Τι είναι η «ολλανδική ασθένεια» που απειλεί Ελλάδα και Κύπρο

Πως μπορεί μια χώρα με πλούσιο ορυκτό πλούτο να αυτοκαταστραφεί; Πως μπορεί αυτό που φάνταζε με πλεονέκτημα να βυθίσει μια οικονομία και να οδηγήσει μια χώρα σε παρακμή;

Η ιστορία όπως πάντα έχει τις απαντήσεις. Πίσω στο 1959, οι Ολλανδοί πανηγυρίζουν γιατί στο Γκρόνιγκεν, ανακαλύφθηκε ένα τεράστιο κοίτασμα φυσικού αερίου. Εκατομμύρια κόσμου βγαίνουν στο δρόμο, πανηγύριζοντας σαν να κέρδισαν το λαχείο. Και όντως το κέρδισαν. Το κοίτασμα που βρέθηκε ήταν ικανό να δώσει τεράστια ώθηση στην ολλανδική οικονομία. Όμως όπως όταν κάποιος πιάσει το λαχείο, πρέπει και να ξέρει πως να διαχειριστεί την καινούργια κατάσταση, έτσι και τα κράτη πρέπει να είναι έτοιμα να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του ξαφνικού πλουτισμού.

20 χρόνια μετά, στο 1979, οι Ολλανδοί αντιμετωπίζουν για πρώτη φορά προβλήματα ανεργίας και μείωσης εισοδημάτων. Μια χώρα που ποτέ δεν είχε ξεπεράσει το 1% σε ανέργους, βλέπει το 6% του πληθυσμού της να μην εργάζεται και ένα 25% να αμείβεται με χαμηλούς μισθούς.

Η χώρα είχε χτυπηθεί από την "κατάρα των πρώτων υλών" που μετέπειτα ονομάστηκε "Ολλανδική ασθένεια". Οι εξαγωγές φυσικού αερίου έφεραν πολύ συνάλλαγμα στη χώρα, αλλά ανατίμησε όλα τα υπόλοιπα προιόντα που παρήγαγε η Ολλανδία.

Όσοι Ολλανδοί είχαν χρήματα, σταμάτησαν να αγοράζουν εγχώρια προιόντα, και έπαιρναν τα εισαγόμενα που ήταν φθηνότερα. Χιλιάδες εταιρείες δεν άντεξαν τον ανταγωνισμό και έκλεισαν ή απέλυσαν εργαζομένους.

Όσοι βγήκαν κερδισμένοι από την εξόρυξη φυσικού αερίου, οδήγησαν σε αύξηση του πληθωρισμού, εξαιτίας της σπατάλης που έκαναν. Τα σπίτια έγιναν απλησίαστα, ακόμη και είδη πρώτης ανάγκης έγιναν απρόσιτα για μεγάλη μερίδα της χώρας.

Οι νέοι που έβλεπαν τους μισθούς σε συγκεκριμένα επαγγέλματα να αυξάνονται, εγκατέλειψαν κλασικά επαγγέλματα αλλά και τον πρωτογενή τομέα της χώρας. Σας θυμίζει κάτι αυτό; Φυσικά και σας θυμίζει την περίπτωση της χώρας μας, όταν οι επιδοτήσεις έφθαναν απλόχερα στη χώρα μας από την ΕΟΚ.

Η ολλανδική κυβέρνηση μετά το 1980 αντέδρασε γρήγορα και κατάφερε να αντιστρέψει την κατάσταση. Υπάρχουν χώρες όπως η Βενεζουέλα, η Αλγερία και η Σαουδική Αραβία που είδαν τον ορυκτό πλούτο της χώρας να οδηγεί τις οικονομίες τους σε μείωση εισοδημάτων.

Η Ελλάδα και η Κύπρος πλέον έχουν μπεί στο στόχαστρο μεγάλων εταιρειών εξόρυξης ορυκτού πλούτου. Αποδεδειγμένα είναι πλούσιες σε φυσικό πλούτο και θα πρέπει να είναι σε θέση να διαχειριστούν την καινούργια κατάσταση που θα βρεθούν.