Το ψυχολογικό πείραμα της συμμόρφωσης: Εσείς τι θα απαντούσατε;

Το «Παράδειγμα του Asch» είναι ένα ψυχολογικό πείραμα σχετικά με την απόδειξη της δύναμης της συμμόρφωσης στις κοινωνικές ομάδες και βασίζεται σε μια σειρά από μελέτες, που δημοσιεύτηκαν τη δεκαετία του '50. Υπεύθυνος του εν λόγω πειράματος ήταν ο καθηγητής ψυχολογίας Solomon Asch, ο οποίος τέσταρε μια ομάδα φοιτητών του σε ένα οπτικό ερωτηματολόγιο.

Όλοι οι συμμετέχοντες, εκτός από έναν, ήταν στην πραγματικότητα συνεργάτες με τον καθηγητή σε αυτήν την έρευνα και ήθελαν να διαπιστώσουν πώς θα αντιδρούσε το αντικείμενο μελέτης τους απέναντι στη συνεννοημένη συμπεριφορά των υπολοίπων, που θα έδιναν όλοι τους την ίδια, λανθασμένη απάντηση.

Ο Asch ζήτησε από τους φοιτητές του να υπολογίσουν ποια από τις 3 άνισες γραμμές που υπήρχαν σε μια κάρτα που τους έδωσε ήταν ίση με τη σταθερή γραμμή μιας άλλης κάρτας, και αφότου τελείωναν, θα έπρεπε να ανακοινώσουν φωναχτά τις απαντήσεις τους.

Η απάντηση σαφώς και ήταν ολοφάνερη, όμως μερικοί από τους ανυποψίαστους επέλεγαν τη λάθος απάντηση, την οποία επίτηδες είχαν διαλέξει και ανακοινώσει οι προηγούμενοι. Όπως αποδείχτηκε, το 33% των φοιτητών συμμορφώθηκε με την ομάδα, ακολουθώντας τη λανθασμένη απάντηση των άλλων συμμετεχόντων, ενώ ακόμα και εκείνοι που δεν επηρεάστηκαν από τις πιέσεις της ομάδας, βίωναν εσωτερική σύγκρουση.

Έτσι λοιπόν, φαίνεται πως η δύναμη της συμμόρφωσης υπερνικά σε μεγάλο ποσοστό τη δύναμη της λογικής και, από κοινωνικής άποψης, η δράση με βάση τους κανόνες επιβεβαιώνει την άποψη του κοινωνιολόγου Gary Becker, σχετικά με την αδυναμία του ατόμου για παραβάσεις, φοβούμενο τον κοινωνικό στιγματισμό και την τιμωρία. Μάλιστα, όταν ο Asch τελείωσε με την έρευνα και ρώτησε τους συμμετέχοντες για ποιον λόγο συμφώνησαν με την ομάδα, εκείνοι είπαν ότι το έκαναν επειδή όντως είδαν τις γραμμές έτσι, χωρίς να παραδεχτούν πως επηρεάστηκαν από τους υπόλοιπους.

Όπως αντιλαμβάνεστε λοιπόν, το «Πείραμα του Asch» απέδειξε το πόσο μεγάλη μπορεί να είναι η ομαδική επιρροή στο άτομο, αλλά και την μεγάλη ανάγκη που το άτομο έχει να νιώθει μέρος του συνόλου. Το πείραμα παρουσιάζεται στο παρακάτω βίντεο.