Ο πρώτος μουσικός που βρήκε έμπνευση στον… διάβολο

Μέχρι κάποια εποχή η μουσική ήταν κυρίως εκκλησιαστική και είχε ως κύρια έμπνευση τον θεό. Όταν η μουσική πήρε έναν άλλο δρόμο, ξεφεύγοντας από τη φόρμα που είχε μέχρι εκείνη την στιγμή, οι φήμες και οι δεισιδαιμονίες έκαναν την εμφάνισή τους. Πολλοί μουσικοί άρχισαν να συνδέονται με τον διάβολο, ή γενικότερα πιο σκοτεινά πνευματικά μέρη.

Ο Giuseppe Tartini υπήρξε ένας μεγάλος Ιταλός συνθέτης και βιολιστής, σύγχρονος του Βιβάλντι και του Βερατσίνι, ο οποίος έφυγε από το σπίτι του και κατέφυγε σε ένα μοναστήρι, όπου είδε τον βερατσίνι να παίζει βιολί και βάλθηκε να μάθει να παίζει κι αυτός τον βιολί του με αυτόν τον τρόπο.

Κλείστηκε σε ένα δωμάτιο στην Ανκόνα και δεν βγήκε για μήνες με σκοπό να «δαμάσει» το όργανο. Όταν βγήκε τελικά από το δωμάτιο, ήταν ήδη ένας εξαιρετικός μουσικός. Μελέτησε την ιστορία της μουσικής, τις αρχές της ακουστικής, ενώ είχε κατανοήσει τον «τρίτο ήχο», δηλαδή τον ήχο που προκύπτει όταν παίζεις δυο νότες ταυτόχρονα.

Σήμερα, ο Tartini είναι γνωστός για την «Violin Sonata in G Minor–The Devil’s Trill», δηλαδή «Σονάτα για βιολί σε Σολ δίεση – Ο λαρυγγισμός του Διαβόλου». Η σονάτα προορίζεται για ένα μόνο βιολί και έχει μια σειρά απότομων αλλαγών και μια μελωδία βαθιά δραματική και αρκετά οδυνηρή. Γράφτηκε μεταξύ του 1713 και του 1740 και ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη σύνθεση ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα.

@wikiwand.com

Όπως λοιπόν λέει ο θρύλος, ο Tartini πήρε έμπνευση για να την γράψει όταν ο διάβολος ήρθε στον ύπνο του παίζοντας αριστοτεχνικά βιολί. Ο Tartini θυμήθηκε εκείνη την ημέρα όταν έδωσε συνέντευξη στον Γάλλο αστρονόμο και συγγραφέα Jerome Laland. Όπως έγραψε ο τελευταίος:

«Ονειρεύτηκε μια νύχτα, ότι έκανε συμφωνία με τον διάβολο, ο οποίος του υποσχέθηκε να τον υπηρετεί σε κάθε περίπτωση. Και κατά την διάρκεια του οράματος, όλα πέτυχαν, όπως νομίζει ο ίδιος. Φαντάστηκε ότι έδωσε το βιολί του στον διάβολο, ώστε να ανακαλύψει τι είδους μουσικός ήταν. Όταν τον άκουσε έκπληκτος να παίζει ένα σόλο, τόσο όμορφο και εκτελεσμένο με γούστο και ακρίβεια, ξέχασε ότι είχε ακούσει μέχρι εκείνη την στιγμή στην ζωή του. Του κόπηκε η αναπνοή».

Αργότερα ‘όταν ξύπνησε προφανώς και προσπάθησε να αναπαράγει αυτό που άκουσε. Όπως συνεχίζει ο Laland «Μόλις σηκώθηκε έπιασε το βιολί του και προσπάθησε να παίξει αυτό που είχε ακούσει, αλλά δεν κατάφερε τίποτα. Ωστόσο, λίγο αργότερα συνέθεσε μια μελωδία που πιθανώς είναι το καλύτερο έργο του, αλλά ήταν τόσο κατώτερο από αυτό που είχε ακούσει στον ύπνο του, που αν μπορούσε να συντηρηθεί διαφορετικά, θα είχε σπάσει το βιολί και θα είχε παρατήσει για πάντα την μουσική».

Η σονάτα εν τέλει έχει εξαιρετικές δυσκολίες στο παίξιμο της και έχει συνδεθεί με τον διάβολο μέσω του τίλτου της, ώστε οι φήμες γύρω από τον συνθέτη να κάνουν την εμφάνισή τους. Αρκετά χρόνια αργότερα υπήρξε ακόμα και η πίστη ότι ο Tartini είχε ένα έκτο δάκτυλο στο αριστερό του χέρι, που τον βοηθούσε να παίξει καλύτερα την σονάτα.

Μέχρι και σήμερα, η σονάτα του Τartini είναι μια πρόκληση για κάθε βιολιστή, που κινείται μεταξύ ονείρων, έμπνευσης και δεξιότητας, ενός δηλαδή όχι και τόσο εύκολου συνδυασμού. Μόνο ο Tartini θα ήξερε τι ακριβώς τον ενέπνευσε...