Σαν σήμερα: Τα Δωδεκάνησα ενσωματώνονται στην Ελλάδα

Χρειάστηκε να περάσουν περισσότερα από 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Ελλάδας, μέχρι τα Δωδεκάνησα να ενσωματωθούν στη χώρα μας. Με διάγγελμα του βασιλιά Πάυλου στις 7 Μαρτίου, η ενσωμάτωση έγινε και επίσημα, ενώ κάθε χρόνο στη συγκεκριμένη ημερομηνία πραγματοποιούνται οι εορτασμοί και η μεγάλη παρέλαση στη Ρόδο.

Η γεωγραφική τους θέση ήταν τόσο σημαντική, που αποτελούσαν μήλο της έριδος για πολλούς από την αρχαιότητα. Οι κάτοικοι δέχθηκαν εκατοντάδες επιδρομές από Πέρσες, Σαρακήνους, Βενετούς, Σταυροφόρους κ.α. πριν καταληφθούν από τους Ιωαννίτες Ιππότες. Το 1522 πέρασαν στην κυριαρχία των Οθωμανών στην οποία παρέμειναν και μετά το τέλος της Ελληνικής Επανάστασης, αφού οι Τούρκοι ήθελαν να τα κρατήσουν τόσο ώστε προσέφεραν σαν αντάλλαγμα την Εύβοια.

Το 1912 καταλήφθηκαν από τους Ιταλούς. Την αλλαγή αυτή οι κάτοικοι την είδαν αρχικά με καλό μάτι, καθώς πίστεψαν ότι η ένωση με την Ελλάδα δεν θα αργούσε. Το 1920, με την συνθήκη των Σεβρών, πράγματι δόθηκαν στην Ελλάδα, με εξαίρεση την Ρόδο. Όμως η αποτυχία της Μικρασιατικής εκστρατείας και η άνοδος του Μουσολίνι, επέτρεψε στους Ιταλούς να τα κρατήσουν.

Μετά την ήττα τους στον Β’ παγκόσμιο Πόλεμο, για λίγα χρόνια κυρίαρχοι έγιναν οι Γερμανοί. Όταν και οι τελευταίοι συνθηκολόγησαν, πέρασαν για δυο χρόνια στην κατοχή της Μεγάλης Βρετανίας. Η στρατηγική τους θέση δεν μπορούσε ποτέ να τα αφήσει «ορφανά» και χωρίς διεκδικητές.

Η ευκαιρία για ένωση ήταν μεγάλη και οι Έλληνες διπλωμάτες θα το πάλευαν με νύχια και με δόντια. Ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Τσαλδάρης, έριξε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την προσθήκη της Βορείου Ηπείρου, των Δωδεκανήσων, την διευθέτηση των ελληνοβουλγαρικών συνόρων και έθεσε ζήτημα κυριαρχίας της Κύπρου. Οι Έλληνες στο τέλος κατάφεραν να πάρουν μόνο τα Δωδεκάνησα.

Η Σοβιετική Ένωση είχε προσφέρει κατά την διάρκεια του πολέμου τα Δωδεκάνησα στην Τουρκία, προκειμένου να βγει στον πόλεμο. Όμως σε μια στροφή της πολιτικής της, αφού τα προξένευε και με την Λιβύη, συμφώνησε να αποδοθούν στην Ελλάδα, στην συνεδρίαση που προετοίμασε την Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων. Έτσι πριν γίνει η διάσκεψη, τα Δωδεκάνησα είχαν σχεδόν ενσωματωθεί.

Ύστερα από την Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι, που κράτησε από τον Ιούλιο μέχρι και τον Οκτώβριο του 1946, τα άλλα αιτήματα της Ελλάδας έπεσαν στο κενό. Όμως τα Δωδεκάνησα μαζί με 105 εκατομμύρια δολάρια, που έδωσε η Ιταλία σαν αποζημίωση, αποφασίστηκε πως θα ενωθούν με την Ελλάδα. Στις 10 Φεβρουαρίου του 1947, υπογράφτηκε στο Παρίσι η Συνθήκη Ειρήνης με την Σοβιετική Ένωση να ζητά τα νησιά να παραμείνουν αποστρατικοποιημένα. Πράγμα που έγινε. Το 1974, η Τουρκία επικαλέστηκε αυτή την αποστρατικοποίηση με έναν καταχρηστικό τρόπο, παραπέμποντας στο κείμενο του Παρισιού. Από την ερμηνεία των Τούρκων αυτού του κειμένου, προέκυψε και το ζήτημα των «γκρίζων ζωνών» που καίει την ελληνική πλευρά μέχρι και σήμερα.

Η επίσημη τελετή της ενσωμάτωσης έγινε στις 7 Μαρτίου στην Ρόδο, μέσα σε πανηγυρικό κλίμα. Το 1955, τα Δωδεκάνησα έγιναν ενιαίος νομός με πρωτεύουσα την Ρόδο.

Το διάγγελμα του Βασιλέως των Ελλήνων Παύλου στις 7 Μαρτίου 1948 προς τον λαό της Δωδεκανήσου στην Πλατεία Διοικητηρίου στη Ρόδο

«Κατά την χαρμόσυνον αυτήν στιγμήν φέρω εις τους Έλληνας της Δωδεκανήσου τον αδελφικόν χαιρετισμόν του Ελληνικού Λαού.
Η σημερινή αγία ημέρα, κατά την οποίαν ικανοποιείται ο ζωηρότερος παλμός της Ελλάδος, είναι η ευτυχεστέρα ημέρα της ζωής μου. Ευχαριστώ τον Θεόν διότι έλαχεν εις εμέ η τιμή να περιβάλω με την ενεργόν στοργήν μου την Δωδεκάνησον και να ίδω κυματίζουσαν την Κυανόλευκον εις τον Ελληνικόν ουρανόν της.
Η σημερινή ημέρα επληρώθη με πολύ αίμα και πολλά δάκρυα, αλλά μόνον με αίμα και δάκρυα γράφονται ιστορίαι, όπως η Ελληνική.
Η Δωδεκάνησος υπήρξεν εις των λαμπροτέρων αστέρων εις τον ουρανόν του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού. Υπήρξεν πάντοτε ένδοξον προπύργιον των αγώνων της Φυλής και μήτηρ υπερηφάνων και ανδρείων τέκνων.
Υπήρξε πάντοτε πηγή ακτινοβολίας Ελληνικού πνεύματος. Η Δωδεκάνησος δεν είναι μόνον Ελληνική, είναι Ελλάς.

Είμαι ευτυχής και συγκεκινημένος. Αισθάνομαι να πτερυγίζουν χαρμοσύνως γύρω μας αι ψυχαί των νεκρών αδελφών μας του τελευταίου ενδόξου πολέμου και η σκέψις μου την στιγμήν αυτήν στρέφεται προς τον Μέγαν Απόντα, τον αείμνηστον αδελφόν μου Βασιλέα Γεώργιον, τον νικητήν του Πολέμου της Αλβανίας.
Εν ονόματι της ικανοποιήσεως των ιερωτέρων ανθρωπίνων δικααιωμάτων,
Εν ονόματι της ενδόξου Ελληνικής Ιστορίας,
Ενώπιον της αιωνίας Ελλάδος και ενώπιον του Παντοδυνάμου Θεού
Κυρώνω την προσάρτησιν της Δωδεκανήσου εις την μητέρα Πατρίδα».