Η παράξενη ζωή του αγαπημένου μαθητή του Φρόυντ

Σαν σήμερα, πριν από 61 χρόνια, έφυγε από την ζωή μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της ψυχανάλυσης, ο Δρ. Βίλχελμ Ράιχ. Υπήρξε ένας από τους αγαπημένους μαθητές του «πατέρα της ψυχανάλυσης» Σίγκμουντ Φρόυντ, που αργότερα ξέφυγε από την καθαρά ψυχαναλυτική άποψη και εξέλιξε την θεωρία του περί οpγασμού και νευρώσεων, αλλά κυρίως της «οργονομίας». Η θεωρία του πάνω σε αυτήν τον οδήγησε στην φυλακή, όπου και πέθανε ατιμασμένος.

@thecharnelhouse.org

Γεννήθηκε στην Αυστρουγγαρία το 1897, σε έδαφος που σήμερα ανήκει στην Ουκρανία. Πολέμησε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά το τέλος του πήγε στην Βιέννη για να σπουδάσει Νομική. Άλλαξε όμως γνώμη και προτίμησε την ιατρική και αναγνωρίζοντας την σημασία της σeξουαλικότητας, εντάχθηκε στην Ψυχαναλυτική Εταιρεία του Φρόυντ. Έγινε ένας από τους αγαπημένους του μαθητές και το 1922, ξεκίνησε να ψυχαναλύει. Δυο χρόνια αργότερα άρχισε να δουλεύει πάνω στην ιδέα που ονόμασε «οpγαστική ικανότητα».

Την όρισε ως την ικανότητα να «απελευθερώνεις συναισθήματα μέσω του οpγασμου». Πίστευε πως ο οpγασμός και η ικανοποίηση, και γενικότερα η καλή σeξουαλική ζωή, συνδεόταν άμεσα με τις νευρώσεις, αφού είχε παρατηρήσει πως οι τελευταίες εμφανίζονταν σε ανθρώπους που δεν είχαν τίποτα από τα παραπάνω. Θεωρούσε λοιπόν, πως μέσω του οpγασμού, το σώμα αποφορτίζεται από την συσσώρευση ενέργειας και αποκτά ισορροπία. Αυτή η σeξουαλική ενέργεια είναι η γνωστή λίμπιντο, που σύμφωνα με τον Ράιχ, έπρεπε να ικανοποιείται στο έπακρο προς αποφυγή νευρωτικών παθήσεων.

@theoccidentalobserver.net

Οι ιδέες του δεν είχαν την υποδοχή που περίμενε. Γι’ αυτόν και για κάποιους άλλους λόγους, διαφώνησε με τον Φρόυντ και αφού συνέχισε για μια δεκαετία την δουλειά του πάνω στην σeξουαλικότητα, έφυγε για την Νορβηγία, πριν η Γερμανία του Χίτλερ τον στρατολογήσει. Εκεί προσπάθησε να εξελίξει την θεωρία του, πάνω σε μια χημική ουσία που θα μπορούσε να διευκολύνει και να απελευθερώσει την οργαστική δύναμη. Οι Νορβηγοί τον απέρριπταν και γράφτηκαν πάνω από 100 επιστημονικά άρθρα που ασκούσαν σκληρή κριτική στην θεωρία του. Βρήκε κάποια συμπαράσταση στην Αγγλία, όπου ορισμένοι επιστήμονες τον υπερασπίστηκαν.

Ως Εβραίος, το να μείνει στην Ευρώπη από το 1939 και έπειτα ήταν άκρως επικίνδυνο. Γι’ αυτό εκείνη την χρονιά έφυγε για τις ΗΠΑ. Στην Νέα Υόρκη, επέκτεινε την θεωρία του για την «οργαστική ικανότητα» μέσω της κλινικής του εμπειρίας αλλά και της ενασχόλησης του με την βιολογία, όσο ήταν στη Νορβηγία. Εκεί εισήγαγε τον όρο της «οργονομίας», δηλαδή της μελέτης της κοσμικής οργαστικής ενέργειας, στην οποία έδωσε το όνομα «οργόνη».

Θεωρούσε πως η οργόνη είναι μια ουσία, πανταχού παρούσα, που ενεργοποιούσε και ήταν υπεύθυνη για τα πάντα στο σύμπαν. Η θεωρία του μοιάζει με τις ανατολικές έννοιες της καθολικής ενέργειας που κινητοποιεί και δίνει ζωή στον κόσμο. Το 1940 μάλιστα, ξεκίνησε να κατασκευάζει τους «συσσωρευτές οpγόνης» που πίστευε ότι αξιοποιούσαν την οpγόνη του ατόμου που έμπαινε μέσα σε αυτούς. 

@psmag.com

Το 1954, μια μήνυση εναντίον του, τον καλούσε να σταματήσει τα περί οργονομίας και «συσσωρευτών οργόνης». Ο Ράιχ δεν εμφανίστηκε στο δικαστήριο, θεωρώντας πως οι ιδέες του έπρεπε να κριθούν από την επιστήμη και όχι τους νόμους του κράτους. Δυο χρόνια αργότερα, ένας συσσωρευτής έφτασε στα χέρια του Οργανισμού Τροφών και Φαρμάκων. Ο Ράιχ ατιμασμένος και περιθωριοποιημένος, κατέληξε για δυο χρόνια στην φυλακή. Οι συσσωρευτές του καταστράφηκαν και τα βιβλία του κάηκαν. Δεν άντεξε και πέθανε πριν αποφυλακιστεί, στις 3 Νοεμβρίου του 1957.

Αφιέρωσε ολόκληρη την ζωή του στην σeξουαλικότητα. Κάποιοι θεωρούν πως αυτό οφείλεται στις συχνές επισκέψεις που έκανε μικρός σε οίκους ανοχής αλλά και στις σeξουαλικές σκέψεις που είχε για την μητέρα του, όπως είχε αποκαλύψει στον Φρόυντ. Στα 12 μάλιστα, είχε ανακαλύψει πως η μητέρα του είχε εξωσυζυγική σχέση με έναν από τους δασκάλους του και όταν το είπε στον πατέρα του, εκείνος άρχισε να την χτυπά συστηματικά, μέχρι που η μητέρα του αυτοκτόνησε. Η κόρη του Ράιχ είχε αποκαλύψει μετά τον θάνατό του, ότι υποψιαζόταν πως σε παιδική ηλικία υπήρξε θύμα σeξουαλικής κακοποίησης.

Αν και για πολλά χρόνια θεωρούνταν απλά κάτι σαν «τρελός επιστήμονας», τα τελευταία 10 χρόνια οι θεωρίες του έχουν αποκτήσει μεγάλο κοινό. Πολλοί επιστήμονες παραδέχονται πλέον ότι οι έρευνές του αξίζουν περαιτέρω μελέτη. Το σίγουρο είναι πως το φιλοσοφικό του βιβλίο «Άκου, Ανθρωπάκο», παραμένει ένα παγκόμσιο ανάγνωσμα και πάντα επίκαιρο. Και πως ο Βίλχελμ Ράιχ, είτε «τρελός» είτε ιδιοφυία, υπήρξε μια άκρως ενδιαφέρουσα προσωπικότητα.