Ναυάγιο στο Αγαθονήσι: Καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Στην καταδίκη της Ελλάδας για το ναυάγιο στο Αγαθονήσι το 2018, με δεκαέξι νεκρούς, κατέληξε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).

Στην ανακοίνωση της Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) που εκπροσώπησε τις οικογένειες 14 θυμάτων, επισημαίνεται, ότι το Λιμενικό Σώμα δεν διέσωσε τους πρόσφυγες παρά την έγκαιρη, επανειλημμένη και με κάθε δυνατό μέσο ενημέρωση από συγγενή θυμάτων, που βρισκόταν ήδη στη Σάμο.

Το χρονικό του ναυαγίου στο Αγαθονήσι

Τα ξημερώματα της 16ης Μαρτίου 2018, ένας νεαρός πρόσφυγας ο οποίος διέμενε στην προσφυγική Δομή Σάμου κάλεσε τις αρχές αμέσως μόλις η αδελφή του, του έστειλε μήνυμα με τις συντεταγμένες της βάρκας στην οποία επέβαινε, έχοντας μαζί της και άλλα μέλη της οικογένειας τους, όπως και πρόσφυγες. Οι επιβαίνοντες της βάρκας βρίσκονταν σε άμεσο κίνδυνο βύθισης, κάτι το οποίο δεν άργησε να συμβεί.

Η βάρκα βυθίστηκε και οι άνθρωποι που επέβαιναν σε αυτή, παρέμειναν στη θάλασσα για ώρες, χωρίς να τους παρασχεθεί καμία βοήθεια. Το αποτέλεσμα ήταν ο θάνατος των περισσότερων από τους επιβάτες. Πέθαιναν διαδοχικά, μέχρι και αργά το απόγευμα της 16ης Μαρτίου του 2018.

Ο απολογισμός του ναυαγίου στο Αγαθονήσι, ήταν δεκαέξι νεκροί από πνιγμό, ενώ διασώθηκαν μόλις τρεις.

Η καταδίκη της Ελλάδας για την τραγωδία στο Αγαθονήσι

Στην ανακοίνωσή της, η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), σημειώνει:
«Το Λιμενικό Σώμα αρνήθηκε ότι η ημέρα του συμβάντος ήταν η Παρασκευή 16η Μαρτίου και ισχυρίστηκε ότι συνέβη μία ημέρα αργότερα (Σάββατο 17 Μαρτίου), ημέρα κατά την οποία εντοπίστηκαν οι επιζήσαντες».

Όσο για την απόφαση του δικαστηρίου, η RSA, εξηγεί, ότι «η καταδίκη του Δικαστηρίου αναφέρεται στην παραβίαση του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ (παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή). Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, οι ελληνικές αρχές δεν έπραξαν τα απαραίτητα για να διασώσουν τους ανθρώπους, μολονότι όφειλαν να γνωρίζουν ότι υπήρχε άμεσος κίνδυνος ήδη από τα ξημερώματα της 16ης Μαρτίου, όταν ενημερώθηκαν για το περιστατικό από τον συγγενή των θυμάτων. Το Λιμενικό Σώμα δεν εφάρμοσε κατάλληλο σχέδιο για να εντοπίσει ανθρώπους που είχαν ήδη πέσει στη θάλασσα, και ολοκλήρωσε σύντομα την επιχείρηση έρευνας και διάσωσης μολονότι οι άνθρωποι δεν είχαν εντοπιστεί, χωρίς μάλιστα να ενημερώσει τον συγγενή τους».

«Περαιτέρω, το Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα λόγω της αναποτελεσματικότητας της ποινικής έρευνας του περιστατικού από την Εισαγγελία Ναυτοδικείου Πειραιά, η οποία έθεσε την υπόθεση στο αρχείο. Έκρινε ότι η έρευνα που διεξήχθη από όργανα του Λιμενικού Σώματος (Λιμεναρχείο Σάμου, Τμήμα Εσωτερικών Υποθέσεων) δεν ήταν ανεξάρτητη, λόγω της ύπαρξης ιεραρχικών και θεσμικών δεσμών μεταξύ των υπόπτων και των αρμόδιων αρχών. Θεώρησε, δε, ισχυρή ένδειξη έλλειψης ανεξαρτησίας το γεγονός ότι εκδόθηκε δελτίο τύπου του Λιμενικού Σώματος που διέκρινε τις δύο ημερομηνίες των ναυαγίων ενώ εκκρεμούσε ακόμη η έρευνα. Παράλληλα, το ΕΔΔΑ τόνισε κρίσιμες ελλείψεις στην εξέταση του αποδεικτικού υλικού, λόγω της αναιτιολόγητης μη λήψης υπόψη του ηχητικού μηνύματος μίας εκ των θυμάτων προς τις αρχές, αλλά και των σοβαρών πλημμελειών στις ιατροδικαστικές εκθέσεις των θυμάτων», τονίζεται στην ανακοίνωση, η οποία καταλήγει, απαριθμώντας τις καταδίκες της Ελλάδας από το Δικαστήριο του Στρασβούργου για «παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή και για αδυναμία διερεύνησης των περιστατικών στην Εισαγγελία Ναυτοδικείου, από το πολύνεκρο ναυάγιο του Φαρμακονησίου (Safi κατά Ελλάδας) μέχρι τους θανάτους προσφύγων από πυρά λιμενικών στην Ψέριμο (Alkhatib κατά Ελλάδας) και τη Σύμη (Almukhlas κατά Ελλάδας)».