Ατιτλον finale: Όσα μάθαμε για την παράσταση από τη δημιουργό της

Στο σταυροδρόμι ανάμεσα στη χορογραφία, την εικαστική τέχνη και τη σωματική μνήμη, η Αντωνία Οικονόμου φέρνει το “ΑΤΙΤΛΟΝ finale” για τέσσερις τελευταίες παραστάσεις στο Σύγχρονο Θέατρο. Σε έναν λευκό καμβά που μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια μας, οι χαρακτήρες ξεπηδούν σαν ζωγραφικές φιγούρες που κουβαλούν τραύματα, έρωτες, συγκρούσεις. Τι είναι το άτιτλο και γιατί το “finale” της μοιάζει περισσότερο με αρχή; Μια συνέντευξη γεμάτη εικόνες, σιωπές και αποκαλύψεις.

Το “ΑΤΙΤΛΟΝ” είναι ένας τίτλος που δεν είναι τίτλος. Γιατί επέλεξες να ξεκινήσεις από το "χωρίς όνομα";

Ο άτιτλος τίτλος μαρτυρά ότι αυτό το έργο δεν ολοκληρώνεται, δεν παγιώνεται, δε “στερεώνεται” για να μπορεί και οριστεί με ένα τίτλο, ενώ το νόημά του παραμένει διαπραγματεύσιμο. Είναι για μένα ένα έργο που θα βρίσκεται πάντα σε εξέλιξη, μια ιστορία που το τέλος της ακροβατεί σε μια άρση - μία εισπνοή - που χρειάζεται το βλέμμα του θεατή για να ολοκληρωθεί. Παράλληλα το άτιτλον ή άτιτλο είναι η μετάφραση της λέξης «untitled», μια άμεση αναφορά στη μοντέρνα και μεταμοντέρνα ζωγραφική και γλυπτική όπου συχνά τα έργα εμφανίζονται χωρίς περιγραφή θέματος μέσω ενός τίτλου.

Ποια ανάγκη σε οδήγησε να πεις “finale”; Είναι το τέλος μιας αφήγησης ή μιας εποχής;

Το ΑΤΙΤΛΟΝ finale είναι για μένα ένας απολογισμός, μία τελευταία ευκαιρία να αναθεωρήσουμε και να ανανεώσουμε αυτό το υλικό και να το παρουσιάσουμε στην Αθήνα. Είναι όμως και μια προσωπική αναμέτρηση και ανασυγκρότηση με ότι παραστατικό και κινηματογραφικό εργαλείο έχω συλλέξει για να διαμορφώσω τη δική μου γλώσσα, σε μία προσπάθεια να αποδώσω όσο πιο άμεσα το απόσταγμα της πρακτικής ως τώρα.

Ο λευκός καμβάς της σκηνής θυμίζει ζωγραφικό έργο που ζωντανεύει. Πώς μεταφράζεται η εικαστική έμπνευση σε σωματική δράση;

Το χέρι του ζωγράφου στο έργο είναι αόρατο και οι θεατές παρακολουθούν τη δημιουργία ζωντανά, όσο αυτή οδεύει προς την απαθανάτιση της. Αυτή η μετάφραση της εικαστικής δημιουργίας συμβαίνει πρώτα κινητικά και έπειτα σκηνοθετικά. Οι ερμηνευτές κινούνται με την οδηγία ότι μονίμως συμπιέζονται σε ένα δισδιάστατο επίπεδο, αυτό του καμβά, της εικόνας, του πίνακα. Παλεύουν συνεχώς να συνεχίσουν την πορεία τους ενώ ένα φανταστικό χέρι, αυτό του ζωγράφου, τα ωθεί προς την ακινησία, την απαθανάτιση. Σκηνοθετικά προσπαθώ να αφηγηθώ τη χαοτική και επώδυνη διαδικασία ενθύμησης και εσωτερικής σύγκρουσης που η ίδια βιώνω όταν δημιουργώ και να αντλώ έμπνευση από αναγεννησιακούς και μοντέρνους πίνακες που έχουν σαν επίκεντρο τη γυναίκα. Αν μία δημιουργία ζωντάνευε στον τρισδιάστατο κόσμο μας, τι θα είχε να πει για το δημιουργό της;

Η παράσταση αγγίζει έννοιες όπως το τραύμα, ο έρωτας, η μνήμη. Ποιο από αυτά σε στοιχειώνει περισσότερο;

Ο έρωτας.

Christos Andrianopoulos

Ποιο είναι το πιο δύσκολο “χρώμα” να βάλεις σε μια χορογραφία; Και ποιο σε κάνει πάντα να ξαναρχίζεις;

Συνήθως ξεκινάω να δημιουργώ από την απουσία του χρώματος, από το μαύρο, κοινώς από το σκοτάδι. Το δύσκολο είναι το φως, το λευκό, η εμφάνιση του κόσμου που δημιουργούμε.

Υπάρχει μια “γυναικεία γραφή” στο σώμα που χορεύει; Και αν ναι, πώς διαφέρει από την αντρική;

Δεν πιστεύω πως υπάρχει διαφορά, η τουλάχιστον δε θα ήθελα να υπάρχει. Πιστεύω ότι όλοι μας είμαστε σφαιρικά σώματα που μπορούν να εκφραστούν σε όλα τα φάσματα. Η διαφορά είναι στο βλέμμα που δημιουργεί και αυτό είναι κάτι που διαπραγματευόμαστε έντονα στο έργο. Το αντρικό βλέμμα κυριαρχεί κοινωνικά, πολιτικά και καλλιτεχνικά και αυτό χρειάζεται άμεση αποδόμηση και ενσυνείδηση, καθότι καταπιέζει στερεοτυπικά τη γυναίκα μέσα σε “καλούπια” που δεν υφίστανται στην πραγματικότητα και είναι διαμορφωμένα από -και προορίζονται αποκλειστικά για- το ανδρικό βλέμμα που αντικρίζει τη γυναίκα ως θέαμα.

Στο “ΑΤΙΤΛΟΝ” ο δημιουργός είναι θεατής. Εσύ ένιωσες ποτέ θεατής της ίδιας σου της παράστασης;

Συμβαίνει σχεδόν σε κάθε έργο, να το βλέπω μετά από καιρό, και να κατανοώ μέσα από αυτό εμένα και τη σχέση μου με το έξω. Σαν καθρέφτης. Όσο και να ξέρω τι θέλω να πω με το κάθε έργο θα υπάρχουν πάντα πράγματα που ασυνείδητα τρυπώνουν όταν δημιουργώ και τα αντιλαμβάνομαι εκ των υστέρων.

Πόσο προσωπικό είναι αυτό το έργο για σένα; Μπορεί ένα έργο να “τελειώσει” ποτέ αν κουβαλάς μέσα του κομμάτια του εαυτού σου;

Δε νομίζω ότι έχουμε ξεκινήσει ποτέ κάποιο έργο από το “μηδέν”. Πάντα γεννιέται και ξεκινάει σαν απόηχος, σαν συνέχεια του προηγούμενου. Έτσι δημιουργείται μια ακολουθία έργων, σαν μία προσωπική κατάθεση. Έτσι νιώθω ότι εξελίσσομαι και εγώ σαν άνθρωπος, αφήνοντας τα “παλιά” μου κομμάτια σε ένα έργο και ανακαλύπτοντας τη μετουσίωσή τους και τη μεταμόρφωση μου μέσα από το επόμενο.

Ποια ήταν η πιο απρόσμενη αντίδραση κοινού που σε συγκίνησε ή σε ξάφνιασε;

Όταν είχαμε παρουσιάσει το Άτιτλον στο Καλουτά, είχε έρθει μια ηλικιωμένη κυρία με τις φίλες της. Είχε συγκινηθεί βαθιά και μαζί της συγκινήθηκα και εγώ γιατί μου εκμυστηρεύτηκε ότι δεν είχε ξαναδεί χορό και ότι ταύτισε την εαυτή της και τη ζωή της με τη θηλυκή φιγούρα στο έργο.

Αν έπρεπε να δώσεις τίτλο στο επόμενο έργο σου, θα τολμούσες να το “ονομάσεις”;

Τον τελευταίο χρόνο βρίσκομαι στη διαδικασία δημιουργίας του νέου μας έργου και αυτή τη φορά νιώθω πως ο τίτλος θα εμφανιστεί τελευταίος. Δεν τολμάω ακόμα.

Κλείσε ΕΔΩ το εισιτήριό σου για να δεις την παράσταση

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση ΑΤΙΤΛΟΝ finale θα βρεις ΕΔΩ!