Ο βίος του Ευστράτιου, από το Θέατρο Εταιρότητα

Ένα έργο γραμμένο και σκηνοθετημένο από τον Θωμά Βελισσάρη θα παρουσιάσει την Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου 2017, στις 21.00, στη Μικρή Θεατρική Σκηνή του Φεστιβάλ Μονής Λαζαριστών το Θέατρο Εταιρότητα. «Ο Βίος του Ευστράτιου» παρουσιάστηκε σε διάφορους χώρους της Ελλάδας και τώρα διαμορφώθηκε ειδικά για τη Μικρή Θεατρική Σκηνή.

Το εγχείρημα

Βρισκόμαστε στην Ελλάδα του σήμερα και αναβιώνουμε μνήμες του 1950. Ή μήπως βρισκόμαστε στο παρελθόν και προδιαγράφουμε τα γεγονότα του σήμερα; Λίγη σημασία έχει στο έργο οποιαδήποτε αντιστροφή του χρόνου, καθώς το σκηνικό βίωμα βρίσκει τους ήρωες σε μία χρονική ολότητα, που δεν τη μετράνε δείκτες αλλά ανθρώπινα βήματα. Το κείμενο αποτελεί μια πρωτότυπη γραφή, που αναμιγνύει φανταστικά στοιχεία με πραγματικές μνήμες από τη σημερινή Βροντού Πιερίας, τον τόπο από τον οποίο κατάγεται ο συγγραφέας. Πρόκειται για μια ιλαρή τραγωδία, που σκιαγραφεί τη ζωή στην ελληνική επαρχία, όχι μέσω κάποια σχετικής ηθογραφίας, αλλά καταγράφοντας τις ανθρώπινες εκείνες επιθυμίες, τους περιορισμούς και τα πάθη, που ανοικοδόμησαν την παιδεία και τον πολιτισμό μιας χώρας που αναζητούσε την προσωπική της ταυτότητα. Το θεατρικό και συγγραφικό αυτό εγχείρημα βρίσκεται, ήδη από τη σύλληψη του, σε μια διαρκή εξέλιξη. Η πρώτη γραφή του «Βίου του Ευστράτιου» γεννήθηκε μέσα από μια «ανταλλαγή». Τα προσωπικά βιώματα και οι μνήμες του συγγραφέα παντρεύτηκαν σκηνικά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ηθοποιού και έτσι σταδιακά πλάστηκαν οι χαρακτήρες. Το ίδιο δυναμικά οικοδομείται και η δραματουργική δομή του έργου. Στόχος του εγχειρήματος είναι η πρώτη αυτή γραφή του κειμένου, αφού ζυμωθεί θεατρικά και δραματουργικά, να γεννήσει μία επόμενη, εμπλουτισμένη από την εμπειρία που προηγήθηκε, η οποία αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε ένα ακόμη πιο ώριμο σκηνικό αποτέλεσμα.

Η υπόθεση του έργου

Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από τη ζωή του Ευστράτιου, ενός νεοέλληνα μεγαλοεπιχειρηματία, που πια μετρά τις τελευταίες ώρες ζωής. Ο Ευστράτιος, μεγαλωμένος στην Βροντού, ένα χωριό της Πιερίας στους πρόποδες του Ολύμπου, παίρνει την απόφαση να αποκηρύξει το παρελθόν του και να διαγράψει την ιστορία του, όταν έφηβος εγκαταλείπει οριστικά τον τόπο του για να αναμετρηθεί φιλόδοξα με τη ζωή. Όταν η κόρη του Σωσάννα, σε μια προσπάθεια αυτοπροσδιορισμού, ζητήσει απαντήσεις για το άγνωστο παρελθόν του πατέρα της, τότε θα ξεκινήσει ένα ταξίδι, χωρικό και χρονικό, στις πιο παλιές και ανομολόγητες μνήμες. Η Σωσάννα, με μόνη πληροφορία το όνομα της γενέτειρας του πατέρα της, φτάνει στην Βροντού. Εκεί συνδιαλέγεται με όλες τις φωτεινές και σκοτεινές πτυχές, που χάραξαν το δρόμο του Ευστράτιου. Τα μεγάλα ερωτήματα που θα απαντηθούν σε αυτό το οδοιπορικό, θα προκύψουν μέσα από έναν σκηνικό διάλογο με τον «χορό», ένα σύνολο ανθρώπων του χωριού, που καταθέτουν προσωπικές μαρτυρίες, σε μια ύστατη προσπάθεια να απεγκλωβιστούν από αυτές. Έτσι, συντίθεται τελικά και η μέχρι τότε ελλιπής φιγούρα του Ευστράτιου, η οποία, σαν σύμβολο πια, θα αδειάσει στον επιθανάτιό της ρόγχο από λέξεις, που αναμετρώνται με την εθνική μας ταυτότητα και ιστορία, την γυναικεία φύση και το θρίαμβο της μητρότητας σε μια πατριαρχική κοινωνία, την συγκυρία του έρωτα, τη συγκυρία της ύπαρξης, τα όρια πραγματικού και φανταστικού, ζωής και θεάτρου, μια κβαντική και φιλοσοφική θεώρηση, στην οποία χρόνος δεν υπάρχει παρά μόνο ανθρώπινη ανάγκη.

Η σκηνική πραγμάτωση

Η προσέγγιση βασίζεται σε μία αντεστραμμένη Θεία Λειτουργία. Με όρους που θυμίζουν αρχαία τραγωδία, ο «Υποκριτής» συνδιαλέγεται με το «Χορό» σε μία σύγχρονη γλώσσα, που θα μπορούσε ωστόσο, σε μία άλλη πραγματικότητα, να αποτελεί απόσπασμα από Συναξάρι Αγίου. Η αισθητική αυτή κατεύθυνση συμπληρώνεται από στοιχεία Βυζαντινού Μέλους και παραδοσιακής πολυφωνικής μουσικής, τα οποία επωμίζεται ο θίασος επί σκηνής σε όλη τη διάρκεια του έργου. Η λιτότητα των σωμάτων και των σκηνογραφικών και ενδυματολογικών επιλογών αντιστοιχεί στην ανάλογη λιτότητα μιας Βυζαντινής Αγιογραφίας, και η ατμόσφαιρα που επιδιώκεται επιθυμεί να ανοίξει έναν δρόμο, μέσα από τον οποίο ο θεατής θα γίνει κοινωνός ενός μυστηρίου ή τελετουργικού.

Διάρθρωση του έργου

Εικόνα 1η: Σωσάννας αφύπνισις εν μεγίστη κακοκαιρία
Εικόνα 2η: Σωσάννας άφιξις εν χωρίω Βροντού το λεγόμενον
Εικόνα 3η: Εν Odeon πλατεία
Εικόνα 4η: Ζηνοβία, η Βρεφοκρατούσα

Intermezzo: Αγγέλου επίκλισις και προσευχή

Εικόνα 5η: Ευστράτιος, ο Ελπιδοφόρος
Εικόνα 6η: Βερονίκη, η Αιμορροούσα

Intermezzo 2: Χορός του αθώου έρωτα και της εγκατάλειψης

Εικόνα 7η: Ισιδώρα, η δια Χριστόν Σαλή
Εικόνα 8η: Ηλιόδωρος
Εικόνα 9η: Μεθοδία σου η μνήμη
Εικόνα 10η: Ευστράτιος ο εκ των νεκρών ανανήψας