Το γερμανικό παράδοξο: Υψηλή απασχόληση, χαμηλές ώρες εργασίας

Ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς βρίσκεται μπροστά σε ένα παράδοξο που ταλανίζει τη γερμανική οικονομία: Παρότι η απασχόληση στη χώρα αγγίζει ιστορικά υψηλά επίπεδα, οι ώρες εργασίας ανά εργαζόμενο βρίσκονται σε χαμηλό ρεκόρ.

Το 2024 καταγράφηκε νέα αύξηση στην απασχόληση και τον συνολικό όγκο εργασίας — κυρίως χάρη στη μετανάστευση. Σήμερα, σχεδόν το 80% των Γερμανών σε ηλικία εργασίας έχει δουλειά, με τους αλλοδαπούς εργαζόμενους να φτάνουν τα 6,3 εκατομμύρια, σχεδόν διπλάσιοι από πριν 10 χρόνια.

Ωστόσο, η Γερμανία κατατάσσεται τελευταία στον ΟΟΣΑ σε ώρες εργασίας ανά εργαζόμενο — με εξαίρεση τα χρόνια της πανδημίας.

Και τα πράγματα δυσκολεύουν περισσότερο: Μέχρι το 2035, σχεδόν 5 εκατομμύρια εργαζόμενοι (9% του εργατικού δυναμικού) θα έχουν βγει στη σύνταξη, καθώς η γενιά των baby boomers αποχωρεί.

pexels

Για να στηρίξει την οικονομία και να αντιστρέψει την πτωτική αυτή τάση, η κυβέρνηση Μερτς εξετάζει κίνητρα για να αυξηθούν οι ώρες εργασίας, αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης και ενίσχυση της πλήρους απασχόλησης, ειδικά για τις γυναίκες.

Η μερική απασχόληση έχει διπλασιαστεί από το 1990 και πλέον αφορά το 30% των εργαζόμενων, κυρίως γυναίκες που δυσκολεύονται να βρουν επαρκή φροντίδα για τα παιδιά τους.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ίνα Σμιντ, εργαζόμενης σε παιδοψυχιατρική κλινική, που θα ήθελε να δουλεύει 10 ώρες παραπάνω κάθε εβδομάδα, αλλά δεν έχει ποιοτική φροντίδα για την κόρη της μετά το σχολείο. Όπως σημειώνει και η Στέφανι Πογκκεμέλερ από τον οργανισμό Work & Family, αυτή είναι η βασική αιτία που πολλές μητέρες δεν επιστρέφουν σε πλήρη απασχόληση.

pexels

Παράλληλα, ο Μερτς έχει εξαγγείλει ένα επενδυτικό σχέδιο ύψους 1 τρισεκατομμυρίου ευρώ, με χρηματοδότηση μέσω δανεισμού. Όμως οι οικονομολόγοι τονίζουν πως χωρίς περισσότερους διαθέσιμους εργαζόμενους, τέτοια σχέδια μένουν στα χαρτιά. «Τα λεφτά από μόνα τους δεν χτίζουν δρόμους ή γέφυρες», λέει χαρακτηριστικά ο Κλέμενς Φούεστ του ινστιτούτου Ifo.

Ορισμένες ιδέες, όπως η κατάργηση ορισμένων επίσημων αργιών, θα μπορούσαν να αυξήσουν το ΑΕΠ κατά 8 δισ. ευρώ ετησίως, όμως δεν έχουν πολιτική στήριξη. Αντίστοιχα, η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης ή τα αντικίνητρα για πρόωρη σύνταξη θεωρούνται αποδοτικά μέτρα, αλλά και πολιτικά ριψοκίνδυνα.

Στα 69 του, ο Μερτς είναι ο δεύτερος γηραιότερος καγκελάριος μετά τον Αντενάουερ, και ενδέχεται να λειτουργήσει ως παράδειγμα παραγωγικής εργασίας σε προχωρημένη ηλικία. Ωστόσο, η κουλτούρα γύρω από την εργασία στη Γερμανία δύσκολα αλλάζει με διατάγματα.

Η πρόκληση δεν είναι η έλλειψη ανθρώπων, αλλά το ότι δουλεύουν λίγες ώρες. Αν η Γερμανία θέλει να διατηρήσει τον οικονομικό της ρόλο, θα πρέπει να σπάσει παγιωμένες αντιλήψεις δεκαετιών — χωρίς να τινάξει στον αέρα την πολιτική σταθερότητα.