Λαμπεντούζα: Το νησί της Ιταλίας που δέχεται κάθε χρόνο χιλιάδες πρόσφυγες

Το νησί Λαμπεντούζα είναι ένα μικρό νησάκι της Ιταλίας με 6.000 κατοίκους. Το περίεργο της υπόθεσης είναι ότι βρίσκεται πιο κοντά στην Αφρική παρά στην Ιταλία. Σχεδόν στην μισή απόσταση. Όταν βρίσκεσαι στο πανέμορφο νησάκι της Μεσογείου, η ώρα στα κινητά ρυθμίζεται από μόνη της στην ώρα της Τρίπολης, της πρωτεύουσας της Λιβύης.

Τα νερά είναι τιρκουάζ και ο τουρισμός δεν είναι πάρα πολύς, με αποτέλεσμα οι παραλίες του να μην βουλιάζουν. Ο Στράβων αναφέρθηκε σε αυτό με το όνομα Λαπεδούσσα και στα αρχαία χρόνια, χρησίμευσε πολλές φορές ως σταθμός ανεφοδιασμού για τους Έλληνες ναυτικούς.

Παρόλ’ αυτά, το νησί είναι διάσημο για δυο λόγους. Για τις Καρέτα - Καρέτα, που γεννούν στην άμμο του τα αυγά τους, και για το ναυάγιο που έγινε το 2013 στα ανοιχτά του νησιού με 366 πρόσφυγες και μετανάστες να χάνουν την ζωή τους.

Η Λαμπεντούζα θεωρείται «η πύλη της Ευρώπης». Από το 1997 και έπειτα, περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι ξεκίνησαν από την Αφρική διασχίζοντας την Μεσόγειο για να αποβιβαστούν στο νησί. Τουλάχιστον 15.000 από αυτούς έχασαν την ζωή τους προσπαθώντας να ανοίξουν την πόρτα της «Γηραιάς Ηπείρου».

Για τους ντόπιους αυτό έγινε σιγά σιγά μια καθημερινότητα. Τα καθημερινά δυστυχήματα στο θανατηφόρο δρομολόγιο Λιβύης - Ιταλίας θα τα χαρακτηρίζαμε τραγωδίες. Όπως και οι κάτοικοι του νησιού. Αλλά είναι άλλο να «βλέπεις» κάτι από απόσταση και άλλο με τα ίδια σου τα μάτια. Ο αριθμός των θανάτων στην θάλασσα χρόνο με το χρόνο αυξάνεται. Το 2016, περισσότεροι από 4.500 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους.

Από το ναυάγιο του 2013 και μετά, το ιταλικό κράτος ευαισθητοποιήθηκε και διέθεσε ειδικά κονδύλια, ώστε να βοηθήσει στη διάσωση των μεταναστών που έρχονται από διάφορες χώρες της Αφρικής, όπως η Νιγηρία, η Ερυθραία, η Γουινέα κ.α. Για δυο χρόνια ο αριθμός των νεκρών σημείωσε πτώση, αλλά από το 2014 τις επιχειρήσεις διάσωσης ανέλαβε η Ευρωπαϊκή Ένωση, με πολύ χαμηλότερα κονδύλια. Έτσι ο αριθμός των νεκρών άρχισε να ανεβαίνει και το 2016 σημείωσε αρνητικό ρεκόρ.

Το 2014 οι ντόπιοι προτάθηκαν για Νόμπελ Ειρήνης. Λίγοι απ’ όσους σώζονται μεταφέρονται στην Λαμπεντούζα, όπου υπάρχει το πρώτο hotspot της Ευρώπης, χτισμένο το 2007. Μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι και 450 πρόσφυγες, όμως ποτέ δεν έπεσε κάτω από τους 1.000, ενώ το καλοκαίρι του 2016 έφτασε τους 1.700. Οι συνθήκες διαβίωσης είναι από άσχημες μέχρι απάνθρωπες. Οι πρόσφυγες συχνά εξεγείρονται, ενώ έχουν  βάλει φωτιά στο κτίριο τρεις φορές από το 2010.

Η δήμαρχος της Λαμπεντούζα, Giusi Nicolini, βαθιά ευαισθητοποιημένη για το προσφυγικό ζήτημα , βραβεύτηκε από την Unesco με το «βραβείο Ειρήνης». Όμως οι κάτοικοι δεν είδαν με καλό μάτι την πολιτική της. Τα τέσσερα χρόνια της δημαρχίας της ταξίδευε συνεχώς, διαφημίζοντας το νησί ως ένα ασφαλές καταφύγιο για τους πρόσφυγες, ξεχνώντας τους κατοίκους του. Στις τελευταίες εκλογές ήρθε τρίτη. Ο νέος δήμαρχος δηλώνει ότι το νησί είναι έτοιμο να καταρρεύσει. Η αντιπολίτευση τον κατηγορεί ότι προκαλεί φόβο χωρίς ιδιαίτερο λόγο.

Πάντως οι ντόπιοι ούτε φοβούνται ιδιαίτερα, ούτε παραπονιούνται για το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα. Στο παρελθόν μάλιστα έχουν δώσει πολλές προμήθειες στους πρόσφυγες από τα νοικοκυριά τους, ενώ οι ντόπιοι ψαράδες έχουν σώσει εκατοντάδες μετανάστες και πρόσφυγες από σίγουρο πνιγμό. Ο αριθμός των προσφύγων στο hotspot έχει πλέον μειωθεί, αλλά οι ροές των προσφύγων δεν δείχνουν να μειώνονται σύντομα.

Το «μεταναστευτικό» δεν είναι πρόβλημα μόνο στην χώρα μας. Η νότια Ευρώπη αποτελεί γεωγραφικά μια πύλη για μια καλύτερη ζωή. Όμως, φαίνεται πως οι χιλιάδες νεκροί δεν έχουν ευαισθητοποιήσει κανέναν, ώστε να πάρει δραστικά μέτρα για το φαινόμενο. Από την άλλη, άνθρωποι που δεν έχουν να χάσουν τίποτα, θα συνεχίσουν να έρχονται καθημερινά κυνηγώντας την ελπίδα. Δεν είναι δικό τους το φταίξιμο, ούτε και των κατοίκων της Λαμπεντούζα ή της Λέσβου. Αν το καλοσκεφτείτε, το πρόβλημα ξεκινά από πολύ πολύ ψηλότερα...