Σαν σήμερα: Οι Τούρκοι απαγορεύουν τη διδασκαλία των ελληνικών σε Ίμβρο και Τένεδο

Τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος ήταν ελληνικά από τα χρόνια της αρχαιότητας. Η Ίμβρος ανήκε στην Αθηναϊκή Συμμαχία ενώ στην Τένεδο υπήρχε ναός του Απόλλωνα.

Μετά την πτώση του Βυζαντίου, έγιναν «μήλο της Έριδος», μεταξύ Οθωμανών και Ενετών, κυρίως λόγω της στρατηγικής τους θέσης, βρισκόμενα πολύ κοντά στην είσοδο του στενού των Δαρδανελίων που οδηγεί στην θάλασσα του Μαρμαρά.

Ίμβρος

Στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, η Ίμβρος μετρούσε 8.000 Έλληνες και η Τένεδος κοντά στους 3.000. Μέχρι το 1920 ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Με την Συνθήκη των Σεβρών, τα δυο νησιά παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, προς μεγάλη χαρά των κατοίκων.

Τένεδος

Όμως αυτό, όπως και η περιφέρεια της Σμύρνης, έμειναν σε ελληνικά χέρια μόλις για δυο χρόνια. Μετά την μικρασιατική καταστροφή και την ήττα του ελληνικού στρατού, η Συνθήκη της Λωζάννης, παραχώρησε τα νησιά στην Τουρκία αυτή τη φορά, που διαδέχτηκε την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι κάτοικοι των νησιών, εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών, με την συνθήκη να προβλέπει αυτονομία και προστασία των Ελλήνων κατοίκων (και γενικότερα των μειονοτήτων), που δυστυχώς όμως καταπατήθηκε από τουρκικής πλευράς.

Ήδη από το 1927, ξεκίνησε ο εκτουρκισμός των νησιών, με μαζικό εποικισμό τους από την τούρκικη ενδοχώρα για σταδιακή αλλοίωση του πληθυσμού αλλά και απαλλοτριώσεις περιουσιών που ανήκαν σε Έλληνες. Ούτε λόγος βέβαια για την ίδρυση αστυνομίας που θα ελεγχόταν από τον πλειοψηφικό ελληνικό πληθυσμό (όπως είχε συμφωνηθεί στη συνθήκη της Λωζάννης).

Τα πράγματα ήταν πιο ήρεμα για κάποια χρόνια, μέχρι το 1955, που επικράτησε ξανά ο τουρκικός φανατισμός. Οι συνθήκες διαβίωσης για τους Έλληνες, ύστερα και από τα γεγονότα της Κύπρου τη δεκαετία του ’60, είχαν δυσκολέψει πολύ. Την 1η Ιουλίου του 1964, την ίδια στιγμή που μεγάλη μερίδα Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης εκδιώχθηκε, στα πλαίσια εκτουρκισμού της Ίμβρου και της Τενέδου, οι Τούρκοι απαγόρευσαν τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στα σχολεία. Το 1924, τα σχολεία των δυο νησιών ήταν όλα ελληνικά, ενώ τη χρονιά της απαγόρευσης στην Ίμβρο υπήρχαν 7 ελληνικά σχολεία με 693 Έλληνες μαθητές. Στην Τένεδο ήταν αρκετά λιγότεροι.

Πολλοί έφυγαν από τα νησιά. Και άλλοι πάλι αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους επειδή το ήθελαν κάποιοι άλλοι. Η κατάργηση των ελληνικών, ήταν μια κίνηση καθαρού εκτουρκισμού, αφού τα νέα παιδιά που θα γεννιόντουσαν δεν θα διδάσκονταν καθόλου την ελληνική γλώσσα. Όμως πολλοί Έλληνες άντεξαν, με την γλώσσα να ομιλείται ακόμα στα δυο νησιά.

Σήμερα η Ίμβρος έχει λίγο περισσότερους από 500 Έλληνες. Στην Τένεδο δεν ξεπερνούν τους 30. Το 2013, 39 χρόνια μετά από την κατάργησή των ελληνικών, το τουρκικό κράτος ενέκρινε τη λειτουργία μειονοτικού σχολείου στην Ίμβρο. Δυο χρόνια αργότερα, πραγματοποιήθηκε η ίδρυση γυμνασίου και λυκείου. Το 2018 τα σχολεία μετρούσαν 47 Έλληνες μαθητές.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αυξημένη διάθεση επιστροφής από ελληνικές οικογένειες, στον τόπο καταγωγής τους. Η ελληνική γλώσσα άντεξε 50 περίπου χρόνια απαγόρευσης και τώρα μπορεί ξανά να διδάσκεται στα ακριτικά νησιά της Ίμβρου και της Τενέδου, που κάθε μέρα συμβάλλουν με τον δικό τους τρόπο στη διάδοση του ελληνισμού. Τον Σεπτέμβριο του 2021, στην Ίμβρο το κουδούνι χτύπησε για 57 Έλληνες μαθητές.