Η ευρωπαϊκή χώρα που έδωσε οριστική λύση στην αστεγία

Πώς θα σου φαινόταν αν σου έλεγαν ότι η φτώχεια και η αστεγία δεν είναι αναπόφευκτες; Ότι μπορείς να δώσεις σε έναν άστεγο ένα σπίτι χωρίς να του ζητήσεις αποδείξεις, συνεντεύξεις, απεξαρτήσεις και μεταμέλειες – και να καταλήξει όχι μόνο να στέκεται στα πόδια του αλλά και να σου επιστρέφει χρήματα… σαν κανονικός φορολογούμενος πολίτης;

Και όμως, δεν είναι δυστοπική φαντασία ούτε επεισόδιο του Black Mirror. Είναι Φινλανδία, είναι 2025 (το ξεκίνησαν το 2008), και είναι το πιο ανθρώπινο success story που έχουμε ακούσει εδώ και καιρό.

Από τις σκηνές στα πάρκα... στα διαμερίσματα

Το 2008 στο Ελσίνκι έβλεπες σκηνές σε πάρκα. Άνθρωποι κοιμόντουσαν στο χιόνι, σε κουβέρτες κάτω από δέντρα. Το κλασικό μοντέλο "βρες πρώτα δουλειά, γίνε «κανονικός» και μετά βλέπουμε αν αξίζεις στέγη", δεν λειτουργούσε. Και η Φινλανδία το παραδέχτηκε. Αντί να ρίχνει λεφτά σε κοντέινερ και καταφύγια που ανακυκλώνουν την αστεγία, πήγε... αλλιώς.

Housing First: Πρώτα σπίτι, μετά τα υπόλοιπα

Το σκεπτικό είναι απλό και τόσο λογικό που μοιάζει ριζοσπαστικό:

Δεν χρειάζεται να είσαι «εντάξει» για να αξίζεις ένα σπίτι – χρειάζεσαι πρώτα ένα σπίτι για να μπορέσεις να γίνεις «εντάξει».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Με το πρόγραμμα Housing First, κάθε άστεγος δικαιούται ένα μικρό διαμέρισμα – χωρίς καμία προϋπόθεση. Μαζί με κοινωνική στήριξη, ψυχολόγους, συμβούλους για επιδόματα. Και κάπως έτσι, το 80% των ανθρώπων ξαναφτιάχνει τη ζωή του.

Μείωση αστέγων = Οικονομικό κέρδος (ξαναδιάβασέ το αυτό)

Η Φινλανδία κατάλαβε ότι το να έχεις κόσμο στο δρόμο δεν είναι απλώς απάνθρωπο – είναι και πανάκριβο.

Αστυνομία, νοσοκομεία, δικαστήρια, ασθενοφόρα... Η αστεγία κοστίζει. Με το Housing First, το κράτος γλιτώνει 15.000 ευρώ τον χρόνο ανά άστεγο. Και όχι μόνο αυτό: όσοι αποκτούν σπίτι γίνονται φορολογούμενοι. Ναι, πλήρως αναστρέψιμο το έργο.

Ποιος το κάνει:

Μία ΜΚΟ με το nerdy όνομα “Y-Foundation” αγοράζει σπίτια, τα ανακαινίζει και τα παραχωρεί. Το κράτος πληρώνει τους κοινωνικούς λειτουργούς. Ακόμα και το φινλανδικό... ΛΟΤΤΟ ρίχνει λεφτά για να στηρίξει την προσπάθεια. Ναι, εκεί πάει το τζόκερ τους: σε στέγη.

Και στην Ελλάδα;

Ας είμαστε ειλικρινείς. Στην Ελλάδα το «Housing First» ακούγεται σαν σουρεαλιστικό concept. Ακόμη παλεύουμε με προγράμματα που σου ζητούν να αποδείξεις ότι είσαι αρκετά άστεγος και αρκετά αξιολύπητος για να πάρεις προσωρινή βοήθεια. Η Φινλανδία σε αυτό το κομμάτι μας προσπερνάει σαν Tesla σε πατριωτικό Toyota Corolla.

Αν η Φινλανδία απέδειξε κάτι, είναι ότι το να δώσεις σπίτι σε έναν άνθρωπο δεν είναι δώρο – είναι επένδυση. Μια κοινωνία που δεν τιμωρεί τους αδύναμους αλλά τους δίνει χώρο (και στέγη) να ξανασταθούν, είναι μια κοινωνία που προοδεύει.