Αθώοι μετά την εκτέλεσή τους

Την ώρα που η πεποίθηση «καλύτερα ένας ένοχος έξω, παρά ένας αθώος στη φυλακή» συνεχίζει να διαπνέει τα ποινικά συστήματα, είναι το τελεσίδικο της θανατικής ποινής που δεν αφήνει περιθώρια λάθους.

Θα περίμενε κανείς η κακοδικία να έχει εξοριστεί από περιπτώσεις καταδίκης στην εσχάτη των ποινών, μιας και το οριστικό του γεγονότος δεν μπορεί να επαναφέρει στη ζωή τον αθώο που καταδικάστηκε λανθασμένα.

Κι όμως, η ιστορία της θανατικής ποινής είναι γεμάτη από τέτοιες περιπτώσεις, που μοιραία εγείρουν ερωτήματα για τη θέση της σε ένα ποινικό σύστημα που διατείνεται ότι όλοι είναι αθώοι μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου.

Παρά τη σχετικά πρόσφατη προσθήκη του DNA ως απόδειξη ενοχής ή αθωότητας, ο εκτελεσμένος θανατοποινίτης δεν έχει τη δυνατότητα να περάσει και πάλι από δίκη, με την αθωότητά του να παραμένει αντικείμενο έριδας.

Ας δούμε λοιπόν μια σειρά από πρόσφατες τέτοιες δικαστικές υποθέσεις, με τους εκτελεσμένους να θεωρούνται πλέον αθώοι, παρά το γεγονός ότι η αθωότητά τους δεν μπορεί να αποδειχθεί...

Carlos De Luna - Εκτελέστηκε το 1989

Τον Φεβρουάριο του 1983, η Wanda Lopez μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου κατά τη διάρκεια της βραδινής της βάρδιας σε βενζινάδικο. Έπειτα από σύντομο ανθρωποκυνηγητό, η αστυνομία βρήκε τον De Luna να κρύβεται κάτω από φορτηγάκι εκεί κοντά. Προσφάτως αποφυλακισμένος, ο De Luna παραβίαζε την αναστολή του, καθώς έπινε αλκοόλ σε δημόσιο χώρο. Παρά το γεγονός ότι δήλωνε αυτόπτης μάρτυρας της ανθρωποκτονίας, καταθέτοντας ακόμα και το όνομα του δολοφόνου, η αστυνομία αγνόησε την κατάθεσή του και τον θεώρησε αυτομάτως ένοχο. Επιπλέον, παρά τον αιματοβαμμένο τόπο του εγκλήματος, ο De Luna δεν είχε κηλίδα αίματος πάνω του, ενώ ο μόνος αυτόπτης μάρτυρας αναγνώρισε τον δράστη μετά τη διαβεβαίωση της αστυνομίας ότι ο De Luna ήταν ο άνθρωπος που αναζητούσαν. Στη δίκη, ο De Luna κατονόμασε ως δράστη τον Carlos Hernandez, τον οποίο είχε διακρίνει μέσα στο βενζινάδικο από το απέναντι μπαρ όπου καθόταν, θέση που επιβεβαίωσαν και άλλοι μάρτυρες. Οι δυο τους μάλιστα έμοιαζαν πολύ εξωτερικά, με τον Hernandez να έχει ωστόσο στο μητρώο του μια σειρά από αντίστοιχες επιθέσεις με μαχαίρι, την ίδια στιγμή που οι οικείοι του κατέθεσαν ότι διατηρούσε ερωτικό δεσμό με το θύμα. Παρά ταύτα, η πολιτεία του Τέξας εκτέλεσε με συνοπτικές διαδικασίες τον 27χρονο Carlos De Luna στις 7 Δεκεμβρίου 1989.

Larry Griffin - Εκτελέστηκε το 1995

Στις 26 Ιουνίου 1980, στο St. Louis του Μισούρι ο 19χρονος Quintin Moss έχανε τη ζωή του από πυροβολισμούς την ώρα που διακινούσε ναρκωτικά στον δρόμο. Μοναδικός αυτόπτης μάρτυρας ο λευκός κακοποιός Robert Fitzgerald, ο οποίος κατέθεσε ότι τρεις έγχρωμοι άντρες μέσα σε ένα αυτοκίνητο ήταν οι δράστες, με τον Griffin να πυροβολεί το θύμα μέσα από το ανοιχτό παράθυρο με το δεξί του χέρι. Παρά το γεγονός ότι ο Griffin ήταν αριστερόχειρας και διέθετε άλλοθι, ο άπειρος δικηγόρος του δεν έκανε τους σωστούς χειρισμούς, χωρίς βέβαια να χρειάζονται. Αποτυπώματα του Griffin δεν βρέθηκαν στο όπλο, ενώ όλες οι ενδείξεις ήταν επουσιώδεις, την ίδια στιγμή που μετά την εκτέλεση αποκαλύφθηκε ότι ο εισαγγελέας υποσχέθηκε στον Fitzgerald μειωμένη ποινή, με αντάλλαγμα την κατάθεσή του. Ήταν βέβαια και δύο ακόμα αυτόπτες μάρτυρες που δήλωναν την αθωότητα του Griffin και κατονόμαζαν τρεις άλλους ως δράστες, γεγονός που πέρασε στα ψιλά της αστυνομικής έρευνας. Ο Griffin εκτελέστηκε με φονική ένεση στις 21 Ιουνίου 1995, με τον ίδιο να ισχυρίζεται πάντα ότι είναι αθώος. Το 2005, καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν ξανάνοιξε την υπόθεση, με την έρευνα να καταλήγει στο ότι πράγματι ο Griffin ήταν αθώος.

Ruben Cantu - Εκτελέστηκε το 1993

Τη νύχτα της 8ης Νοεμβρίου 1984, ο Ruben Cantu και ο συνεργός του David Garza μπούκαραν σε σπίτι-γιαπί για να κλέψουν τους δύο φύλακες υπό την απειλή όπλου. Τα δύο θύματα, Pedro Gomez και Juan Moreno, που φύλαγαν την οικία, έφεραν όπλα και στην ένοπλη συμπλοκή που ακολούθησε ο Gomez έπεφτε νεκρός. Τα νεαρά αγόρια, πιστεύοντας ότι και οι δύο άντρες ήταν νεκροί, εγκατέλειψαν τον τόπο του εγκλήματος, με τον Moreno να τη γλυτώνει ωστόσο. Όταν βέβαια η αστυνομία του έδειξε φωτογραφίες υπόπτων, απέτυχε να αναγνωρίσει τον Cantu. Κι όμως, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχαν φυσικές αποδείξεις και ομολογία, με μόνη ένδειξη την ανασκευασμένη μετέπειτα κατάθεση του Moreno, το δικαστήριο καταδίκασε τον Ruben Cantu για τον φόνο. Πριν από την εκτέλεση μάλιστα της ποινής, ο Moreno δήλωσε ότι είχε πιεστεί από τις Αρχές να καταδείξει ως ένοχο τον Cantu, ενώ ακόμα και ο συνεργός του, David Garza, ο οποίος παραδέχτηκε τη συμμετοχή του στη ληστεία, ισχυρίστηκε ότι ο δεύτερος έφηβος δεν ήταν ο Cantu! Παρόλα αυτά, στις 24 Αυγούστου 1993 ο 26χρονος Ruben Cantu τιμωρούνταν τελεσίδικα με φονική ένεση. Η τελευταία του επιθυμία ήταν μια τσίχλα, την οποία και του αρνήθηκαν οι δεσμοφύλακες.

David Spence - Εκτελέστηκε το 1997

Το 1982 ο David Spence καταδικάστηκε για το βιασμό και το φόνο δύο 17χρονων κοριτσιών και ενός 18χρονου αγοριού στο Τέξας, με την αρμόζουσα ποινή να είναι η θανατική. Ο Muneer Deeb, ιδιοκτήτης καταστήματος, ο οποίος ήταν αυτός που είχε προσλάβει τον Spence για να κάνει τα φονικά, καταδικάστηκε επίσης στην εσχάτη των ποινών, ωστόσο σε νέα δίκη το 1993 αθωώθηκε. Η υπόθεση κατά του Spence βασίστηκε σε ίχνη από δάγκωμα, που ειδικός κατέθεσε ότι έμοιαζαν με την οδοντοστοιχία του Spence, αλλά και σε καρφιά της αστυνομίας, με τους περισσότερους να ανασκευάζουν ωστόσο την κατάθεσή τους στο δικαστήριο, αναφέροντας απειλές της αστυνομίας. Οι δικηγόροι του Spence κάλεσαν 5 ακόμα ειδικούς, οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι τα σημάδια του δαγκώματος δεν μπορεί να προέρχονται από την οδοντοστοιχία του Spence, την ίδια στιγμή που ακόμη και οι δύο αστυνομικοί που έκαναν την αρχική έρευνα φαίνονταν πεπεισμένοι ότι δεν ήταν ο Spence ο άνθρωπος που αναζητούσαν. Ο David Spence εκτελέστηκε με ένεση στις 14 Απριλίου 1997.

Jesse Tafero - Εκτελέστηκε το 1990

Το πρωινό της 20ής Φεβρουαρίου 1976, σε έλεγχο ρουτίνας οι αστυνομικοί Phillip Black και Donald Irwin έπεφταν νεκροί από σφαίρες. Δράστες ήταν ο Tafero και οι δυο συνεργοί του, η Sonia Jacobs και ο Walter Rhodes, οι οποίοι συνελήφθησαν λίγο αργότερα. Σύμφωνα με την κατάθεση του Rhodes, ο Tafero ήταν που σκότωσε τους αστυνομικούς, με το όπλο του εγκλήματος να βρίσκεται πάνω του. Στη δίκη, ο Rhodes κατέθεσε ότι οι Tafero και Jacobs ήταν αποκλειστικά υπεύθυνοι για το στυγερό φονικό: οι δυο τους καταδικάστηκαν στην εσχάτη των ποινών, με τον Rhodes να λαμβάνει ποινή 3 φορές ισόβια, βγήκε ωστόσο το 1994 λόγω καλής συμπεριφοράς. ¶ρχισε τότε να κομπάζει ανοιχτά για την υπόθεση, διατείνοντας ότι εκείνος ήταν ο δολοφόνος των αστυνομικών, γεγονός που επιβεβαίωνε και η Jacobs, η ποινή της οποίας μετατράπηκε προοδευτικά από θανατική σε ισόβια, πριν αποφυλακιστεί και εκείνη με τη σειρά της. Ο Rhodes ήταν μάλιστα ο μόνος από τους τρεις δράστες που βρέθηκαν ίχνη πυρίτιδας στα χέρια του, γεγονός που δεν έπαιξε όπως φάνηκε ρόλο. Στις 4 Μαΐου 1990 ο Tafero εκτελέστηκε στην ηλεκτρική καρέκλα, με τη δυσλειτουργία της συσκευής να κάνει την όλη διαδικασία να κρατά περισσότερα από 13 λεπτά.

Ellis Wayne Felker - Εκτελέστηκε το 1996

Ο Felker θεωρήθηκε ύποπτος για την εξαφάνιση μια γυναίκας το 1981. Η Evelyn Joy Ludlum δούλευε ως σερβιτόρα, με την αστυνομία να παρακολουθεί στενά τον Felker για δύο βδομάδες, διάρκεια στην οποία θα βρισκόταν το πτώμα της Ludlum σε μια χαράδρα, βιασμένο και μαχαιρωμένο. Η αυτοψία ισχυριζόταν ότι η γυναίκα ήταν νεκρή εδώ και τουλάχιστον 5 μέρες, πληροφορία που θα άλλαζε ωστόσο κατόπιν, μιας και θα απέκλειε τον Felker μια και καλή από τη λίστα των υπόπτων! Το 1996 μάλιστα οι νέοι δικηγόροι του Felker ανακάλυψαν κουτιά ολόκληρα με πειστήρια που είχαν παρανόμως παρακρατηθεί από την εισαγγελία, στα οποία περιλαμβάνονταν τεστ DNA που απάλλασαν τον Felker, ακόμα και γραπτή ομολογία από άλλο ύποπτο! Ακόμα και ο δικαστής σχολίασε ότι το δικαίωμα του Felker για δίκαιη δίκη είχε υπονομευτεί σοβαρά από τους αστυνομικούς χειρισμούς, με το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο να αρνείται ωστόσο στον Felker τη δυνατότητα νέας δίκης. Ο 48χρονος Felker κάθισε στην ηλεκτρική καρέκλα στις 15 Νοεμβρίου 1996. Το 2000 μάλιστα δικαστής επέτρεψε για πρώτη φορά στα δικαστικά χρονικά των ΗΠΑ τον έλεγχο DNA σε εκτελεσμένο κατάδικο, στην προσπάθεια να καθοριστεί η ενοχή ή η αθωότητά του. Τα αποτελέσματα χαρακτηρίστηκαν μη τελεσίδικα, όχι όμως και η εκτέλεση του Felker.

Leo Jones - Εκτελέστηκε το 1998

Στις 23 Μαΐου 1981 στο Jacksonville της Φλόριντα ο αστυνομικός Thomas Szafranski έπεφτε νεκρός από πυροβολισμούς. Μέσα σε περίοδο μερικών λεπτών, οι αστυνομικοί ορμούσαν στο σπίτι του Leo Jones, συλλαμβάνοντας αυτόν και τον ξάδερφό του, Bobby Hammonds. Λίγο αργότερα η αστυνομία θα κατηγορούσε τον Jones, ισχυριζόμενη ότι είχε ομολογήσει την ενοχή του. Το 1997 ωστόσο συνταξιούχος αστυνομικός αποκάλυψε δημόσια ότι ο αστυνομικός που απέσπασε την ομολογία του Jones τον είχε ξυλοκοπήσει βάναυσα, γεγονός για το οποίο μάλιστα κόμπαζε στους συναδέλφους του για χρόνια! Αποδείχτηκε επιπλέον ότι ο εν λόγω αστυνομικός διέθετε μεγάλη ιστορία στις βίαιες αποσπάσεις ομολογίας, με πειθαρχικές καταδίκες στην πλάτη του. Ήταν όμως και το άλλο: περισσότεροι από 12 αυτόπτες μάρτυρες είχαν απαλλάξει τον Jones, κατονομάζοντας άλλον ύποπτο ως δράστη. Ακόμα και ο δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου της Φλόριντα διακήρυξε ότι κάτι το ύποπτο συνέβη με την ομολογία του Jones, η απόσπαση της οποίας «θέτει εν αμφιβόλω την ενοχή του». Ο ίδιος μάλιστα δικαστής κάλεσε σε νέα δίκη για τον Jones, πρόταση που απορρίφθηκε ωστόσο. Ο Jones εκτελέστηκε στην ηλεκτρική καρέκλα στις 24 Μαρτίου 1998.

Cameron Todd Willingham - Εκτελέστηκε το 2004

Το 1991 η πυρκαγιά που ξέσπασε στο σπίτι του Willingham στο Τέξας θα στερούσε τη ζωή στις τρεις κόρες του, με τον ίδιο να τη γλυτώνει φτηνά. Ο εισαγγελέας κατηγόρησε τον Willingham ότι εκείνος ήταν ο εμπρηστής, για να καλύψει τα ίχνη κακοποίησης των παιδιών του, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε κάτι τέτοιο στην ατμόσφαιρα. Η ίδια η σύζυγός του έπεσε από τα σύννεφα όταν άκουσε τις κατηγορίες. Παρά ταύτα, τραβηγμένα πειστήρια συγκεντρώθηκαν για να στηρίξουν την υπόθεση, με τις «αποδείξεις» να μην αντέχουν στις καταθέσεις των ανεξάρτητων ειδικών. Ο δικαστικός ψυχίατρος χαρακτήρισε τον Willingham «εξαιρετικά επικίνδυνο ψυχοπαθή», βγάζοντας συμπέρασμα από τα πόστερ που είχε με συγκροτήματα όπως οι Iron Maiden και οι Led Zeppelin, κάτι που επιβεβαίωνε την τάση του για βία και φόνο! Αποφασιστικές ενδείξεις δεν υπήρχαν, οι καταθέσεις των αυτοπτών μαρτύρων ήταν αντιφατικές και ασαφείς, ενώ και όταν δόθηκε η δυνατότητα στον Willingham για ισόβια κάθειρξη με αντάλλαγμα την ομολογία του, εκείνος απέρριψε τη συμφωνία, επικαλούμενος την αθωότητά του. Η δίκη του Αυγούστου του 1992 ολοκληρώθηκε με συνοπτικές διαδικασίες και στις 17 Φεβρουαρίου 2004 ο Willingham δεχόταν τη μοιραία πολιτειακή ένεση. Κι όμως, τον Ιούνιο του 2009 η ίδια η πολιτεία του Τέξας παρήγγειλε την επανεξέταση της υπόθεσης, καταλήγοντας στο τραγικό συμπέρασμα ότι ο πατέρας ήταν πέρα για πέρα αθώος.

Joseph OΆDell - Εκτελέστηκε το 1997

Ήταν το 1985, όταν η Helen Schartner βιάστηκε και στραγγαλίστηκε έξω από κέντρο διασκέδασης της Φλόριντα. Την εποχή του φόνου, ο OΆDell ήταν έξω με αναστολή από υποθέσεις απαγωγής και ενόπλων ληστειών, θεωρήθηκε λοιπόν ύποπτος και συνελήφθη. Στη δίκη επέλεξε μάλιστα να εκπροσωπήσει ο ίδιος τον εαυτό του, με την καταδίκη του να βασίζεται σε ίχνη από αίμα που έφερε πάνω του και στην κατάθεση γνωστού καρφιού της αστυνομίας. Στη δεκαετία που ακολούθησε, οι εφέσεις του έπεσαν στο κενό, αν και στην τελευταία ο δικαστής σημείωσε ότι υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα για το αν είναι πράγματι ο OΆDell ο δράστης, με τους δικηγόρους του να εξασφαλίζουν μάλιστα ένορκη κατάθεση έτερου θανατοποινίτη, ότι εκείνος είχε στραγγαλίσει την κοπέλα. Ο θανατοποινίτης εκτελέστηκε ωστόσο το 1993, βυθίζοντας στη θλίψη τον OΆDell. Στα αιτήματα των δικηγόρων του να γίνουν τεστ DNA στα ευρήματα το δικαστήριο απαντούσε πάντα «όχι», με το περίεργο της υπόθεσης να λαμβάνει παγκόσμιες διαστάσεις και τη Μητέρα Τερέζα και τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β' να τίθενται στο πλευρό του φυλακισμένου. Παρά τη διεθνή κατακραυγή, χάρη δεν δόθηκε στον OΆDell και εκτελέστηκε με ένεση στις 23 Ιουλίου 1997. Το 2000 και το τελευταίο ίχνος DNA στην υπόθεση του OΆDell καταστράφηκε, χωρίς περαιτέρω έρευνα.

Lionel Herrera - Εκτελέστηκε το 1993

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1981, ο δημόσιος υπάλληλος της πολιτείας του Τέξας, David Rucker, πυροβολήθηκε νεκρός πάνω σε λεωφόρο. Την ίδια περίπου ώρα, ο αστυνομικός Enrique Carrisalez σταματούσε στον ίδιο αυτοκινητόδρομο όχημα για υπερβολική ταχύτητα, με τον οδηγό να βγάζει το όπλο του και να σκοτώνει τον αστυνομικό. Λίγες μέρες αργότερα, ο Lionel Herrera συνελήφθη από την αστυνομία με κατηγορίες για την ανθρωποκτονία και των δύο αντρών. Τον Ιανουάριο του 1982, ο Herrera καταδικάστηκε σε θάνατο και για τις δύο υποθέσεις, ενώ αργότερα τον ίδιο χρόνο θα ομολογήσει τη δολοφονία του Rucker, όχι όμως και του Carrisalez, με τη θανατική ποινή να βασίζεται όμως στη διπλή δολοφονία. Όταν νέα δεδομένα ήρθαν στο φως, που τον καθιστούσαν αθώο για το φόνο και των δύο αντρών (ο δολοφονημένος από το 1984 αδερφός του, Raul Herrera, ομολόγησε και τις δύο δολοφονίες!), το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι οι νέες ενδείξεις αθωότητας δεν έρχονται σε αντίθεση με τη θανατική καταδίκη του Herrera, ούτε και καλούν για την ανάκλησή της! Ο Herrera εκτελέστηκε με ένεση 4 μήνες μετά την ετυμηγορία, με τα τελευταία του λόγια να είναι: «Είμαι αθώος, αθώος, αθώος... Είμαι ένας αθώος άνθρωπος και κάτι πολύ λάθος συμβαίνει εδώ σήμερα»...

Μπόνους: Timothy Cole - Πέθανε στη φυλακή εκτελώντας κάθειρξη 25 ετών

Και μια εξαίρεση, καθώς δεν του επιβλήθηκε θανατική ποινή: ήταν το 1985, λοιπόν, όταν η φοιτήτρια Michele Mallin βιάστηκε και ο Timothy Cole καταδικάστηκε σε κάθειρξη 25 ετών, με την ετυμηγορία να βασίζεται αποκλειστικά στην κατάθεση του θύματος. Στον Cole δόθηκε κατόπιν η δυνατότητα αναστολής της ποινής αν παραδεχόταν την ενοχή του, αυτός ωστόσο αρνήθηκε, επιμένοντας στην αθωότητά του. Δέκα χρόνια αργότερα, η Mallin θα παραδεχτεί ότι είχε κάνει λάθος με την ταυτότητα του βιαστή της, ενώ λίγο αργότερα έτερος ύποπτος θα ομολογούσε την ενοχή του. Η Μallin υπέδειξε ως υπαίτιο της κακοδικίας τους τακτικισμούς της αστυνομίας, η οποία της απέκρυψε ζωτικές πληροφορίες, κάνοντάς τη να πιστέψει ότι ο Cole ήταν ο βιαστής. Όπως, ας πούμε, ότι κατά τη διάρκεια του βιασμού ο δράστης κάπνιζε, με την αστυνομία να αποκρύπτει το γεγονός ότι ο Cole υπέφερε από άσθμα και δεν είχε καπνίσει ποτέ στη ζωή του! Όταν τεστ DNA θα αποδείκνυε περίτρανα την αθωότητά του στις 6 Φεβρουαρίου 2009, ο Cole ήταν ήδη νεκρός: πέθανε πίσω από τα κάγκελα στις 2 Δεκεμβρίου 1999 από κρίση άσθματος. Ήταν η πρώτη υπόθεση μεταθανάτιας αθώωσης που βασίστηκε στο τεστ DNA στην πολιτεία του Τέξας.