Σαν σήμερα: Η παράξενη ιστορία της κλοπής της «Μόνα Λίζα» από το Λούβρο

Ήταν το μεσημέρι της 22ας Αυγούστου του 1911, όταν οι Γάλλοι πληροφορήθηκαν πως την προηγούμενη ημέρα (21 Αυγούστου), το περίφημο έργο που φιλοτέχνησε ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι μεταξύ 1503 και 1507, η περίφημη «Μόνα Λίζα», είχε κλαπεί από το Μουσείου του Λούβρου.

Η Μόνα Λίζα ή Τζοκόντα, δεν έμεινε για πολύ στην Ιταλία. Πέρασε πολύ γρήγορα σε γαλλικά «χέρια» όταν αγοράστηκε από τον Γάλλο ηγεμόνα Φραγκίσκο Α’ και διακόσμησε για πολλά χρόνια το ανάκτορο των Βερσαλλιών και το σπίτι του Ναπολέοντα, πριν περάσει στα «χέρια» του Λούβρου. Την επόμενη από την ημέρα της κλοπής, ένας ζωγράφος που ζωγράφιζε αντίγραφα του έργου και τα πουλούσε στους επισκέπτες, αντιλήφθηκε ότι ο πίνακας λείπει. Όταν το είπε στον φύλακα, αυτός αποκλείοντας κάθε άλλο πιθανό ενδεχόμενο, θεώρησε πως βρισκόταν στην συντήρηση. Όμως όταν διαπιστώθηκε πως δεν ήταν εκεί, σήμανε συναγερμός σε ολόκληρη την χώρα.

Οι πόρτες του Μουσείου σφραγίστηκαν και τα σύνορα έκλεισαν. Η αστυνομία και ο περίφημος επιθεωρητής Λουί Λεπέν, ανέλαβαν να εξιχνιάσουν την κλοπή. Αποκλειστικός υπεύθυνος θεωρήθηκε ο διευθυντής του Μουσείου, που μερικούς μήνες νωρίτερα καυχιόταν πως είναι αδύνατον κάποιος να κλέψει τον πίνακα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Οι ενδείξεις για κλοπή επιβεβαιώθηκαν όταν ο επιθεωρητής βρήκε το κάδρο κάτω από μια σκάλα μέσα στο Μουσείο.

Οι υποψίες έπεσαν στους φτωχούς υπαλλήλους του Μουσείου αλλά και σε νεαρούς καλλιτέχνες που απεχθάνονταν την παραδοσιακή τέχνη. Οι παριζιάνοι έκαναν λόγο για οργανωμένο σχέδιο κάποιου Αμερικανού κροίσου ή της Γερμανίας, της μεγαλύτερης αντιπάλου της Γαλλίας εκείνη την εποχή.

Μια εβδομάδα μετά την αποκάλυψη της κλοπής, το Λούβρο άνοιξε ξανά τις πόρτες του και χιλιάδες Γάλλοι πέρασαν από το άδειο σημείο που εκτίθετο η Μόνα Λίζα κλαίγοντας σαν μικρά παιδιά. Λίγες ημέρες αργότερα, η υπόθεση έγινε ακόμα πιο παράξενη. Η αστυνομία ανακοίνωσε ότι συνέλαβε τον Γαλλοπολωνό ποιητή Γκιγιόμ Απολινέρ καθώς και τον διάσημο ζωγράφο Πάμπλο Πικάσο, ως ύποπτους για την κλοπή. Ο Πικάσο αφέθηκε ελεύθερος την ίδια ημέρα ενώ ο Απολινέρ, πέντε ημέρες αργότερα. Όμως οι γαλλικές εφημερίδες είχαν φροντίσει ήδη να τον καταδικάσουν, κάτι που έριξε τον Απολινέρ σε μελαγχολία και αμαύρωσε για πάντα την φήμη του.

Πέρασαν δυο χρόνια και οι έρευνες δεν έβγαζαν πουθενά. Όλοι πίστευαν πως δεν θα ξαναδούν την Μόνα Λίζα. Η κατάσταση άλλαξε τον Νοέμβριο του 1913. Ένας Ιταλός ονόματι Λεονάρντο Βιτσέντζο, έστειλε ένα γράμμα σε έναν Ιταλό γκαλερίστα, τον Αλφρέντο Τζέρι. Στο γράμμα έλεγε πως είχε στην κατοχή του την αυθεντική Μόνα Λίζα και πως ήθελε να την επιστρέψει στην Ιταλία με το κατάλληλο αντίτιμο.

Ο Τζέρι αποφάσισε να συναντηθεί με τον μυστηριώδη άντρα και κάλεσε στην συνάντηση και τον διευθυντή της πινακοθήκης της Φλωρεντίας. Στο δωμάτιο του ξενοδοχείου που διέμενε, ο Βιτσέντζο αποκάλυψε τον πίνακα στους δυο άντρες. Εκείνοι ήταν αρχικά σκεπτικοί, αφού οι απομιμήσεις του πίνακα ήταν πάρα πολλές. Είχαν βέβαια, ειδοποιήσει την ιταλική αστυνομία, η οποία τελικά τον συνέλαβε.

Το πραγματικό του όνομα, όπως αποκαλύφθηκε, ήταν Βιτσέντζο Περούτζια. Είχε εργαστεί για ένα διάστημα ως ξυλουργός στο Μουσείο του Λούβρου και είχε αφαιρέσει την Μόνα Λίζα από την θέση της, μεταμφιεσμένος σε συντηρητή. Την έκρυψε κάτω από την φόρμα του και βγήκε από το μουσείο σαν να μην έτρεχε τίποτα.

Μόλις μαθεύτηκε στην ιταλική κοινή γνώμη πως επρόκειτο για τον αυθεντικό πίνακα, ένα κύμα συγκίνησης αλλά και συμπάθειας πλημμύρισε την Ιταλία. Οι Ιταλοί θεώρησαν πως ο Περούτζια έκανε μια πατριωτική πράξη, αφού ήθελε απλά να επιστρέψει την Μόνα Λίζα στην «πατρίδα» της. Γι’ αυτό και το δικαστήριο τον καταδίκασε σε μερικούς μόλις μήνες φυλάκισης.

Ο πίνακας του Λεονάρντο Ντα Βίντσι παρέμεινε στην Ιταλία για έναν μήνα, όπου εκτέθηκε στα μεγαλύτερα μουσεία της χώρας. Την παραμονή της πρωτοχρονιάς του 1914, 60.000 άνθρωποι βρέθηκαν στο σταθμό του τρένου για να αποχαιρετίσουν την Τζοκόντα. Τέσσερις μέρες αργότερα, ο πίνακας έφτασε στο Παρίσι και στο Μουσείο του Λούβρου, όπου παραμένει μέχρι και σήμερα κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας.