«Ήσυχη Επανάσταση»: Η διαφορετική επανάσταση που έμεινε στην ιστορία
Η περίοδος αλλαγής και το τέλος της
Γράφει ο ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΑΣ
Το Κεμπέκ διαφέρει αρκετά από τον υπόλοιπο Καναδά. Η επίσημη γλώσσα της επαρχίας είναι τα γαλλικά και έχει μια πλούσια ιστορία, που έφτασε ακόμα μέχρι και τα δημοψηφίσματα για την αυτονομία της.
Αγγλόφωνοι και γαλλόφωνοι συγκρούστηκαν αρκετές φορές και η συνύπαρξή τους δεν ήταν πάντα ειρηνική.
Παρόλο που το Κεμπέκ ήταν μια από τις τέσσερις αρχικές επαρχίες της Καναδικής Συνομοσπονδίας, υπήρξε πάντα ανήσυχη. Κατά τον Β’ παγκόσμιο Πόλεμο, οι γαλλόφωνοι αρνήθηκαν την επιστράτευση αλλά και την συγκέντρωση των εξουσιών στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, προκαλώντας μια πρώτη ρήξη στην ενότητα της χώρας.
Το αυτονομιστικό ιδεώδες είχε αρχίσει να καλλιεργείται. Το 1960, μετά τον θάνατο του συντηρητικού πρωθυπουργού Maurice Duplessis, η ανεργία στην επαρχία άγγιζε το 10%, μρ την υγεία και την εκπαίδευση να ελέγχονται ως επί το πλείστον από την Καθολική Εκκλησία. Μια νέα κυβέρνηση που θα ανέτρεπε την υπάρχουσα κατάσταση ήταν αναγκαία για την μεσαία και εργατική τάξη.
Ο δικηγόρος Jean Lesage και το Φιλελεύθερο Κόμμα κέρδισαν την εκλογές την ίδια χρονιά. Ο Lesage έκανε στροφή προς το δημόσιο «εθνικοποιώντας» τις υπηρεσίες ηλεκτρισμού και ιδρύοντας την Hydro-Quebec. Η «Ήσυχη Επανάσταση» είχε αρχίσει, μια επανάσταση που δεν έγινε στον δρόμο αλλά πίσω από τις κλειστές πόρτες των πολιτικών γραφείων. Μετά από διάφορες μεταρρυθμίσεις ζήτησε επανεκλογή το 1962, την οποία και κέρδισε με ακόμα μεγαλύτερη πλειοψηφία.
Το άγαλμα του Jean Lesage στο κτίριο της Βουλής του Κεμπέκ
Η Hydro-Quebec μεγάλωσε και έγινε ένας ισχυρός πυλώνας για την επαρχία του Κεμπέκ. Η υγεία και η εκπαίδευση έγιναν δημόσιες ενώ η κυβέρνηση της επαρχίας εξυγχροωισε και το οικονομικό σύστημα. Μια νέα αστική γαλλόφωνη τάξη άρχισε να δημιουργείται. Και η ιδέα της αυτονομίας άρχισε σιγά σιγά να παίρνει σάρκα και οστά.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Charles De Gaulle, επισκέφθηκε το Μόντρεαλ το 1967 και στον λόγο του ανέφερε τις λέξεις «Ζήτω το ελεύθερο Κεμπέκ!». H «Ήσυχη Επανάσταση» είχε διαμορφώσει διαφορετικές ισορροπίες. Οι γαλλόφωνοι είχαν πλέον βρει την θέση τους στην κοινωνική σκάλα, αλλά ο εθνικισμός και ο αυτονομισμός αυξήθηκαν στο Κεμπέκ της δεκαετίας του '60. Κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα το τέλος της «Ήσυχης Επανάστασης».
Το 1966 το συντηρητικό και εθνικιστικό κόμμα του Daniel Johnson κερδίζει τις εκλογές στην επαρχία. Το 1968 ιδρύεται το Κόμμα του Κεμπέκ, ένα κόμμα που πλέον αποτελείται από την γαλλόφωνη μεσαία τάξη της περιοχής, υιοθετεί αριστερές ιδέες και στρέφεται προς την εργατική τάξη. Στις εκλογές του 1970 κερδίζει το 23,6% των ψήφων και ξεκινά να προωθεί προοδευτικές μεταρρυθμίσεις.
Ωστόσο, η εθνικιστική έξαρση που απογειώθηκε με την «κρίση του Οκτωβρίου» του 1970, ανατρέπει τα δεδομένα. Η οργάνωση «Μέτωπο Απελευθέρωσης του Κεμπέκ» απήγαγε τον υπουργό Εργασίας και τον Βρετανό διπλωμάτη James Cross. Ο τότε πρωθυπουργός του Καναδά και πατέρας του νυν πρωθυπουργού Justin Trudeau, Pierre, επέβαλλε στρατιωτικό νόμο στο Κεμπέκ. Ο υπουργός Εργασίας δολοφονήθηκε, ενώ μετά από διαπραγματεύσεις ο βρετανός διπλωμάτης αφέθηκε ελεύθερος.
Ο Pierre Elliott Trudeau
@wikipedia.org
Η εκλογή του Κόμματος του Κεμπέκ το 1976 δεν άλλαξε και πολλά, παρά την υπόσχεση του ηγέτη του Rene Levesque για δημοψήφισμα στο τέλος της θητείας. Η μείωση στη φορολογία των επιχειρήσεων, το πάγωμα των προσλήψεων στο δημόσιο, οδήγησαν σε εκλογική ήττα στο δημοψήφισμα του 1980, όπου το «όχι» πήρε 59,6%.
Το ίδιο κόμμα οδήγησε την επαρχία σε δεύτερο δημοψήφισμα 15 χρόνια αργότερα, όπου το «όχι» κέρδισε οριακά μα 50,6%. Οι αρχές της «Ήσυχης Επανάστασης» που φαίνεται να ωφέλησαν την περιοχή όμως είχαν προ πολλού εγκαταλειφθεί. Οι τάσεις αυτονομίας του Κεμπέκ υπάρχουν ακόμα, αν και η ομοσπονδιακή οικονομική πολιτική έχει αλλάξει τις ισορροπίες.
Πολλοί ιστορικοί έχουν ασχοληθεί με την «Ήσυχη Επανάσταση». Το κύριο ερώτημα που τίθεται είναι για το αν επρόκειτο για μια απρόσμενη επανάσταση ή για μια αναπόφευκτη εξέλιξη στην κοινωνία του Κεμπέκ. Αν και υπάρχουν διαφωνίες, η «Ήσυχη Επανάσταση» είναι ένα από τα πιο σημαντικά κεφάλαια της ιστορίας του Κεμπέκ αλλά και του Καναδά γενικότερα.