Τα εγκλήματα πολέμου των Συμμάχων

Όπως είναι γνωστό, η Ιστορία γράφεται πάντα από το νικητή. Και σε κανένα ιστορικό γεγονός δεν είναι πιο έκδηλο αυτό, από τον πόλεμο που αιματοκύλησε την οικουμένη.

Κι ενώ οι συμμαχικές δυνάμεις απεικονίζονται εν πολλοίς ως ήρωες, κάποιοι τείνουν να ξεχνούν τον μεγάλο αριθμό των ειδεχθών εγκλημάτων πολέμου που έκαναν οι Σύμμαχοι στις χώρες του ¶ξονα.

Κι εδώ η στάση μας είναι κομματάκι υποκριτική, γιατί κανείς δεν μπορεί να δικαιολογήσει τις πράξεις των Συμμάχων στο φως των ναζιστικών φρικαλεοτήτων και των ιαπωνικών θηριωδιών: τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας των χωρών-μελών του ¶ξονα είναι καταγεγραμμένα και σαφώς κατακριτέα, δεν εξισώνουμε ωστόσο μια βαρβαρότητα με μια δεύτερη.

Το έγκλημα είναι έγκλημα ανεξαρτήτως συνθηκών και ελαφρυντικών -αν υπάρχει κάτι τέτοιο-, ενώ κάθε απόπειρα δικαιολόγησης ενός εγκλήματος σε κάνει ίδιο ακριβώς με το τέρας που κυνηγάς.

Ας δούμε λοιπόν μια σειρά από εγκλήματα πολέμου συμμαχικής έμπνευσης και εκτέλεσης, ως υπενθύμιση ότι ο πόλεμος απελευθερώνει το κτήνος που όλοι κρύβουμε μέσα μας.

Αεροπορικές επιδρομές σε αμάχους

Καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου, όλες σχεδόν οι δυνάμεις που απάρτιζαν τους Συμμάχους επιδόθηκαν σε αεροπορικές επιδρομές μη στρατιωτικών στόχων: οι πολίτες τέθηκαν στο επίκεντρο των εκτεταμένων βομβαρδισμών. Δεν ήταν βέβαια συμμαχικής έμπνευσης, καθώς και οι δύο πλευρές χρησιμοποίησαν την τακτική για να κάμψουν το ηθικό των πολιτών. Κι εκεί που οι Ναζί κατακρίνονται συλλήβδην γι' αυτό, είναι ώρα να αναγνωρίσουμε και τις αεροπορικές επιδρομές των Συμμάχων σε πολιτικούς στόχους ως κάτι που υπερβαίνει ελαφρώς την πράξη εκδίκησης. Και δεν μιλάμε για τα τέλη του πολέμου που αποτέλεσε απλώς τύπο μάχης, με τους αμυνόμενους Γερμανούς να οχυρώνονται πλέον μέσα στις πόλεις τους, αλλά για τις περιπτώσεις εκείνες που οι συμμαχικοί βομβαρδισμοί έβαλαν αδιακρίτως κατά πολιτών, με τις πράξεις να λογίζονται εγκλήματα πολέμου.

Επιχείρηση «Δάκρυ»

Όταν η αμερικανική αντικατασκοπεία αποκάλυψε το ναζιστικό σχέδιο με το στόλο των γερμανικών υποβρυχίων που κατευθυνόταν ολοταχώς προς την ανατολική ακτή των ΗΠΑ, αμερικανικές και καναδικές δυνάμεις έστειλαν μια μεγάλη δύναμη για να αναχαιτίσει την απειλή: 42 πολεμικά σκάφη και κάλυψη από αέρος. Σε διάρκεια ενός μήνα οι εχθροπραξίες θα βύθιζαν 5 γερμανικά υποβρύχια και ένα αμερικανικό πολεμικό, το θέμα μας είναι άλλο ωστόσο: 5 μέλη του γερμανικού U-546 αιχμαλωτίστηκαν και βασανίστηκαν για να αποκαλύψουν πληροφορίες σχετικά με τη ναζιστική επίθεση στις ακτές της Αμερικής. Ο αποτρόπαιος βασανισμός θα έκανε μάλιστα ναζιστή αξιωματικό να αυτοκτονήσει, όντας αιχμάλωτος. Και για όσους σπεύδουν να δικαιολογήσουν την τακτική για το «γενικότερο καλό», καλό είναι να αναφερθεί ότι οι φόβοι για γενικευμένη επίθεση των ναζί στις ΗΠΑ θα αποδεικνύονταν σύντομα αβάσιμοι...

Το Κλουβί του Λονδίνου

Φιλοξενώντας το διαβόητο «London Cage», ο πανάκριβος δρόμος του Λονδίνου Kensington Palace Gardens είχε το μερίδιό του στις φρικαλεότητες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Το Κλουβί ήταν στην πραγματικότητα μια φυλακή, μια συστάδα κελιών και δωματίων, δηλαδή, που χρησιμοποιήθηκαν εκτεταμένα για την κράτηση και το βασανισμό ναζιστών αξιωματούχων και κυρίως μελών της Γκεστάπο. Και βέβαια, στην προσπάθεια να αποσπάσουν πληροφορίες και πολύ συχνά ομολογίες, οι Βρετανοί έκαναν όλα αυτά που κατακρίνονται γενικώς απ' όλους: στέρηση ύπνου, λιμοκτονία, βάρβαρους ξυλοδαρμούς και τα σχετικά. Και παρά το γεγονός ότι μιλάμε αναμφίβολα για έγκλημα πολέμου, κανείς δεν θα κατηγορούνταν για την αποτρόπαιη πρακτική των βασανισμών, με τη βρετανική κυβέρνηση να στρέφει διακριτικά το κεφάλι από την άλλη και να ισχυρίζεται ότι τα εγκλήματα ήταν δικαιολογημένα στο πλαίσιο του πολέμου.

Η σφαγή των αμάχων στο Kocevski Rog

Τον Μάιο του 1945 έλαβε χώρα η συστηματική σφαγή κοντά στο Kocevski Rog των παλιννοστούντων της Σλοβενικής Πολιτοφυλακής και των οικογενειών τους από τις συμμαχικές δυνάμεις των Γιουγκοσλάβων Παρτιζάνων. Η γενοκτονία θα στερούσε τη ζωή σε 12.000 περίπου ανθρώπους, οι οποίοι ρίχτηκαν σε λάκκους ή κλειδώθηκαν σε σπηλιές, με τους Παρτιζάνους να σφραγίζουν για πάντα τη μοίρα τους με εκρηκτικά. Κανείς δεν διώχθηκε ποτέ για τη θηριωδία.

Η σφαγή του Νταχάου

Οι Αμερικανοί στρατιώτες που απελευθέρωσαν το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου έμειναν άφωνοι από το φρικιαστικό θέαμα: χιλιάδες πτώματα σε προχωρημένη αποσύνθεση ήταν στοιβαγμένα σε καρότσια και άμαξες. Ο πρωτοφανής αποτροπιασμός τους θα ζητούσε εκδίκηση, την οποία και βρήκαν στην εκτέλεση των αιχμαλώτων φρουρών του στρατοπέδου: οι άοπλοι δεσμοφύλακες των SS έπεσαν θύματα της οργής των συμμαχικών δυνάμεων. Σε μια περίεργη τροπή της Ιστορίας, οι φρουροί που εκτέλεσαν πρόθυμα οι Αμερικανοί δεν ήταν αυτοί που είχαν κάνει όλες τις φρικαλεότητες του κόσμου για το μεγαλύτερο μέρος του πολέμου: λίγες μέρες πριν είχαν εγκαταλείψει το κολαστήριο και είχαν αντικατασταθεί από μέλη των Waffen-SS, ο μοναδικός σκοπός των οποίων ήταν να παραδώσουν τη φάμπρικα εξόντωσης στους Συμμάχους χωρίς αντίσταση. Η αυτοδικία των αμερικανικών δυνάμεων στράφηκε, λοιπόν, σε λάθος ανθρώπους, με το έγκλημα πολέμου να παραμένει ωστόσο στο περιθώριο των φρικαλεοτήτων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου: κανείς δεν θα περνούσε ποτέ από στρατοδικείο.

Θάνατος από εγκληματική αμέλεια στο Rheinwiesenlager

Το συγκρότημα των 19 αμερικανικών φυλακών που σχηματίστηκαν για να φιλοξενήσουν τους ναζιστές αιχμάλωτους πολέμου κατά τη διάρκεια της συμμαχικής κατοχής της Γερμανίας, το περίφημο Prisoners of War Temporary Enclosures (ή Rheinwiesenlager), έφτασε στον κολοφώνα του να μετρά περισσότερους από 2 εκατομμύρια αιχμαλώτους, παρά το γεγονός ότι ο ακριβής αριθμός δεν είναι εύκολο να καθοριστεί, λόγω των πλημμελών μητρώων. Εξαιτίας του κολοσσιαίου μεγέθους του προγράμματος και του τεράστιου αριθμού των εγκλείστων, οι Σύμμαχοι δεν τα κατάφερναν πάντα να προμηθεύουν τους τροφίμους με τα απαραίτητα για τη ζωή, γεγονός που κατέληξε σε χιλιάδες θανάτους. Οι τυπικές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 10.000 νεκρούς από πείνα, αφυδάτωση και έκθεση στα καιρικά στοιχεία, την ίδια ώρα που υπάρχουν ιστορικοί που ανεβάζουν τον αριθμό σε εκατοντάδες χιλιάδες. Όπως κι αν έχουν τα νούμερα, ένα είναι σίγουρο: οι θάνατοι αυτοί θα χαρακτηρίζονταν αναμφίβολα εγκλήματα πολέμου από τη Συνθήκη της Γενεύης του 1929, αν δεν ήταν οι χειρισμοί του Αϊζενχάουερ, που σε ένα νομικό τερτίπι αποχαρακτήρισε τους εγκλείστους από αιχμαλώτους πολέμου, παρακάμπτοντας έτσι βολικά τη συνθήκη. Το έγκλημα ωστόσο παραμένει έγκλημα...

Μαζικές εκτελέσεις αιχμάλωτων πολέμου

Με το που αποβιβάστηκαν οι συμμαχικές δυνάμεις στη Νορμανδία και άρχισαν να απελευθερώνουν μεγάλες περιοχές κατακτημένης γης, ένα ακανθώδες πρόβλημα ανέκυψε: τι να κάνουν με τις χιλιάδες των αιχμαλώτων πολέμου; Αντί λοιπόν να τους ξαποστέλνουν σε στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου, δεν ήταν λίγες οι φορές που εκτελούνταν επιτόπου, σε μια προσπάθεια εξοικονόμησης χρόνου, αλλά και πολύτιμων προμηθειών, που ήταν τόσο αναγκαίες για τους Συμμάχους στο πολύπαθο Δυτικό Μέτωπο. Για πολλούς από τους αδικοσκοτωμένους αιχμαλώτους πολέμου, το μόνο τους έγκλημα ήταν ότι γεννήθηκαν Γερμανοί. Και βέβαια δεν ήταν μόνο αυτό, καθώς τα περιστατικά με τους Συμμάχους να χρησιμοποιούν Γερμανούς αιχμαλώτους ως ανθρώπινες ασπίδες δεν είναι λίγα: οι αιχμάλωτοι εξαναγκάζονταν να διασχίζουν πρώτοι ναρκοπέδια, καθαρίζοντάς τα από τις παγίδες, και βέβαια να βαδίζουν μπροστά από τους Συμμάχους σε επιθέσεις σε ναζιστικά οχυρά, δεχόμενοι τα αμυντικά πυρά. Ο ακριβής αριθμός των στρατιωτών που εκτελέστηκαν ή σκοτώθηκαν ως ανθρώπινες ασπίδες δεν είναι μάλιστα εύκολο να εξακριβωθεί, καθώς τα εγκλήματα αυτά μοιάζουν με τις απώλειες από τις κανονικές εχθροπραξίες.

Μαζικοί βιασμοί

Μετά την πτώση του Βερολίνου, η ναζιστική Γερμανία ήταν πλέον ερείπια. Εκατομμύρια κυριολεκτικά συμμαχικών στρατιωτών ήταν στα εδάφη της, με καμία από τις συμμαχικές πλευρές να μην έχει απόλυτο έλεγχο της περιοχής που έλεγχε. Η αναρχία σύντομα θα βασίλευε στη χώρα, με κάθε έννοια νόμου και τάξης να καταλύεται: εκτιμάται ότι μόνο ο σοβιετικός στρατός ευθύνεται για τον βιασμό 2 εκατομμυρίων γυναικόπαιδων, με το φόρο αίματος που διεκδίκησε να ανέρχεται στις 240.000 ζωές. Σε αυτό που θα έμενε στην Ιστορία ως ο μεγαλύτερος μαζικός βιασμός που είδε ποτέ ο κόσμος, τα συμμαχικά στρατεύματα κατοχής της Γερμανίας επιδόθηκαν σε ένα μπαράζ ομαδικών βιασμών, με τη μερίδα του λέοντος να λαμβάνει χώρα στη σοβιετική σφαίρα επιρροής, κάτω μάλιστα από την ανοχή των αξιωματούχων. Όσο για το αμερικανικό κομμάτι, δεν ήταν άμοιρο ευθυνών: περισσότεροι από 11.000 βιασμοί αποδίδονται στα στρατεύματα των ΗΠΑ, την ίδια ώρα που και οι Γάλλοι κατηγορούνται επίσης για 1.500. Και παρά το γεγονός ότι οι αριθμοί έχουν τη σημασία τους, το έγκλημα παραμένει έγκλημα...

Πυρηνικός όλεθρος σε αμάχους

Δεν είναι δύσκολο να δει κανείς πώς οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί με πυρηνικά στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι λογίζονται εγκλήματα πολέμου. Οι ατομικές βόμβες καταμεσής των πυκνοκατοικημένων πόλεων δεν είχαν βέβαια σκοπό να πλήξουν στρατιωτικούς στόχους ή να αποδυναμώσουν την ιαπωνική πολεμική μηχανή: ήταν μια φρικιαστική επίδειξη δύναμης, με τους ισχυρισμούς που επιμένουν να βλέπουν αναγκαίο το δραστικό αυτό μέτρο για να αποφευχθεί η χερσαία εισβολή στην Ιαπωνία να μένουν έωλοι. Η Συνθήκη της Γενεύης ορίζει εξάλλου ρητά ότι η χωρίς διάκριση στόχευση σε αμάχους αποτελεί έγκλημα πολέμου (και κατά της ανθρωπότητας βεβαίως). Είναι όμως και το άλλο: ήταν πράγματι αναγκαία και η δεύτερη ατομική βόμβα στο Ναγκασάκι; Ή ακόμα και στη Χιροσίμα; Δεν θα έφτανε άραγε μια επίδειξη της ισχύος της βόμβας σε κάποιο ακατοίκητο νησάκι της Ιαπωνίας; Μιλάμε άλλωστε για την εποχή της περίφημης κούρσας για την πυρηνική βόμβα: όλοι γνώριζαν ότι αυτός που θα την κατασκεύαζε πρώτος θα ήταν και ο απόλυτος νικητής του πολέμου. Γεγονός που ενδεχομένως προσυπογράφει τη γνώμη των ιστορικών που βλέπουν πίσω από τον πυρηνικό όλεθρο αισθήματα εκδίκησης, παρά αναγκαστικής στρατιωτικής κίνησης.