Γιατί η Γροιλανδία φαίνεται τόσο μεγάλη στους χάρτες;

Κοιτάξτε οποιονδήποτε χάρτη καρφιτσωμένο στον τοίχο μιας τάξης και θα παρατηρήσετε ότι η Γροιλανδία φαίνεται ιδιαίτερα μεγάλη. Είναι αλήθεια ότι η συγκεκριμένη χερσαία μάζα δεν είναι μικρή, αλλά το πραγματικό της μέγεθος δεν πλησιάζει ούτε κατά διάνοια αυτό ολόκληρης της αφρικανικής ηπείρου.

Όπως αποδεικνύεται, ο χάρτης στον οποίο βασιζόμαστε εδώ και καιρό για να απεικονίσουμε τον κόσμο δεν είναι στην πραγματικότητα ο πιο ακριβής οπτικός χάρτης.

Το 1973, ο Άρνο Πέτερς, Γερμανός σκηνοθέτης και δημοσιογράφος, συγκάλεσε συνέντευξη Τύπου για να καταγγείλει τον ευρέως αποδεκτό χάρτη του κόσμου, γνωστό ως «Χάρτης του Μερκάτορ».

Η θέση του Πίτερς ήταν ότι η Προβολή Μερκάτορ, μια κυλινδρική προβολή που αναπτύχθηκε για πρώτη φορά το 1569 από τον Φλαμανδό χαρτογράφο Γεράρδο Μερκάτορ, δεν ήταν μόνο ανακριβής, αλλά και ρατσιστική. Ο Πίτερς επεσήμανε ότι ο χάρτης του Μερκάτορ έχει μια παραμόρφωση στο βόρειο ημισφαίριο, με αποτέλεσμα οι χώρες της Βόρειας Αμερικής και της Ευρασίας να φαίνονται πολύ μεγαλύτερες από ό,τι είναι στην πραγματικότητα.

Η Γροιλανδία και η Αφρική εμφανίζονται περίπου στο ίδιο μέγεθος, αν και στην πραγματικότητα, η τελευταία είναι περίπου 14 φορές μεγαλύτερη. Αντίθετα, οι περιοχές κατά μήκος του ισημερινού, η Αφρική, η Ινδία και η Νότια Αμερική εμφανίζονται μικρότερες, ειδικά όταν βρίσκονται δίπλα στο παραμορφωμένο βόρειο μισό του χάρτη. Ο Πίτερς πίστευε ότι αυτό το λάθος οδήγησε πολλούς στον ανεπτυγμένο κόσμο να αγνοήσουν τους αγώνες των μεγαλύτερων, φτωχότερων εθνών κοντά στον ισημερινό.

Φυσικά, ο Πίτερς είχε μια πρόταση για το πώς να διορθωθεί αυτό το πρόβλημα: τον δικό του χάρτη. Ο χάρτης της προβολής Peters ισχυριζόταν ότι έδειχνε τον κόσμο με πιο ακριβή τρόπο.

Επειδή ο χάρτης του Πίτερς έδειχνε το μέγεθος των αναπτυσσόμενων χωρών με μεγαλύτερη ακρίβεια, οι φιλανθρωπικές οργανώσεις που εργάζονταν σε αυτές τις περιοχές τον υποστήριξαν γρήγορα. Τελικά, ο χάρτης του έγινε τόσο αποδεκτός που κάποιοι ζητούσαν την πλήρη απαγόρευση του χάρτη του Μερκάτορ, πιστεύοντας ότι ήταν ένα ξεπερασμένο σύμβολο αποικιοκρατίας.

Οι χαρτογράφοι συμφώνησαν ότι ο χάρτης του Μερκάτορ ήταν ξεπερασμένος, ανακριβής και δεν ήταν ο καλύτερος τρόπος για να αναπαραστήσει τις χερσαίες μάζες του κόσμου. Ζητούσαν τη χρήση μιας νέας προβολής από τη δεκαετία του 1940.

Ένας από τους λόγους που οι ειδικοί ήθελαν να απομακρυνθούν από τον Μερκάτορ ήταν η παραμόρφωση. Ωστόσο, κατάλαβαν επίσης ότι είχε διαστρεβλωθεί για καλό λόγο. Ο χάρτης Mercator προοριζόταν ως εργαλείο πλοήγησης για τους Ευρωπαίους ναυτικούς, οι οποίοι μπορούσαν να σχεδιάσουν μια ευθεία γραμμή από το σημείο Α στο σημείο Β και να βρουν τον προσανατολισμό τους με ελάχιστη δυσκολία. Επειδή δημιουργήθηκε για Ευρωπαίους θαλασσοπόρους, ήταν στην πραγματικότητα χρήσιμο να δείξει την Ευρώπη μεγαλύτερη από ό,τι ήταν στην πραγματικότητα. Δεν ήταν πολιτική δήλωση, ήταν μάλλον μια απόφαση που ελήφθη αποκλειστικά για λόγους ευκολίας χρήσης.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη προσβολή για τους χαρτογράφους ήταν η ίδια η προβολή του Πίτερς. Ήταν ουσιαστικά ο ίδιος χάρτης που επινοήθηκε το 1855 από έναν χαρτογράφο ονόματι James Gall. Πολλοί έχουν αναγνωρίσει αυτήν την ομοιότητα και τώρα θα βλέπετε συχνά τον χάρτη του Πίτερς που ονομάζεται «Η Προβολή Gall-Peters».