Ώρα μηδέν για Ερντογάν

Καταρρέει αυτή την ώρα το τουρκικό νόμισμα καθώς φαίνεται πως και οι ίδιοι οι Τούρκοι του γυρίζουν την πλάτη, σπευδοντας να αγοράσουν δολάρια με μεγαλύτερη ένταση για να προστατευτούν από τις ιδεοληψία του Ταγίπ Ερντογάν η οποία έχει καταδικάσει το τουρκικό νόμισμα σε υποτιμητικό σπιράλ.

Μετά από μέρες ενός μάταιου και πανάκριβου αγώνα για τη συγκράτηση της ισοτιμίας της λίρας στο 7 (επτά λίρες για ένα δολάριο) κι αφού και αυτό το ψυχολογικό φράγμα διασπάστηκε, ένα μαζικό κύμα φυγής από το τουρκικό νόμισμα είναι από το πρωί σήμερα σε εξέλιξη, βυθίζοντας το περαιτέρω σε επίπεδα που δεν έχει ξαναδοκιμάσει.

Η ισοτιμία της λίρας με το δολάριο ήταν στο 7,0633 στο ξεκίνημα της μέρας – αλλά μόλις ξημέρωσε στην Τουρκία η λίρα κατέρρευσε στο 7,1650, ιστορικό χαμηλό για τη «νέα τουρκική λίρα». Η ώρα που εκδηλώθηκε το νέο κύμα πωλήσεων υποννοεί ότι προήρθε από το εσωτερικό της Τουρκίας.

Τα ψυχολογικά όρια μπορεί να είναι απλώς ψυχολογικά. Κάποιες φορές όμως έχουν πραγματικές συνέπειες.

Η διάσπαση – και μάλιστα με φόρα – του ορίου του 7 όμως φαίνεται πως έχει πυροδοτήσει την παραδοσιακή ανασφάλεια των Τούρκων και έχει ξυπνήσει μνήμες καταστροφής για το νόμισμα τους, καθώς φαίνεται πως σπεύδουν να το ξεφορτωθούν με μεγαλύτερη ένταση από ότι στο παρελθόν, κινητοποιώντας ένα φαύλο κύκλο για την τουρκική οικονομία και τον Τούρκο ηγέτη.

Η «Νέα Τουρκική Λίρα» γέρασε γρήγορα…

Το τουρκικό νόμισμα, το οποίο σήμερα πνέει τα λοίσθια, είναι ένα νέο νόμισμα: είναι παιδί του Ερντογάν. «Γεννήθηκε» το 2005 σε αντικατάσταση της «παλιάς» τουρκικής λίρας η οποία είχε στο μεταξύ διαλυθεί από τον υπερπληθωρισμό: χρειάζονταν… εκατομμύρια για ένα εισιτήριο ή μια μερίδα φαγητό:

Η νέα τουρκική λίρα – η οποία σήμερα αξίζει 13 σεντς του δολαρίου – ήταν ίση με 1.000.000 παλιές τουρκικές λίρες! Εισήχθη με ισοτιμία πολύ κοντά στο 1:1 με το δολάριο.

Το Δεκέμβριο του 2013 είχε υποχωρήσει σε δυο λίρες για ένα δολάριο – μειώνοντας τη διεθνή αγοραστική δύναμη των Τούρκων στο μισό.

Τον Ιανουάριο του 2016 χρειάζονταν τρεις λίρες για ένα δολάριο

Τον Αυγουστο του 2018 η συναλλαγματική κρίση που γκρέμισε το τουρκικό νόμισμα η σχέση ανταλλαγής ήταν 6,5 λίρες για ένα δολάριο.

Στη συνέχεια με μαζικές παρεμβάσεις η κεντρική τράπεζα έκαψε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για να κρατήσει τη λίρα κάτω από αυτό το επίπεδο.

Αλλά από τις αρχές του 2020 ο αγώνας άρχισε να φαίνεται ότι είναι μάταιος. Η λίρα διολίσθαινε σταθερά με την υποχώρησή της να επιταχύνεται τις τελευταίες μέρες, καθώς το τουρκικό καθεστώς έχει ξεμείνει από πυρομαχικά (δικά του συναλλαγματικά διαθέσιμα) για να τη στηρίξει και οι πωλητές πήραν το πάνω χέρι, παρά τους περιορισμούς που έχει επιβάλλει το καθεστώς στην εμπορευσιμότητα του νομίσματος.

Αμφιβολία και στο εσωτερικό

Η επιταχυνόμενη υποτίμηση της λίρας φαίνεται ότι έχει ξυπνήσει τις κλασσικές ανασφάλειες των Τούρκων, οι οποίοι παραδοσιακά έχουν αποταμιευτικούς λογαριασμούς σε σκληρό νόμισμα και σπεύδουν όταν πληρώνονται να καταθέτουν τις λίρες τους σε ανταλλακτήρια για να προστατεύουσν το εισόδημά τους από τη διαρκή απαξίωση της λίρας. Η τουρκική οικονομία είναι δολαριοποιημένη εδώ και καιρό.

Η συμπεριφορά της ισοτιμίας της φέρνει στα τουρκικά νοικοκυριά μνήμες από τις αρχές της περασμένης δεκαετίας και αυξάνει την κίνηση στα ανταλλακτήρια.

Σε μια περίοδο που οι αρνητικές γνώμες για τον Ερντογάν υπερτερούν των θετικών εντός της Τουρκίας, τα σόου «καίμε δολάρια μπροστά στις κάμερες», δε θα είναι το ίδιο έυκολο να σκηνοθετηθούν.

Στα απολυταρχικά καθεστώτα οι πολίτες ψηφίζουν με τα πορτοφόλια τους. Οι Τούρκοι δείχνουν – με ιδιαίτερη ένταση σήμερα – ότι διψούν για οικονομική αλλαγή.