Ο ξεχασμένος ήρωας που έφτασε μέχρι την απαγωγή για να αποδείξει όσα υποστήριζε

Ο Benjamin Lay ήταν ένας άνθρωπος πολύ μπροστά από την εποχή του. Όχι μόνο για όσα υποστήριζε, αλλά και γιατί αυτά που υποστήριζε τα εφάρμοζε στην πράξη. Κουάκερος, ανθρωπιστής και υπέρ της κατάργησης της δουλείας, ο άνδρας που γεννήθηκε στην Αγγλία και πέθανε στην Αμερική, έχει όλα τα χαρακτηριστικά που έχει ένας ήρωας, αν και η ιστορία δεν τον αναφέρει ως τέτοιον.

Γεννήθηκε το 1682 στην ανατολική Αγγλία. Μέχρι να ενηλικιωθεί είχε κάνει ήδη αρκετές δουλειές. Αγρότης, βοσκός, κατασκευαστής γαντιών, στα 21 του βαρέθηκε τη ζωή της υπαίθρου, το έσκασε για το Λονδίνο όπου μπήκε σε ένα καράβι για να γίνει ναυτικός. Επέστρεψε για λίγο στην Αγγλία για να παντρευτεί τη Sara Smith, και το 1718, πήγε στα Μπαρμπέιντος. Εκεί έγινε έμπορος, αλλά ταυτόχρονα έβλεπε με τα μάτια του τον απάνθρωπο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονταν οι σκλάβοι από την Αφρική και αντέδρασε. Οι θέσεις τους εναντίον της δουλειάς δημιούργησαν πολλούς εχθρούς, ειδικά από δουλεμπόρους που έβγαζαν περιουσίες μέσα από τo λαθρεμπόριο ανθρώπων.

Το 1731 έφυγε για την Πενσυλβάνια και τη Φιλαδέλφεια. Εκεί σε μια από τις πρώτες αποικίες των Κουάκερων, ήταν ο πρώτος και πιο φανατικός υποστηρικτής του τερματισμού της δουλειάς. Όσο μπόι δεν είχε, άλλο τόσο πάθος είχε για όσα πίστευε.

Ήταν αυστηρά vegetarian, έτρωγε μόνο φρούτα, λαχανικά και μέλι, ενώ έπινε μόνο γάλα και νερό. Πίστευε πως οι άνθρωποι δεν ήταν ανώτεροι από τα ζώα και ήταν από τους πρώτους που έθεσαν το ζήτημα της ηθικής συμπεριφοράς απέναντι σε αυτά. Δεν φορούσε και δεν έτρωγε τίποτα που προερχόταν από ζώα ή από χρήματα δουλεμπορίου. Αρνούνταν να συμμετέχει σε οποιαδήποτε διαδικασία μιας υποκριτικής κοινωνίας, όπως έλεγε, και όταν έμεινε χήρος, έζησε μόνο με τα απαραίτητα.

Μετέτρεψε μια σπηλιά σε σπίτι, όπου έθρεφε κατσίκες και καλλιεργούσε φρούτα και λαχανικά. Οι υπόλοιποι τον θεωρούσαν περισσότερο εκκεντρικό παρά ουμανιστή. Δεν είναι όμως λίγες οι φορές που έδειξε στην πράξη πόσο κατά της δουλείας ήταν.

Μια φορά σε μια συνάντηση, στάθηκε έξω χωρίς παλτό, με το ένα πόδι του γυμνό χωμένο μέσα στο χιόνι. Ένας περαστικός του είπε πως μπορεί να πάθει κάτι κι εκείνος του απάντησε πως οι σκλάβοι αναγκάζονταν να δουλέψουν τον χειμώνα έξω, φορώντας ακριβώς τα ίδια. Στην πιο ακραία πράξη του, αλλά θέλοντας να αποδείξει την άποψή του, απήγαγε για λίγο το παιδί ενός ιδιοκτήτη δούλων, για να δείξει πως αισθάνονταν οι Αφρικανοί, όταν τα παιδιά τους πωλούνταν στους δουλεμπόρους.

Αλλά η πιο ξεχωριστή του πράξη έγινε στο Νιου Τζέρσει. Ντύθηκε σαν στρατιώτης, διάβασε μια διατριβή ενάντια στη δουλεία και αναφερόμενος στη Βίβλο, είπε πως όλοι οι άνδρες πρέπει να είναι ίσοι. Τότε έμπηξε ένα μαχαίρι μέσα στη Βίβλο και τρύπησε μια σακούλα με κόκκινο χυμό μαυροστάφυλο, πιτσιλώντας όλους όσους ήταν τριγύρω, σε μια άκρως συμβολική πράξη.

@wikipedia.org

Εξέδωσε πολλά φυλλάδια και ένα βιβλίο. Ο τίτλος του ήταν «All Slave Keepers That keep the Innocent in Bondage, Apostates», όπου καταφερόταν εναντίον της δουλείας. Το βιβλίο αυτό το εξέδωσε ο Βενιαμίν Φραγκλίνος και οι δυο τους ανάπτυξαν μια διαχρονική φιλία. Στα γεράματα του ο Φραγκλίνος επισκεπτόταν πολλές φορές τον Lay, ο οποίος είχε γίνει ερημίτης. Αλλά ακόμα και σε αυτόν, δεν χαρίστηκε. Τον πίεζε να ελευθερώσει τους 3 σκλάβους που είχε. Τελικά, ο Φραγκλινος έγραψε στη διαθήκη του ότι θα τους χαρίσει την ελευθερία τους μετά τον θάνατό τους. Το πορτραίτο του (κεντρική φωτογραφία) ζωγραφίστηκε μετά από πρωτοβουλία της συζυγου του Φραγκλίνου και σήμερα βρίσκεται στην Ουάσιγκτον και το μουσείο Wintethur.

O Benjamin Lay πέθανε το 1759, στα 77 του χρόνια. Η κληρονομία του όμως συνέχισε να δίνει έμπνευση στο κίνημα κατά της δουλειάς για τουλάχιστον δυο αιώνες. Οι Κουάκεροι που ήταν κατά της δουλείας τον 19ο αιώνα, είχαν μια φωτογραφία του Benjamin Lay στα σπίτια τους. Αυτό δεν κάνουν άλλωστε οι ήρωες; Εμπνέουν και φροντίζουν να κάνουν ότι περνάει από το χέρι τους ώστε κανείς να μην υποφέρει πια...