Ευλογιά των πιθήκων: Φόβοι για τη μετάδοση το καλοκαίρι και συστάσεις στην ΕΕ για νέο εμβόλιο

Εν μέσω έντονης ανησυχίας για την μετάδοση της ευλογιάς των πιθήκων, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, και ενώ όλο και περισσότερα κρούσματα εντοπίζονται πλέον καθημερινά σε όλες τις χώρες, ο οργανισμός μολυσματικών ασθενειών της ΕΕ, προτείνει στα κράτη μέλη να προετοιμάσουν στρατηγικές για πιθανά προγράμματα εμβολιασμού.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) γνωστοποίησε ότι θα προβεί στη σύσταση σε μία έκθεση αξιολόγησης κινδύνου που αναμένεται να δημοσιευτεί εντός της ημέρας.

Οποιοδήποτε πλάνο εμβολιασμού θα χρησιμοποιήσει το υπάρχον εμβόλιο ευλογιάς, καθώς δεν υπάρχει εγκεκριμένος εμβολιασμός κατά της ευλογιάς των πιθήκων.

Τι γίνεται με το εμβόλιο

Σύμφωνα με τον Ηλία Μόσιαλο, το υπάρχον εμβόλιο της ευλογιάς είναι περίπου 85% αποτελεσματικό στην πρόληψη σοβαρής νόσου και μπορούν να το λάβουν και ανοσοκατεσταλμένοι. Ο πρότερος εμβολιασμός κατά της ευλογιάς μπορεί να οδηγήσει σε πιο ήπια ασθένεια, όπως επισημαίνει.

Η ανοσία κατά της ευλογιάς έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει προστασία έναντι της ευλογιάς των πιθήκων. Η ευλογιά κηρύχθηκε εξαλειφθείσα το 1980, αλλά διατηρήθηκαν αποθέματα εμβολίων για λόγους προστασίας από μία πιθανή αναζωπύρωση.

Ο εμβολιασμός κατά της ευλογιάς, ωστόσο, με ζωντανό τροποποιημένο ιό δαμαλίτιδας (γι’ αυτό και ονομάζεται δαμαλισμός) σε κάποιες περιπτώσεις έχει βαριές παρενέργειες.

Γι’ αυτό και η πρόεδρος της αρμόδιας Επιτροπής για τη χάραξη της πολιτικής των εμβολίων στην Ελλάδα, ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Μαρία Θεοδωρίδου, εμφανίζεται εντελώς αντίθετη με την οριζόντια χορήγηση του εμβολίου κατά της ευλογιάς στον πληθυσμό.

«Για όνομα του Θεού. Η ευλογιά έχει εκριζωθεί και όταν εκριζώθηκε ο ιός, σταμάτησε και ο εμβολιασμός. Ένας εμβολιασμός, μάλιστα, ο οποίος είχε και σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Εντάξει, υφίστατο ο εμβολιασμός όσο απειλούσε η νόσος, τώρα γιατί να εμβολιαστούμε; Ούτε κατά διάνοια», τονίζει στο iatropedia.gr.

Παρά το γεγονός ότι ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων προκαλεί τρόμο εξαιτίας των αντιαισθητικών εξανθημάτων στο δέρμα, η καθηγήτρια εξηγεί πως όχι μόνο δεν είναι βαριά, αλλά είναι και αυτοϊάσιμη νόσος.

Όχι πανικός

«Το νόσημα δεν χαρακτηρίζεται από σοβαρή νόσηση. Μπορεί να είναι αντιαισθητικό, απεχθές έτσι όπως το βλέπει κανείς, αλλά δεν είναι σοβαρό. Υπάρχει βέβαια 1% θνητότητα στην Αφρική, αλλά εκεί υπάρχουν κι άλλες συνθήκες. Είναι γενικά ένα νόσημα που αυτοϊάται», αναφέρει, στην ίδια πηγή.

Αν και η ίδια παραδέχεται πως η νόσος μπορεί να επιφέρει σημαντική επιβάρυνση στον άνθρωπο που θα προσβληθεί, ωστόσο σε καμία περίπτωση, όπως λέει, δεν δημιουργεί συνθήκη που προκαλεί πανικό.

«Αν οι φλύκταινες -αυτό είναι το χαρακτηριστικό- ξυστούν, μπορεί να αφήσουν ουλές. Δεν είναι εντελώς αμελητέες οι επιπτώσεις. Κάνουμε εμβόλιο ακόμη και για την ανεμοβλογιά που ξέρουμε εξαρχής ότι είναι μια καλοήθης νόσος, γιατί κάθε νόσημα για κάθε συγκεκριμένο άτομο μπορεί να είναι σοβαρό. Ακόμη κι αν κάνει και δύο σημαδάκια. Ακόμη κι αν χάσει και 10 μέρες από τη δουλειά του. Αλλά τουλάχιστον ξέρουμε με την ευλογιά των πιθήκων, πως δεν είναι νόσημα να μας βάλει σε πανικό», καταλήγει η καθηγήτρια Μαρία Θεοδωρίδου.

Οι συστάσεις

Όπως αποκαλύπτουν οι Financial Times, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), αναμένεται να ζητήσει από τα κράτη μέλη της ΕΕ, να προετοιμάσουν στρατηγικές για πιθανά προγράμματα εμβολιασμού.

Το ECDC σημείωσε ότι, σε αυτό το στάδιο, δεν ήταν «εύκολη απόφαση» να συστήσει τον εμβολιασμό κατά της ευλογιάς σε στενές επαφές ανθρώπων που νόσησαν από την ευλογιά των πιθήκων. Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να γίνει ανάλυση κινδύνου-οφέλους για κάθε προσβεβλημένο άτομο.

Το εμβόλιο που διατίθεται στην ΕΕ από την δανέζικη φαρμακοβιομηχανία Bavarian Nordic’s Imvanex δεν είναι εγκεκριμένο για χρήση κατά της ευλογιάς των πιθήκων και δεν υπάρχουν δεδομένα ασφάλειας για τη χρήση του σε άτομα με ανοσοκαταστολή ή σε μικρά παιδιά, εκείνα που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο από τη νόσο, ανέφερε το ECDC.

Η προσέγγιση, γνωστή ως προφύλαξη μετά την έκθεση, συνιστάται επειδή η ασθένεια εξαπλώνεται σε άτομα χωρίς γνωστές επαφές με άλλο επιβεβαιωμένο κρούσμα ή πληγείσα περιοχή. Το εμβόλιο είναι επίσης διαθέσιμο στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι υγειονομικές αρχές έχουν συστήσει παρόμοια στρατηγική.

Ανεμοβλογιά το «ύποπτο» κρούσμα στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, επίσημα έχει επιβεβαιωθεί ότι ο 29χρονος Βρετανός, που είχε ταξιδέψει στην Κεφαλονιά και εισήχθη σε θάλαμο αρνητικής πίεσης στο «Αττικόν», δεν βρέθηκε θετικός στην ευλογιά των πιθήκων αλλά στην ανεμοβλογιά. Το αποτέλεσμα των δύο ελέγχων δημοσιοποιήθηκε από το υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΔΥ.

Εξηγώντας τις διαφορές ανάμεσα στην ευλογιά των πιθήκων και την ανεμοβλογιά, ο ΕΟΔΥ επισημαίνει ότι ο ιός της ανεμοβλογιάς παρότι περιλαμβάνει το συνθετικό -pox είναι διαφορετικός από τον ιό που προκαλούν ευλογιά ή ευλογιά των πιθήκων. Υπάρχει συνάφεια αναφορικά με τα συμπτώματα και την εμφάνιση δερματικών αλλοιώσεων που προκαλούνται από την ανεμοβλογιά και την ευλογιά, ευλογιά των πιθήκων.

Όπως προσθέτει ο οργανισμός, η ευλογιά έχει εκριζωθεί από τον ανθρώπινο πληθυσμό από το 1980 ενώ η ανεμοβλογιά αποτελεί μια συχνή νόσο που προκαλεί περίπου 4 εκατομμύρια λοιμώξεις σε παιδιά. Για την ανεμοβλογιά υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο και προκαλεί ηπιότερη νόσο από την ευλογιά.

Κρούσματα σε 12 χώρες – Φόβοι για τη μετάδοση το καλοκαίρι

Την ίδια ώρα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει τεθεί σε επιφυλακή για την ευλογιά των πιθήκων μετά τις ανησυχίες που εξέφρασε ο περιφερειακός διευθυντής του Οργανισμού για την Ευρώπη, Χανς Κλούγκε ότι ο ιός είναι πιθανό να επιταχυνθεί στη Γηραιά Ήπειρο μέσα στο καλοκαίρι.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνεδριάζει καθημερινά για να αξιολογήσει τα δεδομένα, τα οποία αλλάζουν διαρκώς. Μέχρι αυτή την ώρα, Ισπανία, Πορτογαλία και Ηνωμένο Βασίλειο έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, που είναι δεκάδες. Στο Βέλγιο έχουν επιβεβαιωθεί 4 κρούσματα, ενώ η Ιταλία και η Γερμανία έχουν καταγράψει από 3 μολύνσεις. Τουλάχιστον ένα έχει εντοπιστεί σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.

Στην Ολλανδία μάλιστα έχουν βρει περισσότερα κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων όμως θα δώσουν τα συνολικά στοιχεία σήμερα, Δευτέρα.
Οι επιστήμονες και οι υγειονομικές αρχές δίνουν μάχη το τελευταίο διάστημα ώστε να κατανοήσουν επαρκώς το ξέσπασμα, το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα εκτός των περιοχών όπου είναι ενδημικό.

Μέχρι το Σάββατο, 92 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα είχαν αναφερθεί στον ΠΟΥ από 12 χώρες όπου ο ιός κανονικά δεν κυκλοφορεί. Το Ισραήλ, η Αυστρία και η Ελβετία δήλωσαν ότι επιβεβαίωσαν τα πρώτα τους κρούσματα την Κυριακή.

Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια ιογενής ασθένεια και οι περισσότερες περιπτώσεις μέχρι στιγμής, αν και όχι όλες, έχουν παρατηρηθεί σε άνδρες που είχαν ομοφυλοφιλικές ερωτικές επαφές.

Σύμφωνα με το ECDC, η μετάδοση μεταξύ των ανθρώπων γίνεται κυρίως μέσω μεγάλων αναπνευστικών σταγονιδίων. Επειδή αυτά τα σταγονίδια δεν έχουν τη δυνατότητα να μεταφερθούν μακριά, απαιτείται παρατεταμένη επαφή. Ο ιός μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω άλλων σωματικών υγρών.

Ο ΕΟΔΥ έχει εκδώσει ερωτήσεις και απαντήσεις για τη λοίμωξη

Τι είναι η ευλογιά των πιθήκων;
– Είναι μια σπάνια ιογενής λοίμωξη που εμφανίζεται κυρίως σε τροπικές περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής.

Πώς μπορεί να νοσήσει κάποιος από ευλογιά των πιθήκων;

– Μπορεί να μεταδοθεί μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και μέσω επαφής με δερματικές βλάβες πάσχοντος ή μολυσμένα υλικά (π.χ. κλινοσκεπάσματα ή πετσέτες). Μετάδοση καταγράφεται επίσης μέσω της επαφής με άγρια ζώα, συνήθως πρωτεύοντα και τρωκτικά, όπως αρουραίοι, ποντίκια και σκίουροι, ή ακόμη και με ζώα συντροφιάς που έχουν μολυνθεί από τα προηγούμενα. Μπορεί σπάνια να μεταδοθεί με την κατανάλωση κρέατος από μολυσμένο ζώο που δεν έχει μαγειρευτεί επαρκώς ή με την επαφή με δέρμα ή τρίχωμα μολυσμένου ζώου.

Τι πρέπει να κάνω για να μη νοσήσω;

– «Ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό είναι χαμηλός, καθώς η νόσηση είναι συνήθως ήπια και αυτοπεριοριζόμενη, με μικρή μεταδοτικότητα», τονίζει ο ΕΟΔΥ. Απαιτείται τακτικό πλύσιμο των χεριών ή χρήση αλκοολούχου αντισηπτικού, αποφυγή κατανάλωσης μη επαρκώς μαγειρεμένου κρέατος, τήρηση απόστασης από άγρια ζώα και αποφυγή επαφής με άτομα που δεν αισθάνονται καλά και παρουσιάζουν δερματικές βλάβες.

Ποια συμπτώματα μπορεί να έχει κάποιος που νοσεί;

– Από τη στιγμή που κάποιος μολυνθεί με τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων χρειάζεται να περάσουν 5 έως 21 ημέρες για να εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Αυτά μπορεί να είναι πυρετός, κεφαλαλγία, μυαλγίες, οσφυαλγία, διογκωμένοι λεμφαδένες, ρίγος, καταβολή δυνάμεων, εξάνθημα το οποίο παρουσιάζεται συνήθως μία με τρεις ημέρες μετά την εμφάνιση του πυρετού. Το εξάνθημα εντοπίζεται αρχικά στο κεφάλι και στο πρόσωπο και στη συνέχεια επεκτείνεται σε άλλα σημεία του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των παλαμών και των πελμάτων. Αρχικά εμφανίζεται με τη μορφή κηλίδων και βλατίδων, οι οποίες εξελίσσονται σε μικρές φυσαλίδες, φλύκταινες και έπειτα σε εφελκίδες που τελικά υποχωρούν. Μερικές φορές συγχέεται με το εξάνθημα της ανεμευλογιάς.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας;

– Εάν έχετε ένα εξάνθημα με φυσαλίδες και έχετε επιστρέψει από τη Δυτική ή Κεντρική Αφρική τις τελευταίες 3 εβδομάδες ή έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε ευλογιά των πιθήκων τις τελευταίες 3 εβδομάδες, ή έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε δερματικές βλάβες τις τελευταίες 3 εβδομάδες.

Ποια είναι η θεραπεία για την ευλογιά των πιθήκων;

– Η αντιμετώπιση της νόσου αποσκοπεί στη βελτίωση των συμπτωμάτων. Συνήθως η πορεία είναι ήπια και οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε δύο με τέσσερις εβδομάδες. Συχνά χρειάζεται παραμονή στο νοσοκομείο προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα, αλλά και να αποτραπεί η μετάδοση της νόσου.

Πόσο μεταδοτικός είναι ο ιός σε σχέση με τον κοροναϊό;
Δεν είναι τόσο μεταδοτικός όσο ο κοροναϊός, και έχει διαφορετική καμπύλη μετάδοσης. Δηλαδή είναι πολύ λιγότερο μολυσματικός στην αρχική -ασυμπτωματική- φάση και γίνεται περισσότερο μολυσματικός όταν αρχίζουν τα συμπτώματα, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Είναι δηλαδή μεταδοτική πραγματικά από τη στιγμή που εμφανίζονται συμπτώματα και μετά. Και ο ορισμός της «πορείας της ασθένειας» είναι μέχρι να επουλωθούν οι πληγές και να σχηματιστεί ένα νέο στρώμα δέρματος. Αυτό μπορεί να πάρει αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, ίσως και αρκετές εβδομάδες.