Μεταναστευτική πίεση στην Κρήτη ‑ 300% αύξηση σε σχέση με πέρυσι

Εικόνες ασφυξίας και ντροπής καταγράφονται τα τελευταία 24ωρα στην Κρήτη, με το νησί να βρίσκεται αντιμέτωπο με μια πρωτοφανή αύξηση στις μεταναστευτικές ροές και χωρίς να διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές για τη διαχείρισή τους.

Μόνο την Κυριακή και τη Δευτέρα, περισσότεροι από 1.200 μετανάστες έφτασαν με λέμβους και σκάφη σε διάφορα σημεία των νότιων ακτών, από τη Γαύδο και την Παλαιοχώρα μέχρι τους Καλούς Λιμένες και τον Λέντα. Συνολικά από την αρχή του χρόνου, περίπου 8.500 μετανάστες έχουν φτάσει στις ακτές της Νότιας Κρήτης, καταγράφοντας 300% αύξηση από την προηγούμενη χρονιά. Το 2024, τα συνολικά περσινά στοιχεία, 107 περιστατικά και 4.935 μετανάστες για όλο το 2024.

Το πρωί της Δευτέρας, το Λιμενικό Σώμα διέσωσε 259 άτομα από τρεις λέμβους στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης, παρά τους ανέμους των 5 μποφόρ που έπνεαν στην περιοχή. Οι διασωθέντες μεταφέρθηκαν στο λιμάνι της Παλαιοχώρας, ενώ την προηγούμενη ημέρα είχαν εντοπιστεί άλλα 964 άτομα σε 10 διαφορετικά σκάφη σε Γαύδο, Παλαιοχώρα, Καλούς Λιμένες, Αγία Γαλήνη, Λέντα και Λουτρά του Δήμου Γόρτυνας.

Η Κρήτη, όπως καταγγέλλουν τοπικοί φορείς, αφέθηκε απροετοίμαστη απέναντι σε ένα φαινόμενο που ήταν αναμενόμενο, με αποτέλεσμα οι μετανάστες να μεταφέρονται από σημείο σε σημείο χωρίς να υπάρχει σαφές σχέδιο φιλοξενίας. Ενδεικτικό είναι το περιστατικό με τους 442 μετανάστες που έφτασαν στη Γαύδο την Κυριακή: Μεταφέρθηκαν πρώτα στην Αγία Γαλήνη, στη συνέχεια οδηγήθηκαν στα Χανιά και τελικά επέστρεψαν στο Ρέθυμνο, όπου και παρέμειναν στοιβαγμένοι στο εμπορικό λιμάνι, κάτω από τον καυτό ήλιο.

Αθλιες συνθήκες

Οι εικόνες αυτές, με ανθρώπους να βρίσκονται επί ώρες στο ντόκο χωρίς επαρκή σκίαση, νερό και χημικές τουαλέτες, προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις στην τοπική κοινωνία. Ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ενωσης Δήμων Κρήτης και δήμαρχος Ρεθύμνου, Γιώργης Μαρινάκης, μιλώντας στην ΕΡΤ Ηρακλείου, άσκησε δριμεία κριτική στην κυβέρνηση και το υπουργείο Μετανάστευσης, υποστηρίζοντας ότι «η ελληνική πολιτεία δεν προετοιμάστηκε για κάτι που γνωρίζαμε ότι θα συμβεί».

Σύμφωνα με την αντιπεριφερειάρχη Ρεθύμνου, Μαίρη Λιονή, η πόλη δεν διαθέτει χώρο για την προσωρινή φιλοξενία τόσων ανθρώπων, καθώς η δομή της Αγυιάς είναι ήδη γεμάτη. Το Λιμεναρχείο ζήτησε επειγόντως να τοποθετηθούν τέντες, ομπρέλες και χημικές τουαλέτες στο λιμάνι του Ρεθύμνου για την προστασία των ανθρώπων από τον επερχόμενο καύσωνα.

Αδιέξοδο

Η αρμόδια αντιδήμαρχος Χανίων, Ελένη Ζερβουδάκη, εξέφρασε σε δηλώσεις της στην ΕΡΤ την αγωνία της για την ομαλή έκβαση της φιλοξενίας και τόνισε ότι η κατάσταση πλησιάζει σε αδιέξοδο. «Η ασφυκτική κατάσταση θα φτάσει στα όρια λειτουργίας του προσωρινού χώρου φιλοξενίας», είπε χαρακτηριστικά, συμπληρώνοντας: «Ευχόμαστε να μην έχουμε νέα περιστατικά, γιατί πραγματικά δεν θα έχουμε πού να τους βάλουμε». Η τοπική κοινωνία, αν και δείχνει αλληλεγγύη, δηλώνει πλέον ξεκάθαρα ότι οι δυνατότητες έχουν εξαντληθεί και απαιτούνται άμεσες ενέργειες για την αποσυμφόρηση.

Η μεταναστευτική πίεση από τη Λιβύη προς την Κρήτη δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο, οι πρώτες ενδείξεις είχαν καταγραφεί ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2023, όταν άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτες ροές. Ομως η ένταση των αφίξεων αυξήθηκε σταδιακά και δραματικά. Ενδεικτικό είναι ότι, από έναν μέσο όρο 120 αφίξεων τον μήνα το φθινόπωρο του 2023, οι αριθμοί άγγιξαν τους 528 τον Φεβρουάριο του 2024. Η χρονιά έκλεισε με έναν μέσο όρο 400 αφίξεων μηνιαίως και συνολικά με 4.820 αφιχθέντες.

Επιδείνωση

Το πρώτο εξάμηνο του 2025 η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο: Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Λιμενικού Σώματος, μέχρι και τις 30 Ιουνίου είχαν καταγραφεί 7.124 αφίξεις, που σημαίνει ότι με τις αφίξεις Ιουλίου ο αριθμός φθάνει στις 8.500. Μόνο ο Ιούνιος σημείωσε νέο αρνητικό ρεκόρ με 2.564 αφίξεις σε έναν μήνα, αποτυπώνοντας τη σοβαρότητα της κατάστασης. Οπως επισήμανε και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, σε επιστολή της προς τους 27 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στα τέλη Ιουνίου, «οι παράνομες διελεύσεις προς την Ευρωπαϊκή Ενωση προέρχονται πλέον κατά 93% από τη Λιβύη», γεγονός που δείχνει τη μετατόπιση των ροών και την ιδιαίτερη πίεση που δέχεται η Κρήτη.

Αίτημα για επίταξη χώρων

Η τοπική αυτοδιοίκηση ζητά πλέον από την κυβέρνηση να επιτάξει ιδιωτικούς χώρους, εφόσον χρειαστεί, ώστε να μην επαναληφθούν ανάλογες εικόνες. Παράλληλα, η Περιφέρεια Κρήτης και η ΠΕΔ προγραμματίζουν συνάντηση με τον υπουργό Μετανάστευσης Θάνο Πλεύρη, μετά την επιστροφή του από τη Λιβύη, όπου βρίσκεται σε αποστολή μαζί με τον Επίτροπο Μετανάστευσης της Ε.Ε., Μάγκνους Μπρούνερ, και εκπροσώπους από Ιταλία και Μάλτα.

Διαπραγματεύσεις με τη Λιβύη

Στη Λιβύη, οι ευρωπαϊκές αντιπροσωπείες επιχειρούν να διαπραγματευτούν νέες συμφωνίες για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών και την ενίσχυση των επιστροφών, καθώς η γεωπολιτική αστάθεια στη χώρα θεωρείται ένας από τους βασικούς λόγους της πρόσφατης έξαρσης.

Ο ίδιος ο κ. Πλεύρης, μιλώντας πρόσφατα από το συνέδριο του Economist, δήλωσε ότι η Ελλάδα υλοποιεί μια «σκληρή αλλά δίκαιη» μεταναστευτική πολιτική και προανήγγειλε αυστηρότερο νομοθετικό πλαίσιο για όσους απορρίπτονται από το σύστημα ασύλου αλλάζοντας το ρητό των προκατόχων του για «αυστηρή και δίκαιη μεταναστευτική πολιτική». Υπογράμμισε, επίσης, την ανάγκη ευρωπαϊκού μηχανισμού επιστροφών και τον περιορισμό των παροχών προς μετανάστες χωρίς διεθνή προστασία.

Στο μεταξύ, όμως, η Κρήτη παραμένει με δεκάδες μετανάστες να κοιμούνται στο τσιμέντο των λιμανιών της, οι τοπικοί φορείς να διαμαρτύρονται και οι ροές να αναμένονται αυξημένες τις επόμενες ημέρες, εν όψει και των εξελίξεων στη Λιβύη. Οι δήμαρχοι του νησιού προειδοποιούν ότι το φαινόμενο θα ενταθεί.