βάρκιζας, υπέγραψε και αυτός την αποστράτευση των ομάδων, αλλά κατηγόρησε την πολιτική ηγεσία του ΕΑΜ για την τακτική της, που κατά την άποψή του οδηγούσε στην εγκαθίδρυση των Άγγλων στην Ελλάδα και στην δίωξη των αγωνιστών του ΕΑΜ. Υπήρξε ίσως ο μεγαλύτερος υπέρμαχος της μετατροπής του αντιστασιακού αγώνα σε κοινωνικό - πολιτικό και την επιβολή «λαοκρατικού» καθεστώτος. Έτσι, παρά την αποδοχή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, έκανε λόγο για την ανάγκη συνέχισης του αγώνα εναντίον του «του νέου ζυγού». Αυτό προκάλεσε την αντίδραση και της κυβέρνησης, αλλά και του ΚΚΕ. Στις 16 Ιουνίου του 1945, το κόμμα τον αποκηρύσσει και τον διαγράφει με δημοσίευμα στον Ριζοσπάστη.

Την ίδια μέρα, ο Άρης Βελουχιώτης αποφασίζει να αυτοκτονήσει, περικυκλωμένος στην Άρτα. Το πτώμα του αποκεφαλίστηκε και κρεμάστηκε σε έναν κεντρικό φανοστάτη των Τρικάλων. Ακολούθησε γλέντι μέχρι το πρωί από τους διώκτες του και σε ερώτηση στη Βουλή των Κοινοτήτων από βουλευτές του Εργατικού Κόμματος για το «βάρβαρο της πράξης», ο αρμόδιος υπουργός απάντησε ότι αυτό αποτελεί «αρχαιοελληνικό πολεμικό έθιμο».

Το ΚΚΕ αποκατέστησε πολιτικά τον Άρη Βελουχιώτη δυο φορές, στις 20 Ιουνίου του 1962 και στις 16 Ιουλίου του 2011. Μέχρι σήμερα, ο Βελουχιώτης παραμένει μια από τις πιο αμφιλεγόμενες μορφές του αντιστασιακού αγώνα. Ήρωας ή εγκληματίας; Η βιβλιογραφία γύρω από το όνομά του είναι μεγάλη με τις απόψεις να είναι διαφορετικές.