Χρήματα και ευτυχία: Tι σχέση έχουν;

Τα χρήματα φέρνουν την ευτυχία; Ε λοιπόν, όχι. Αυτό υποστηρίζει ο Tom Stafford, ψυχολόγος, στο BBC και εξηγεί.

Τα χρήματα που χρειάζεται κάποιος για να ζήσει είναι το επίπεδο διαβίωσής μας. Αυτά χρειαζόμαστε, τουλάχιστον.

Το κάτι παραπάνω, ένα λαχείο, ένας διαγωνισμός με έπαθλο, δεν κάνει τον άνθρωπο πιο χαρούμενο. Μία μελέτη απέδειξε ότι άνθρωποι που είχαν κερδίσει μεγάλα ποσά σε λαχείο ή λοταρία δεν ήταν περισσότερο ευτυχισμένοι από τους άλλους που απλά έπαιξαν και δεν κέρδισαν.

Εφόσον κάποιος έχει αρκετά μετρητά για να αποφύγει τη μιζέρια της καθημερινότητας χωρίς αυτά, τα πολύ περισσότερα χρήματα δεν εξασφαλίζουν πολλή περισσότερη ευτυχία.

Όταν κάποιος περνά από τα λίγα στα πολλά, ζει το φαινόμενο «γαϊτανάκι της ηδονής»: εξοικειώνεται με τα νέα δεδομένα του κι έπειτα ζητά ακόμη περισσότερα.

Φαίνεται δε, από μία πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη που διεξήχθη στο Chicago School of Business και τον Christopher Hsee, ότι η ίδια η προσπάθειά μας να μετρήσουμε την ευτυχία μας μπορεί να μας κάνει να αποσπάσουμε την προσοχή μας από τι πραγματικά μας κάνει ευτυχισμένους.

Η έρευνα του Hsee βασίστηκε σε μία απλή επιλογή: οι συμμετέχοντες είχαν να διαλέξουν ανάμεσα σε μία διαδικασία που θα χρειαζόταν 6 λεπτά για να ολοκληρωθεί και θα ανταμειβόταν με 4 λίτρα παγωτό βανίλια και μία διαδικασία που χρειαζόταν 7 λεπτά να ολοκληρωθεί και θα ανταμειβόταν με 4 λίτρα παγωτό φιστίκι. Υπό κανονικές συνθήκες, μόλις το 30% επέλεξε την μεγαλύτερη διαδικασία, κυρίως γιατί τους άρεσε το παγωτό φιστίκι, ενώ οι υπόλοιποι προτίμησαν το παγωτό βανίλια και την μικρότερη δυνατή διαδικασία.

Όταν, όμως, μία άλλη ομάδα είχε την ίδια επιλογή, με τη διαφορά ότι άλλαζε το σύστημα αξιολόγησης, τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά. Η αξιολόγηση βασίστηκε σε πόντους. Όσοι θα δούλευαν για 6 λεπτά θα έπαιρναν 60 πόντους. Όσοι θα δούλευαν για 7 λεπτά, θα έπαιρναν 100 πόντους. Για όσους θα κέρδιζαν από 50 έως 99 πόντους, θα έπαιρναν 4 λίτρα παγωτό βανίλια. Όσοι θα κέρδιζαν 100 πόντους, θα έπαιρναν 4 λίτρα παγωτό φιστίκι.

Ουσιαστικά η ανταμοιβή ήταν ίδια και η εργασία ένα λεπτό παραπάνω. Οι πόντοι όμως έκαναν τους ανθρώπους ανταγωνιστικούς και το 70% αυτών, ενώ ήθελε παγωτό βανίλια, δούλεψαν για το φιστίκι.

Έτσι αυτό που τους ένοιαζε ήταν ουσιαστικά οι παραπάνω πόντοι και όχι αυτό που πραγματικά ήθελαν.