Το σουβλάκι έχει ρίζες από την Αρχαία Ελλάδα: Ο Κάνδαυλος και η ιστορία 3500 χρόνων

Όταν σκεφτόμαστε το σουβλάκι, το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό είναι το γευστικό, χρυσαφένιο κρέας που ψήνεται πάνω από κάρβουνα, το οποίο τυλίγεται σε πίτα και συνοδεύεται από μια ποικιλία από λαχανικά και σάλτσες. Μάλλον δεν φανταζόμαστε ότι το σουβλάκι, αυτό το αγαπημένο ελληνικό έδεσμα, έχει μια ιστορία που ξεκινά 3500 χρόνια πριν στην Αρχαία Ελλάδα.

Η ιστορία του σουβλακιού, που αργότερα διαδόθηκε και στη σύγχρονη ελληνική κουζίνα, ξεκινά με την ονομασία “Οβελίσκος” ή “Κάνδαυλος”, όροι που προέρχονται από τις λέξεις "οβελός" (που σημαίνει σούβλα) και "δαυλός" (πιθανώς σχετιζόμενο με το φλεγόμενο ραβδί). Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν την τεχνική του ψησίματος κρέατος πάνω σε καλαμάκια ή σούβλες, κάτι που αποτελεί το θεμέλιο για την αγαπημένη συνταγή του σουβλακιού.

Οι πρώτες αναφορές για τον Κάνδαυλο και τον Οβελίσκο βρίσκονται σε έργα του Αριστοφάνη, του Ξενοφώντος και του Αριστοτέλη, καθώς και στο έργο Δειπνοσοφιστές του ρήτορα Αθήναιου. Η εκδοχή αυτή περιγράφει το ψητό κρέας να συνδυάζεται με πίτα, τυρί, άνηθο και ζουμί, και σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμα και εντόσθια, ενώ αναφέρεται ότι το "Οψαρτυτικό", ένας οδηγός μαγειρικής του Ηγήσιππου, καταγράφει για πρώτη φορά τη συνταγή με την ονομασία "Κάνδαυλος".

Ανασκαφές από την εποχή του Μινωικού πολιτισμού και το Ακρωτήρι της Σαντορίνης αποκάλυψαν απομεινάρια που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη αυτού του εδέσματος. Βρέθηκαν ειδικά σκεύη, τα οποία οι ειδικοί πιστεύουν ότι χρησιμοποιούνταν για το ψήσιμο του Κάνδαυλου, με ζωόμορφες απολήξεις που βοήθησαν στην ευχάριστη καύση και διατήρηση του αέρα γύρω από τα κάρβουνα.

Αναφέρεται ότι το σουβλάκι που έψηναν οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχε μόνο κρέας αλλά περιλάμβανε και άλλα συστατικά που αποτελούσαν μέρος της καθημερινής διατροφής τους, όπως ψάρι, τυρί, ελιές και φάβα. Η τεχνική αυτή συνδυάζει τη χρήση φωτιάς και των φυσικών υλικών της εποχής για να προσφέρει γεύσεις που ξεπερνούν τα όρια του απλού φαγητού και φτάνουν στο επίπεδο της τέχνης.

Ο αρχαιολόγος Χρίστος Ντούμας, σε συνέντευξή που είχε δώσει στο παρελθόν στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία, δήλωσε ότι στις ανασκαφές βρήκαν σκεύη όπως οι "Κρατευτές", οι οποίοι χρησιμοποιούνταν για την προετοιμασία σουβλακιών. Αυτά τα σκεύη, με ειδικές εγκοπές για την κυκλοφορία του αέρα, εξασφάλιζαν το ιδανικό ψήσιμο, ενώ είχαν και σχήμα κεφαλής κριαριού για να προσφέρουν καλύτερη αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες.

Παρά το γεγονός ότι αρκετοί σήμερα πιστεύουν ότι το σουβλάκι προέρχεται από την Τουρκία, η αλήθεια είναι ότι η ιστορία του έχει βαθιές ρίζες στην Ελλάδα. Το σουβλάκι, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, προέρχεται από την Αρχαία Ελλάδα, με τις πρώτες αναφορές να εμφανίζονται πολύ πριν από την οθωμανική κυριαρχία. Οι Τούρκοι, αν και πήραν πολλές κουζινικές ιδέες από τους Βυζαντινούς, δεν δημιούργησαν το σουβλάκι. Στην πραγματικότητα, η λέξη “κεφτές” και πολλές άλλες γαστρονομικές παραδόσεις έχουν βαθιές βυζαντινές ρίζες.

Είναι σαφές, λοιπόν, ότι το σουβλάκι δεν είναι απλώς ένα σύγχρονο ελληνικό φαγητό, αλλά μια παράδοση που εκτείνεται χιλιάδες χρόνια πίσω, στις πρώτες ανακαλύψεις της ελληνικής μαγειρικής τέχνης. Το σουβλάκι έχει διασχίσει τους αιώνες, παραμένοντας αγαπημένο πιάτο που αναδεικνύει την ελληνική γαστρονομία και πολιτιστική κληρονομιά.