Ο στοιχειωμένος ύπνος των προσφυγόπουλων

Οι αριθμοί αποτυπώνουν πάντα τη σκληρή αλήθεια χωρίς περιθώρια ερμηνειών και χωρίς συναισθηματισμούς: ο πόλεμος που μαίνεται από το 2011 στη Συρία έχει στοιχίσει περισσότερες από 200.000 ζωές και έχει εξαναγκάσει τουλάχιστον τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς.

Πίσω από τους αριθμούς, η ανθρώπινη πλευρά του δράματος του συριακού λαού προκαλεί ακόμα μεγαλύτερο σοκ. Οι άνθρωποι αυτοί, που τους παρακολουθούμε μπροστά στα μάτια μας να διασχίζουν την Ευρώπη αναζητώντας μια ευκαιρία στη ζωή, αυτοί που κοιμούνται σε πλατείες εδώ στην Αθήνα και σε δάση κοντά στα σύνορα, αυτοί που συνωστίζονται σε σιδηροδρομικούς σταθμούς και περπατούν αποστάσεις που τις κοιτάς στο χάρτη και μένεις με το στόμα ανοιχτό, αυτοί οι άνθρωποι είχαν λίγο πριν μια κανονική ζωή. Το σπίτι, τη δουλειά τους, τα χόμπι τους, την πίστη τους, την οικογένεια, τους φίλους, τα όνειρά τους.

Αν τα άφησαν σχεδόν όλα πίσω και ξεκίνησαν το τρομακτικό ταξίδι στη Μεσόγειο- όπου εκατοντάδες χάθηκαν, στη μεγαλύτερη τραγωδία των τελευταίων ετών- είναι ακριβώς γιατί θέλουν να ζήσουν μακριά από τη φρίκη του πολέμου και τις βαρβαρότητες του ISIS οι ίδιοι και τα παιδιά τους.

Τρομαγμένα, μέσα στο κρύο ή σε ξένους απρόσωπους χώρους, σε πεταμένα στρώματα ή στην καλύτερη περίπτωση στην αγκαλιά των γονιών τους, τα παιδιά που εγκατέλειψαν τη Συρία ζουν σε συνθήκες που κανείς δεν θα ήθελε για τα παιδιά του.

Πολλά από αυτά είναι τόσο μικρά που δεν έχουν γνωρίσει τίποτα άλλο παρά πόλεμο. ¶λλα, μεγαλύτερα, έχουν σημαδευτεί για πάντα από τη χαμένη παιδική τους ηλικία σε κάποτε ειρηνικές πόλεις όπως το Χαλέπι και τη Χομς.

Οι φωτογραφίες που ακολουθούν αποτυπώνουν με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο την ολική μεταβολή στη ζωή αυτών των παιδιών. ¶λλα επιχείρησαν με τις οικογένειές τους το μακρύ ταξίδι στην Ευρώπη, άλλα ζουν στους δρόμους έχοντας μείνει ασυνόδευτα μετά την απώλεια των δικών τους. Κάποια φιλοξενούνται σε καταυλισμούς προσφύγων.

Και κανένα δεν μπορεί να ξεχάσει τη βία που το σημάδεψε από τα πιο τρυφερά του χρόνια. Τη βία του πολέμου, την απώλεια, το πένθος, τον φόβο.

Ο 17χρονος Abdul Karim κοιμάται στους δρόμους της Αθήνας. Με τα τελευταία του λεφτά αγόρασε εισιτήριο για τον Πειραιά. Περνά τη νύχτα στην Ομόνοια όπου οι διακινητές θησαυρίζουν πουλώντας πλαστά διαβατήρια ή εισιτήρια λεωφορείων και τρένων. Αλλά αφού δεν έχει λεφτά ο 17χρονος δεν μπορεί να φύγει. Η μητέρα του έμεινε πίσω στη Συρία. Εύχεται δύο πράγματα: να ξανακοιμηθεί σε κρεβάτι και να αγκαλιάσει ξανά τη μικρή αδελφή του.

Ο 7χρονος Ahmad κοιμάται στο πεζοδρόμιο στα σύνορα Ουγγαρίας- Αυστρίας. Όταν το σπίτι του στο Idlib βομβαρδίστηκε ο ίδιος τη γλίτωσε με ένα τραύμα στο κεφάλι αλλά ο μικρότερος αδελφός του σκοτώθηκε. Από τότε που έφυγαν από τη Συρία ο Ahmad και η οικογένειά του κοιμήθηκαν σε στάσεις λεωφορείων, στο δρόμο και σε δάση.

Ο 5χρονος Abdullah κοιμάται έξω από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Βελιγραδίου. Είδε με τα μάτια του την αδελφή του να σκοτώνεται στο σπίτι τους στη Daraa της Συρίας. Πάσχει από μία ασθένεια αιματολογική αλλά η μητέρα του δεν έχει λεφτά να πληρώσει τα φάρμακά του. Βρίσκεται ακόμα σε σοκ και τον ύπνο του ταράζουν εφιάλτες.

Εδώ και ένα χρόνο η Ralia και η Rahaf, επτά και 13 ετών, κοιμούνται στους δρόμους της Βηρυτού με τον πατέρα τους. Κανονικά ζούσαν στη Δαμασκό αλλά εκεί σκοτώθηκε η μητέρα και ο αδελφός τους.

Ο 6χρονος Αhmed κοιμάται στο χώμα στην περιοχή Horgos της Σερβίας. Η οικογένειά του προσπαθεί να διασχίσει την Ευρώπη με τα πόδια και καθώς κανείς δεν μπορεί να τον πάρει αγκαλιά ο 6χρονος περπατά μόνος του και κουβαλά τη δική του τσάντα. Τη φροντίδα του έχει αναλάβει ο θείος του από τότε που ο πατέρας του σκοτώθηκε στην πατρίδα τους, την πόλη Deir ez-Zor.

Η 6χρονη Gulistan εξομολογείται πως της λείπει το… μαξιλάρι της που άφησε πίσω στο σπίτι της στο Κομπάνι. Σήμερα ζει στην περιοχή Suruc της Τουρκίας αλλά φοβάται να κοιμηθεί καθώς υποφέρει από, εφιάλτες.

Κάτω από τα σκεπάσματα η 11χρονη Esra, η 8χρονη Esma και η 6χρονη Sidra κοιμούνται με τη μητέρα τους. Ζουν στο Majdal Anjar του Λιβάνου και δεν παύουν να σκέφτονται τον πατέρα τους που εξαφανίστηκε αφού απήχθη.

Ο ενός έτους Sham κοιμάται στην αγκαλιά της μαμάς του στα σύνορα Αυστρίας- Σερβίας.

Στην 7χρονη Shehd αρέσει πολύ η ζωγραφική. Το μόνο που ζωγραφίζει όμως είναι όπλα. «Είναι παντού», εξηγεί η μητέρα της. Η οικογένεια δυσκολεύεται να βρει τροφή περιπλανώμενη στην Ουγγαρία

Ο 5χρονος Moyad και η μητέρα του περπατούσαν σε μια αγορά της Συρίας όταν εξερράγη παγιδευμένο αυτοκίνητο. Η μητέρα του σκοτώθηκε και ο 5χρονος μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο στο Αμάν της Ιορδανίας όπου του παρέχεται η απαραίτητη ιατρική φροντίδα καθώς τα θραύσματα των τραυμάτισαν στην πλάτη και το κεφάλι.

Σε ηλικία 20 μηνών ο Amir δεν έχει πει ούτε μία λέξη. Ζει στο Λίβανο με τη μητέρα του, η οποία πιστεύει πως ο γιος της υπέστη κάποιου είδους τραυματισμό όταν ήταν ακόμα έμβρυο.

Η 9χρονη Fatima είναι από τους τυχερούς που έφτασαν στη Σουηδία. Τη στοιχειώνουν ωστόσο οι αναμνήσεις από τις αγριότητες που είδε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της. Φεύγοντας από το Idlib έμεινε για δύο χρόνια με τη μητέρα και τα αδέλφια της σε προσφυγικό καταυλισμό στο Λίβανο, από όπου επιβιβάστηκαν σε ένα υπερφορτωμένο σκάφος. Είδε με τα μάτια της μια μητέρα να γεννά το νεκρό παιδί της, το οποίο πετάχτηκε στη θάλασσα…

Η 9χρονη Shiraz ήταν τριών μηνών όταν εμφάνισε πυρετό και διαγνώστηκε με πολιομυελίτιδα. Κοιμάται σε μια ξύλινη κούνια σε προσφυγικό καταυλισμό στην Τουρκία. Οι γονείς της δεν έχουν αρκετά χρήματα για τα φάρμακά της.

Η 2χρονη Iman κοιμάται σε κρεβάτι νοσοκομείου στην Ιορδανία. Έχει πνευμονία. Η 19χρονη μητέρα της λέει πως της άρεσε να παίζει στην άμμο και ήταν ένα χαρούμενο και ζωηρό παιδί. Τώρα τις περισσότερες ώρες της ημέρας και της νύχτας κοιμάται.

Η 2χρονη Fara κοιμάται σε αυτοσχέδιο κρεβάτι στο Azraq της Ιορδανίας. Της αρέσει πολύ το ποδόσφαιρο και ο πατέρας της προσπαθεί να βρει μια μπάλα ποδοσφαίρου για να της δώσει να παίξει.

Η 5χρονη Tamam θυμάται τις αεροπορικές επιδρομές στην πατρίδα της τη Χομς, που γίνονταν συνήθως νύχτα. Έχει φύγει από τη χώρα της εδώ και δύο χρόνια και ζει στην Ιορδανία αλλά ακόμα δεν έχει καταλάβει πως δεν φταίει το μαξιλάρι της για όσα συνέβαιναν- επειδή εκεί βρισκόταν κάθε φορά που γίνονταν επιθέσεις.

Η 2χρονη Juliana περπάτησε επί δύο ημέρες επιχειρώντας να περάσει από τη Σερβία. Κοιμάται τη μέρα γιατί τη νύχτα η οικογένειά της συνεχίζει το περπάτημα προς την Ευρώπη.

Η 8χρονη Maram κοιμάται στο Αμάν της Ιορδανίας. Είχε μόλις επιστρέψει από το σχολείο όταν ρουκέτα έπληξε το σπίτι της και ένα κομμάτι της οροφής έπεσε πάνω της. Μεταφέρθηκε με αεροσκάφος στην Ιορδανία καθώς ο τραυματισμός της στο κεφάλι της προκάλεσε εγκεφαλική αιμορραγία. Ήταν σε κώμα για 11 ημέρες. Παρότι έχει ανακτήσει τις αισθήσεις της το σαγόνι της είναι σπασμένο και δεν μπορεί να μιλήσει.

Ο 13χρονος Mohammed θέλει να γίνει αρχιτέκτονας. Ζει στην Τουρκία.

Η 5χρονη Walaa φοβάται το μαξιλάρι της γιατί σε αυτό κοιμόταν όταν δέχθηκε επίθεση το σπίτι της στο Χαλέπι.

Η 5χρονη Lamar, από τη Βαγδάτη, κοιμάται σε μια κουβέρτα στα δάση κοντά στο Horgos της Σερβίας. Η οικογένειά της αναγκάστηκε να φύγει όταν το σπίτι τους βομβαρδίστηκε. Ύστερα από δύο απόπειρες να περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα μέσω θαλάσσης, τα κατάφεραν τελικά κι έφτασαν μπροστά στα κλειστά σύνορα της Ουγγαρίας.