Ηλίας Μαλανδρής: «Νιώθω τύψεις που τόσα χρόνια δεν μπορέσαμε να κάνουμε κάτι αντίστοιχο»

Ο Ηλίας Μαλανδρής μιλάει στα E-RADIO.GR και Ε-DAILY.GR με την ευκαιρία του κλασσικού έργου που ανεβάζει την Κυριακή στο Ηρώδειο, με την συμμετοχή γνωστών καλλιτεχνών όπως η Μαρία Τζομπανάκη, ο Γιώργος Χρανιώτης, η Αρετή Κετιμέ, η Ελένη Πέτα κ.α.

Ποια είναι η υπόθεση του «Ντελικανή»;

Το έργο διαδραματίζεται στην Κρήτη στα μέσα της δεκαετίας του '50 και τα πολιτικά πάθη που έχουν κάπως καταλαγιάσει, έχουν δώσει τη θέση τους, στα ερωτικά πάθη. Τα σκιρτήματα που νοιώθει ένας πιτσιρικάς, που μέχρι χτες απευχόταν και γυρνούσε την πλάτη του στις σειρήνες του έρωτα, για να ξυπνήσει μέσα του η φύση βίαια και βασανιστικά. Ο ίδιος ο Σκουλούδης ονομάζει το έργο του «πανερωτικόν επικό αφήγημα». Εμείς κρατούμε την εικόνα αυτή και ανεβάζουμε ένα καθαρά μουσικό έργο. Ένα μιούζικαλ παραδοσιακό.   

Πού εντοπίζετε την διαχρονικότητα του έργου;

Τα έργα έχουν διαχρονικότητα όταν παρουσιάζουν την εποχή τους και εκφράζουν κάθε εποχή. Πόσο πιο διαχρονικό να είναι ένα έργο που εκφράζει ο ξύπνημα της νιότης σε έναν έφηβο; Ας απαντήσω λοιπόν με μια μαντινάδα από το έργο. «Ίδια παντού ο έρωτας βουβά ποθοπλαντάζει κι ίδια παντού την κοπελιά ο νιός την αγκαλιάζει.»

Τί σημαίνει για εσάς το ανέβασμα ενός κρητικού έργου στο Ηρώδειο;

Οι χώροι με βαριά ιστορία, απαιτούν τον σεβασμό μας. Ωστόσο βαθιά μου πίστη είναι πως πρέπει πρώτα να σέβεσαι το έργο, τον συγγραφέα, κι η αγωνία σου να είναι να μην προδώσεις το κείμενο και τα νοήματά του. Σίγουρα η εργασία σε αυτούς τους χώρους είναι κάθε φορά πρόκληση· ακόμα κι αν έχεις ξαναδουλέψει σε αυτούς πολλές φορές, όπως εγώ. Το Ηρώδειο έχει κώδικες που αν τους αγνοήσεις χάθηκες. Το κέρδος από την εμπειρία είναι τεράστιο γιατί βοηθά να αποφευχθούν λάθη. Τα υπόλοιπα τα θεωρώ αυτονόητα.

Πρόκειται για μία αρκετά μεγάλη παραγωγή, με αρκετούς συντελεστές από τον χώρο του θεάτρου και της μουσικής και όχι μόνο. Πόσο καιρό προετοιμάζετε αυτή την παράσταση;

Η προετοιμασία της παράστασης είναι το εύκολο μέρος. Δεν έχει καμιά σημασία αν οι συντελεστές είναι πολλοί ή ένας. Αυτό αφορά την δυνατότητα του επαγγελματία να ασκεί σωστά την εργασία του και να συντονίζει τους υπόλοιπους. Το θέατρο είναι δουλειά συνόλου. Δεν είναι μόνο ένας αυτός που πάσχει και υπάρχει επιμερισμός των ευθυνών. Αυτή λοιπόν είναι η εύκολη δουλειά. Η προετοιμασία όμως της μελέτης που απαιτείται για να παρασταθεί ένα κείμενο, εκεί που την ευθύνη την έχει ένας μόνο κι αυτός σηκώνει το βάρος της εναγώνιας αναζήτησης, αυτή απαιτεί πολύ καιρό – ίσως και χρόνια – για να πάρει την τελική μορφή που αξίζει να παρασταθεί. Και πάλι δεν τελειώνεις. Η αναζήτηση είναι το ζητούμενο κι όχι ο προορισμός.

Υπάρχει προγραμματισμένη μόνο μία ημερομηνία για την παράσταση στο Ηρώδειο. Υπάρχει μήπως κάποιο πλάνο περιοδείας;

Η παράσταση αυτή έχει την δυσκολία του μεγάλου πλήθους των συντελεστών. Δεν το αποκλείω, αλλά χρειάζεται μεγάλη σκηνή.

Για πρώτη φορά παράσταση στο Ηρώδειο θα έχει ταυτόχρονη διερμηνεία στη νοηματική γλώσσα. Ποιες είναι οι σκέψεις σας για την συνταγματική αναγνώριση της Ελληνικής νοηματικής γλώσσας και την παροχή ίσων ευκαιριών στην ενημέρωση, στον πολιτισμό και στην εκπαίδευση, σε άτομα με προβλήματα ακοής;

Η πρωτοβουλία γι’ αυτή την νεωτεριστική παρουσίαση ανήκει στους συνεργάτες μου κι όχι σε μένα. Τα εύσημα λοιπόν πρέπει να αποδοθούν σε εκείνους. Ομολογώ πως το δέχτηκα με ξεχωριστή χαρά, αλλά βέβαια και με τύψεις που τόσα χρόνια δεν μπορέσαμε να κάνουμε κάτι αντίστοιχο. Ήταν θέλω να πω ευθύνη μας και δεν το κάναμε. Tην ευθύνη της πολιτείας δεν είμαι αρμόδιος να την εκφράσω. Πάντως έχω κι εγώ άγχος πως θα δουλέψει, παρότι γνωρίζω πως έχουμε κορυφαίους συνεργάτες από τον τομέα της διερμηνείας. Θα είναι σημαντικό για μια μερίδα του κόσμου που δεν έχει πρόσβαση – λόγω των προβλημάτων ακοής – σε όλα αυτά που αποτελούν την δική μας καθημερινότητα και που συχνά δεν τα εκτιμούμε όσο πρέπει. Αν λειτουργήσει πάντως σε αυτή την παράσταση που χρησιμοποιεί έντονα την ντοπιολαλιά και τα ιδιώματα, τότε μπορεί να λειτουργήσει παντού και θα έχουμε καταφέρει να προσφέρουμε κάτι κι εμείς. Αυτό με ικανοποιεί πολύ.

Ποια είναι τα σχέδια σας για τον χειμώνα;

Δεν κάνω σχέδια για το χειμώνα. Σας ευχαριστώ πολύ που ρωτάτε, αλλά μου αρέσει να δουλεύω στο θέατρο μόνο όταν νιώθω μεγάλη ανάγκη να ανεβάσω κάποιο έργο. Όταν δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, τότε μόνο μπαίνω σε αυτή τη διαδικασία. Και το κριτήριο είναι πάντα και μόνο το κείμενο. Ευχαριστώ βέβαια όλα αυτά τα – είκοσι –  χρόνια όλους τους εξαιρετικούς συνεργάτες – παλιούς και νέους – που συμμερίστηκαν την αγωνία μου. Κάποιοι από αυτούς δεν είναι πια κοντά μας, αλλά μας άφησαν τεράστια κληρονομιά. Τους ευχαριστώ πολύ όλους. Οι μελέτες μου πάνω στο αρχαίο δράμα είναι η προτεραιότητα μου κι αυτό με απασχολεί νύχτα και μέρα, χρόνια τώρα. Ο Ντελικανής δεν είναι κατά μία έννοια διάλειμμα στις δραστηριότητές μου, γιατί το βλέπω σαν γέφυρα. Η παράδοση· λόγια, βυζαντινή, και λαϊκή, θεωρώ ότι είναι μια ζωντανή σύνδεση με την αρχαιότητα, και ο Ντελικανής του Σκουλούδη – όπως θα διαπιστώσετε όσοι έρθετε την Κυριακή στο Ηρώδειο – αναγεννά την πρωταρχική ουσία του θεάτρου. Τον ίδιο τον Διόνυσο.

Συνέντευξη: Στέλιος Χατζηθωμάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Ηλία Μαλανδρή για τον χρόνο του και την συνέντευξη που μας παραχώρησε.

«Ο Ντελικανής» θα παρουσιαστεί την Κυριακή 9/10 στις 20.00 στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού. Διαβάστε περισσότερα.