Οι πολυπληθέστερες θρησκείες του κόσμου

Η θρησκεία παίζει κεντρικό ρόλο στην οργάνωση της ζωής των ανθρώπων παντού στον κόσμο. Σε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν αναρίθμητες θρησκείες, με τις περισσότερες εξ αυτών να περιλαμβάνουν πλήθος υποαιρέσεων. Γενικά μιλώντας, όλες οι θρησκείες επιχειρούν να νοηματοδοτήσουν τον σκοπό της ύπαρξης των ανθρώπων στον κόσμο, να εξηγήσουν τι συμβαίνει στη μετά θάνατο ζωή, καθώς και να δηλώσουν εάν υπάρχει θεός, και αν ναι, πώς συνδεόμαστε με αυτόν.

Παρακάτω θα δούμε ποιες είναι οι πολυπληθέστερες θρησκείες στον κόσμο, δηλαδή αυτές που συγκεντρώνουν τους περισσότερους πιστούς. Αν και τα πράγματα, όσον αφορά τις επικρατέστερες θρησκείες στο δυτικό κόσμο, είναι πιο απλά, καθότι οι διάφορες Εκκλησίες και αιρέσεις έχουν περιγραφεί λεπτομερέστερα από τους δυτικούς θεολόγους, δεν ισχύει το ίδιο όσο προχωράμε προς την Ανατολή.

Σε αρκετές χώρες της Ασίας δεν υπάρχει μια ενοποιημένη θρησκεία ή έστω ορισμένες ξεκάθαρα διαχωρισμένες μεταξύ τους πεποιθήσεις. Παρ' όλα αυτά, οι Δυτικοί τείνουν να ενοποιούν τις λογής-λογής θρησκείες σε μια περιοχή, προκειμένου να τις κατανοήσουν. Για παράδειγμα, την κυρίαρχη θρησκεία στην Ινδία την ονομάζουμε ινδουισμό, αν και στην πραγματικότητα πρόκειται για πλήθος διαφορετικών δοξασιών ανά περιοχή. 

Ακόμη και έτσι όμως, μπορούμε να δούμε κατά προσέγγιση τις δημοφιλέστερες θρησκείες στον κόσμο, δίχως να περιλαμβάνουμε τους αγνωστικιστές, τους άθεους και τους μη θρησκευόμενους, που συνολικά αποτελούν κάτι λιγότερο από 1,1 δισ. ανθρώπων.

Σημείωση: Οι παρακάτω αριθμοί είναι κατά προσέγγιση και προέρχονται τόσο από το Adherents.com, έναν ιστότοπο που στόχο έχει τη συγκέντρωση και παρουσίαση πληροφοριών αναφορικά με τα δημογραφικά θρησκευτικά μεγέθη, όσο και από τα δεδομένα των ίδιων των θρησκειών.

Χριστιανοί – 2,2 δισ. πιστοί

Οι περισσότεροι δυτικοί θρησκευόμενοι ακολουθούν τη μονοθεϊστική χριστιανική θρησκεία, που βασίζεται στη Βίβλο. Ιδρυτής και κεντρικό πρόσωπο του συνόλου της διδασκαλίας είναι ο Ιησούς Χριστός, όπως παρουσιάζεται στα βιβλία της Καινής Διαθήκης.

Καθολικισμός – 1,2 δισ. πιστοί

Πρόκειται για την πολυπληθέστερη χριστιανική Εκκλησία στον κόσμο, με θρησκευτικό ηγέτη τον Επίσκοπο της Ρώμης, γνωστό και ως Πάπ,α που εδρεύει στο Βατικανό και θεωρείται διάδοχος του Αποστόλου Πέτρου. Η Καθολική Εκκλησία διδάσκει ότι είναι η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, που ιδρύθηκε από τον Ιησού Χριστό για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων.

Προτεσταντισμός – 800 εκατ. πιστοί

Ο προτεσταντισμός αποτελεί έναν μεγάλο κλάδο του χριστιανισμού και εμφανίστηκε τον 16ο αιώνα, με πρωτεργάτη τον Μαρτίνο Λούθηρο, ο οποίος εναντιώθηκε στον τρόπο εφαρμογής της χριστιανικής διδασκαλίας, με τη δημοσίευση των «Ενενήντα Πέντε Θέσεων για την Αποτελεσματικότητα των Εντρυφήσεων».

Οι διάφορες Προτεσταντικές Εκκλησίες απορρίπτουν την ιδέα της παπικής κυριαρχίας πάνω στην Εκκλησία και γενικότερα αρνούνται το ρωμαιοκαθολικό δόγμα της μετουσίωσης, αλλά διαφωνούν μεταξύ τους όσον αφορά την παρουσία του Χριστού στη Θεία Ευχαριστία. Γενικά, οι προτεστάντες δίνουν έμφαση στην ιεροσύνη των πιστών, στο δόγμα της δικαίωσης μόνο μέσω της πίστης και στην πίστη στη Βίβλο ως μόνη πηγή ηθικής.

Στον προτεσταντισμό εντάσσεται και η Αγγλικανική Εκκλησία, αν και μερικοί θεωρούν πως είναι ανεξάρτητο δόγμα. Η Εκκλησία της Αγγλίας ανακοίνωσε την ανεξαρτησία της από τον Πάπα με το Θρησκευτικό Διακανονισμό της Ελισάβετ, το 1558.

Ορθόδοξοι – 225-300 εκατ. πιστοί

Η Ορθόδοξη, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία είναι το σύνολο των αυτοκέφαλων και αυτόνομων χριστιανικών Εκκλησιών που διοικούνται κατά συλλογικό τρόπο από Συνόδους και έχουν αποδεχτεί το περιεχόμενο των αποφάσεων των εννιά πρώτων Οικουμενικών Συνόδων.

Είναι η τρίτη πολυπληθέστερη χριστιανική Εκκλησία και οι περισσότεροι πιστοί της ζουν στην Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια, την Ανατολική Μεσόγειο και τον Καύκασο. Διδάσκει ότι είναι η συνέχιση της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας που θεμελιώθηκε από τον Ιησού Χριστό.

Ισλάμ – 1,6 δισ. πιστοί

Η λέξη Ισλάμ μπορεί ελεύθερα να αποδοθεί ως «υποταγή στο Θεό» και το Κοράνι είναι το άγιο βιβλίο των πιστών μουσουλμάνων. 

Τη θρησκεία του Ισλάμ εξασκούν κυρίως κάτοικοι σε Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική, Δυτική Αφρική, Κεντρική Ασία, Νότια Ασία, στην ινδική υποήπειρο, στο σύμπλεγμα νησιών Μαλάι, καθώς και με συγκεντρώσεις πιστών στην Ανατολική Αφρική, τη Βαλκανική Χερσόνησο, τη Ρωσία και την Κίνα.

Η μονοθεϊστική θρησκεία διαμορφώθηκε με το κήρυγμα και τη δράση του Προφήτη Μωάμεθ στις αρχές του 7ου αιώνα. Ιερότερος τόπος του Ισλάμ είναι η Κάαμπα στη Μέκκα, και προς τα εκεί στρέφονται οι μουσουλμάνοι όταν προσεύχονται. 

Ινδουισμός – 1 δισ. πιστοί

Ο ινδουισμός αποτελεί την επικρατέστερη θρησκεία και τρόπο ζωής στη Νότια Ασία. Δεν αποτελεί ενιαία θρησκεία, αλλά έτσι ονομάζεται το σύνολο του πλήθους τοπικών δοξασιών, θρησκευτικών πρακτικών και επιμέρους σχολών της Ινδίας. Περιγράφεται συχνά ως η αρχαιότερη θρησκεία του κόσμου. Ο ινδουισμός βασίζεται στα ιερά κείμενα Βέντα (Βέδες), καθώς και στη διδασκαλία των Γκουρού. Οι πρακτικές του ινδουισμού περιλαμβάνουν καθημερινές τελετές, όπως η Πούγια και ετήσιες γιορτές, καθώς και περιστασιακά προσκυνήματα. Επιλεγμένες ομάδες ασκητών μπορεί να εγκαταλείψουν τα εγκόσμια, προκειμένου να αφοσιωθούν στις διά βίου πρακτικές που θα τους οδηγήσουν στη λύτρωση (μόκσα).

Παραδοσιακή κινεζική θρησκεία – 394 εκατ. πιστοί

Αν και ορισμένοι εντάσουν τους Κινέζους πιστούς σε διάφορες θρησκείες, υπάρχει η άποψη ότι η θρησκεία στην Κίνα αποτελεί μια κατηγορία από μόνη της και ονομάζεται Shenism. Περιγράφεται ως «η κοινή θρησκεία της κινεζικής κουλτούρας» και αποτελεί έναν συνδυασμό κομφουκιανισμού, βουδισμού και ταοϊσμού, καθώς και των παραδοσιακών, μη καταγεγραμμένων πρακτικών και πεποιθήσεων.

Η θρησκεία αυτή βασίζεται στη λατρεία του Σεν (shen), που μπορεί να είναι είτε φυσικές θεότητες της πόλης ή άλλες θεότητες των ανθρώπινων οικισμών, πρόγονοι και θεότητες συγγενών. Οι ιερές αφηγήσεις σχετικά με ορισμένες από αυτές τις θεότητες έχουν κωδικοποιηθεί στο σύνολο της κινεζικής μυθολογίας.

Βουδισμός – 300 εκατ. πιστοί

Ο βουδισμός προέρχεται από τη διδασκαλία του Σιντάρτα Γκαουτάμα, γνωστού και ως Βούδα, ο οποίος έζησε στη νοτιοανατολική Ινδία μεταξύ του 6ου και του 4ου π.Χ αιώνα.

Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα θρησκευτικών δοξασιών, φιλοσοφικών αρχών, εθίμων, θεσμών και ηθικών κανόνων που αποδίδονται στον Βούδα. Στόχος του βουδισμού είναι το τέλος των βασάνων, η επίτευξη της νιρβάνα και η απόδραση από έναν κύκλο βασανισμού με την αναγέννηση. Δύο είναι οι μεγάλες σχολές βουδισμού: η Μαχαγιάνα και η Τεραβάντα. Διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τη φύση της νιρβάνα, τη σημαντικότητα και κανονικότητα των διαφόρων διδασκαλιών και κειμένων, καθώς και ως προς τις μοναστικές και τις λειτουργικές πρακτικές.

Οι περισσότεροι πιστοί του βουδισμού συγκεντρώνονται στη Σρι Λάνκα και τη Νοτιοανατολική Ασία (Ταϊλάνδη, Μιανμάρ, Λάος και Καμπότζη). Επιπλέον, ο βουδισμός έχει λάβει διάφορες μορφές σε άλλες ασιατικές χώρες, κυρίως στο Θιβέτ, την Κορέα, την Κίνα και την Ιαπωνία.

Παραδοσιακές αφρικανικές θρησκείες – 100 εκατ. πιστοί

Οι παραδοσιακές πεποιθήσεις και πρακτικές των Αφρικανών είναι κυρίως προφορικές και περιλαμβάνουν την πίστη σε έναν ανώτερο δημιουργό, σε πνεύματα, σε προγόνους, καθώς και στη χρήση μαγείας και παραδοσιακής ιατρικής. Σύμφωνα με τις αφρικανικές πεποιθήσεις, ο ρόλος της ανθρωπότητας γίνεται αντιληπτός ως μια προσπάθεια εναρμόνισης του φυσικού με το υπερφυσικό.

Ο αριθμός των πιστών τέτοιων δοξασιών είναι δύσκολο να υπολογιστεί, εξαιτίας της εμφάνισης και άλλων θρησκειών στην αχανή ήπειρο, ωστόσο υπολογίζεται σε περίπου 100 εκατομμύρια ή τουλάχιστον στο 10% των κατοίκων της Αφρικής. Παράλληλα, τις πρακτικές αυτές εφαρμόζουν και Αφρικανοί της διασποράς στην αμερικανική ήπειρο.

Ιουδαϊσμός – 14 εκατ. πιστοί

Ο ιουδαϊσμός προέρχεται από την εβραϊκή Βίβλο, το Τανάκ, η οποία συμπληρώνεται και εξηγείται στα επόμενα ιερά κείμενα, όπως είναι το Ταλμούδ. 

Σύμφωνα με την παραδοσιακή εβραϊκή πίστη, ο Θεός που δημιούργησε τον κόσμο εγκαθίδρυσε μια διαθήκη με τον εβραϊκό λαό και οι νόμοι και οι εντολές Του αποκαλύφθηκαν στο Μωυσή στο όρος Σινά, τόσο σε γραπτή όσο και σε προφορική Τορά. Η άσκηση του ιουδαϊσμού είναι αφιερωμένη στη μελέτη της Τορά και στην τήρηση των νόμων και των εντολών, έτσι όπως είναι καταχωρημένοι εκεί.

Σημείωση: Αν και ο ιουδαϊσμός κατατάσσεται ως δωδέκατη σε τάξη μεγέθους οργανωμένη τηρούμενη θρησκεία, περιλαμβάνεται για λόγους πληρότητας.

Στον παρακάτω χάρτη μπορείτε να δείτε τα μεγαλύτερα δόγματα και θρησκείες στις διάφορες χώρες: