Διάβασαν απανθρακωμένο πάπυρο του Φιλόδημου 2.000 χρόνια μετά την έκρηξη του Βεζούβιου

Ένας απανθρακωμένος πάπυρος που εντοπίστηκε σε μια ρωμαϊκή έπαυλη που θάφτηκε κάτω από τη στάχτη κατά την έκρηξη του Βεζούβιου πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια, αναγνωρίστηκε ως το έργο ενός αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν τον τίτλο και τον συγγραφέα στον πάπυρο του Ερκουλάνεουμ μετά την ακτινογραφία του απανθρακωμένου παπύρου και την εικονική του εκτύλιξη σε υπολογιστή, σύμφωνα με τον Guardian.

Τα ίχνη των γραμμάτων με μελάνι που ήταν ορατά στις εικόνες ακτίνων Χ αποκάλυψαν ότι το κείμενο ήταν μέρος ενός έργου που γράφτηκε από τον Φιλόδημο τον Επικούρειο τον πρώτο αιώνα π.Χ.. Ο πάπυρος είναι ένας από τους που φυλάσσονται σε βιβλιοθήκες στην Οξφόρδη.

«Είναι ο πρώτος πάπυρος όπου το μελάνι μπορούσε απλώς να φανεί στη σάρωση», δήλωσε ο δρ Μάικλ ΜακΌσκερ, παπυρολόγος στο University College του Λονδίνου, ο οποίος συνεργάζεται με ερευνητές στην Οξφόρδη για να διαβάσει το κείμενο. «Κανείς δεν ήξερε περί τίνος επρόκειτο. Δεν ξέραμε καν αν είχε γραφή πάνω του», συμπλήρωσε.

Ο πάπυρος είναι ένας από τους εκατοντάδες που βρέθηκαν στη βιβλιοθήκη μιας πολυτελούς ρωμαϊκής βίλας που πιστεύεται ότι ανήκε στον πεθερό του Ιουλίου Καίσαρα. Η βίλα θάφτηκε κάτω από στάχτη και ελαφρόπετρα όταν το Ερκουλάνεουμ, κοντά στη Νάπολη, καταστράφηκε μαζί με την Πομπηία κατά την έκρηξη του 79 μ.Χ.

Οι ανασκαφές του 18ου αιώνα ανέσυραν πολλούς από τους αρχαίους παπύρους, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Νάπολης. Αλλά τα έγγραφα είναι τόσο καμένα που καταρρέουν όταν οι ερευνητές προσπαθούν να τα ξετυλίξουν και το μελάνι είναι δυσανάγνωστο στον απανθρακωμένο πάπυρο.

Η τελευταία εργασία βασίζεται σε προηγούμενες ανακαλύψεις από το Vesuvius Challenge, έναν παγκόσμιο διαγωνισμό που ξεκίνησε το 2023, ο οποίος προσφέρει βραβεία για την πρόοδο στην ανάγνωση των παπύρων από ακτίνες Χ.

Πέρυσι, μια ομάδα φοιτητών με γνώσεις πληροφορικής μοιράστηκε το μεγάλο βραβείο των 700.000 δολαρίων για την ανάπτυξη λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης που τους επέτρεψε να διαβάσουν 2.000 αρχαία ελληνικά γράμματα από έναν άλλο πάπυρο.

Η λέξη «αηδία»

Ο πάπυρος με την ονομασία PHerc. 172, σαρώθηκε τον περασμένο Ιούλιο στο Οξφορντσάιρ. Ασυνήθιστα, μελάνι ήταν ορατό στις εικόνες ακτίνων Χ, με τους ερευνητές να εντοπίζουν την αρχαία ελληνική λέξη για την «αηδία» τουλάχιστον δύο φορές στο έγγραφο.

Περαιτέρω εργασία του Σον Τζόνσον στο Vesuvius Challenge, και ξεχωριστά από τους Μαρσέλ Ροθ και Μίκα Νόβακ στο Πανεπιστήμιο του Βύρτσμπουργκ, βρήκε τον τίτλο και τον συγγραφέα του κειμένου στο εσωτερικό τμήμα του παπύρου, κερδίζοντας το πρώτο βραβείο τίτλου του διαγωνισμού ύψους 60.000 δολαρίων (45.200 λίρες Αγγλίας).

Όπως αναφέρει ο Guardian, στο έργο του Φιλόδημου που φέρεται να ανήκει ο πάπυρος περιλαμβάνονται δέκα βιβλία στα οποία καλύπτονται θέματα όπως η αλαζονεία, η απληστία, η κολακεία και η διαχείριση του νοικοκυριού.

Σύντομα, οι ειδικοί θα γνωρίζουν πολύ περισσότερα για τους παπύρους. Δεκαοκτώ σαρώθηκαν τον Μάρτιο και άλλοι 20 θα απεικονιστούν στην Γκρενόμπλ αυτή την εβδομάδα.

«Βλέπουμε ενδείξεις μελανιού σε πολλούς από τους νέους παπύρους που έχουμε σαρώσει, αλλά δεν έχουμε μετατρέψει ακόμη αυτό το μελάνι σε συνεκτικό κείμενο», δήλωσε ο δρ Μπρεντ Σιλς, επιστήμονας πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι, ο οποίος είναι συνιδρυτής του Vesuvius Challenge. «Αυτό είναι το σημερινό μας εμπόδιο: η μετατροπή των μαζικών δεδομένων σάρωσης σε οργανωμένα τμήματα που είναι κατάλληλα τμηματοποιημένα, πρακτικά ισοπεδωμένα και βελτιωμένα, έτσι ώστε τα στοιχεία του μελανιού να μπορούν στη συνέχεια να ερμηνευθούν ως πραγματικό κείμενο».

«Ο ρυθμός επιταχύνεται πολύ γρήγορα... Όλη η τεχνολογική πρόοδος που έχει σημειωθεί σε αυτό το θέμα έχει γίνει τα τελευταία τρία με πέντε χρόνια και για τα χρονικά περιθώρια των κλασικιστών, αυτό είναι απίστευτο. Όλα όσα παίρνουμε από τη βιβλιοθήκη του Ερκουλάνεουμ είναι καινούργια για εμάς», δήλωσε ο δρ ΜακΌσκερ.