5 λόγοι που οι δισεκατομμυριούχοι κάνουν κακό στην οικονομία

Το παγκόσμιο σκηνικό μας δεν θα μπορούσε να είναι πιο ανησυχητικό. Ο πλούτος των δισεκατομμυριούχων αυξήθηκε τρεις φορές ταχύτερα το 2024 από ό,τι το 2023, ενώ θα μπορούσε να χρειαστεί πάνω από ένας αιώνας για να τερματιστεί η φτώχεια με τους τρέχοντες ρυθμούς.

Οι άνθρωποι στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο αγωνίζονται να πληρώσουν το υψηλό κόστος των τροφίμων, του φυσικού αερίου και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης, ωστόσο το 2024, ο συνολικός πλούτος των δισεκατομμυριούχων αυξήθηκε κατά 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, με τη δημιουργία 204 νέων δισεκατομμυριούχων. Πώς είναι αυτό δυνατό;

Η νέα έκθεση, "Takers not Makers", εμβαθύνει στην ανησυχητική αύξηση του πλούτου των δισεκατομμυριούχων και στο πώς αυτή η αύξηση ωθεί περισσότερους ανθρώπους στη φτώχεια.

Εν ολίγοις, οι δισεκατομμυριούχοι κάνουν κακό στην οικονομία. Πόσο κακό; Με τους 5 παρακάτω τρόπους:

1. Το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου των δισεκατομμυριούχων αποκτάται, δεν κερδίζεται

Περίπου το 60% του πλούτου των δισεκατομμυριούχων προέρχεται από μία από τις τρεις παρακάτω πηγές: κληρονομιά, ευνοιοκρατία και διαφθορά ή μονοπωλιακή δύναμη. Τρισσεκατομμύρια δωρίζονται με κληρονομιά, δημιουργώντας μια νέα αριστοκρατική ολιγαρχία που έχει τεράστια δύναμη στην πολιτική και την οικονομία.

Ο βαθιά άνισος κόσμος μας έχει μια μακρά ιστορία αποικιακής κυριαρχίας, η οποία έχει ωφελήσει σε μεγάλο βαθμό τους πλουσιότερους ανθρώπους. Οι φτωχότεροι, φυλετικά διαχωρισμένοι άνθρωποι, καθώς και οι γυναίκες και οι περιθωριοποιημένες ομάδες έχουν και συνεχίζουν να τους εκμεταλλεύονται συστηματικά με τεράστιο ανθρώπινο κόστος.

2. Η μονοπωλιακή δύναμη κλιμακώνει τον ακραίο πλούτο και την ανισότητα παγκοσμίως

Τους ονομάζουμε μονοπωλιακούς άνδρες, δισεκατομμυριούχους που ηγούνται εταιρειών που ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό τις αγορές, θέτουν τους κανόνες και τους όρους συναλλαγών με άλλες εταιρείες και εργαζόμενους και ορίζουν υψηλότερες τιμές χωρίς να χάνουν δουλειές.

Καθώς τα μονοπώλια έχουν σφίξει τον έλεγχο των βιομηχανιών, οι δισεκατομμυριούχοι έχουν δει τον πλούτο τους να εκτοξεύεται σε πρωτοφανή επίπεδα. Υπολογίζεται ότι το 18% του παγκόσμιου πλούτου των δισεκατομμυριούχων προέρχεται από μονοπωλιακή δύναμη.

Δεν χρειάζεται να ψάξετε πολύ για δισεκατομμυριούχους που έχουν συσσωρεύσει πλούτο από τεράστια εταιρική δύναμη:

Για παράδειγμα:

• Ο Τζεφ Μπέζος έχτισε την «αυτοκρατορία» της Amazon. Η Amazon αντιπροσωπεύει το 80% ή και περισσότερο των διαδικτυακών αγορών στη Γερμανία, τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία.
• O Aliko Dangote είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος της Αφρικής και κατέχει «σχεδόν μονοπώλιο» στο τσιμέντο στη Νιγηρία και ισχύ στην αγορά σε όλη την αφρικανική ήπειρο.

3. Οι μεταβιβάσεις πλούτου μέσω κληρονομιάς δεν φορολογούνται, στερώντας από τις κυβερνήσεις κρίσιμους πόρους για τη χρηματοδότηση σχολείων, υγειονομικής περίθαλψης και στέγασης

Το 2023, για πρώτη φορά, περισσότεροι νέοι δισεκατομμυριούχοι πλούτισαν μέσω κληρονομιάς παρά μέσω επιχειρηματικότητας. Όλοι οι δισεκατομμυριούχοι του κόσμου κάτω των 30 ετών κληρονόμησαν τον πλούτο τους. Τις επόμενες τρεις δεκαετίες θα δούμε πάνω από 1.000 από τους σημερινούς δισεκατομμυριούχους να μεταβιβάζουν περισσότερα από 5,2 τρισεκατομμύρια δολάρια στους κληρονόμους τους. Η Oxfam υπολογίζει ότι το 36% του πλούτου των δισεκατομμυριούχων προέρχεται από κληρονομιά.

Ακόμα χειρότερα, αυτή η μεταβίβαση θα είναι σε μεγάλο βαθμό αφορολόγητη. Η ανάλυση της Oxfam δείχνει ότι τα δύο τρίτα των χωρών δεν φορολογούν καθόλου την κληρονομιά προς τους άμεσους απογόνους. Οι μισοί δισεκατομμυριούχοι του κόσμου ζουν σε χώρες όπου δεν υπάρχει φόρος κληρονομιάς για τα χρήματα που θα δώσουν στα παιδιά τους όταν πεθάνουν.

Η ιδέα ότι ο υπερβολικός πλούτος είναι μια ανταμοιβή για το υπερβολικό ταλέντο είναι διάχυτη και ενισχύεται έντονα στα μέσα ενημέρωσης και την ποπ κουλτούρα μας. Αλλά αυτή η αντίληψη δεν έχει τις ρίζες της στην πραγματικότητα.

4. Στις ΗΠΑ εκλέχθηκε ένας πρόεδρος από και για τους δισεκατομμυριούχους

Είδαμε αυτή την παγκόσμια δύναμη των δισεκατομμυριούχων να εκδηλώνεται στην ορκωμοσία του δισεκατομμυριούχου Προέδρου Τραμπ, με την υποστήριξη του πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο, του Έλον Μασκ. Ο Τραμπ θέλει να χρησιμοποιήσει την εξουσία του πάνω στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου για να μειώσει τους φόρους για τους υπερπλούσιους και τις μεγαλοεταιρείες, εις βάρος των υπολοίπων.

5. Οι δισεκατομμυριούχοι συνεισφέρουν ένα εκατομμύριο φορές περισσότερο άνθρακα στην ατμόσφαιρα από τον μέσο άνθρωπο

Άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν επικίνδυνα γεγονότα κλιματικής αλλαγής, όπως σοβαρούς τυφώνες, ξαφνικές πλημμύρες και πυρκαγιές, επειδή οι δισεκατομμυριούχοι επιδεινώνουν ραγδαία την κλιματική αλλαγή. Στην πραγματικότητα, 125 από τους πλουσιότερους δισεκατομμυριούχους στον κόσμο επενδύουν τόσα πολλά χρήματα σε ρυπογόνες βιομηχανίες που ευθύνονται για την εκπομπή κατά μέσο όρο 3 εκατομμυρίων τόνων άνθρακα ετησίως. Όσο περισσότερο επενδύουν σε ορυκτά καύσιμα, τόσο περισσότερο προστατεύουν τη χρήση τους, ανεξάρτητα από το πόσο υποφέρει ο υπόλοιπος κόσμος από αυτό.

Τα αυξανόμενα επίπεδα παγκόσμιας ανισότητας είναι επιεικώς απαράδεκτα: σαφώς, ήρθε η ώρα για περισσότερες πολιτικές αποφάσεις εις βάρος των δισεκατομμυριούχων. Η Oxfam ζητά εκτεταμένες αυξήσεις στη φορολογία των υπερπλούσιων και καλεί τις κυβερνήσεις του κόσμου να φορολογήσουν τους πολυεκατομμυριούχους και τους δισεκατομμυριούχους.