Πως βγήκε η φράση «πήγε η ψυχή μου στην Κούλουρη» – και τι σχέση έχει με πειρατές και αρχαίους Αθηναίους!

Ένιωσες ποτέ την καρδιά σου να χτυπάει τόσο δυνατά που να νομίζεις πως... πήγε διακοπές χωρίς εσένα; Αν ναι, τότε πιθανότατα έχεις ξεστομίσει ή ακούσει τη φράση «Πήγε η ψυχή μου στην Κούλουρη». Ένα από τα πιο αστεία αλλά και γραφικά ελληνικά ιδιώματα για τον φόβο – και πίστεψέ μας, έχει πολύ πιο βαθιά και δραματική καταγωγή απ’ όσο νομίζεις.

Η Κούλουρη δεν είναι... φούρνος!

Καταρχάς, για να ξεκαθαρίσουμε τα βασικά: η Κούλουρη είναι η παλιά ονομασία της Σαλαμίνας! Στην αρχαιότητα λεγόταν Κόλουρις, και όπως γίνεται με πολλά τοπωνύμια στον χρόνο… παραφράστηκε.

Και γιατί πήγαινε η ψυχή εκεί; Ε, όχι για βουτιές!

Όταν στα παλιά χρόνια υπήρχε απειλή για την Αθήνα – είτε από Πέρσες είτε από άλλους εχθρούς – ο άμαχος πληθυσμός εγκατέλειπε την πόλη και πήγαινε για ασφάλεια στη Σαλαμίνα (Κούλουρη). Γυναίκες και παιδιά έφευγαν πανικόβλητοι για να σωθούν. Με άλλα λόγια, όλες οι “ψυχές” πήγαιναν στην Κούλουρη.

Η δεύτερη εκδοχή έχει μέσα της πιο πολύ σασπένς από ταινία εποχής.

Γύρω στο 1563, ο διαβόητος αλγερινός πειρατής Αλή Μεμέτ κάνει επιδρομή στην Αίγινα. Οι κάτοικοι, για να σωθούν, κάνουν το αυτονόητο: δραπετεύουν στην Κούλουρη. Όλοι εκτός από δύο. Τον Νικολό Βάιλα και τον Μηνά Ανδριώτη, που – για κακή τους τύχη – ξεχνιούνται στο νησί.

Ο Βάιλας τελικά ανακαλύπτεται, τον κυνηγάνε, κι εκείνος... τρέχει σαν τον άνεμο και ξεφεύγει στο τσακ. Όταν τον ρώτησαν αργότερα αν φοβήθηκε, εκείνος έδωσε την ατάκα που έγραψε ιστορία:

«Αν φοβήθηκα λέει; Η ψυχή μου είχε πάει στην Κούλουρη!»

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Και για να γίνει ακόμα πιο φολκλόρ η υπόθεση, υπάρχει κι ένας λαϊκός μύθος που λέει ότι η ψυχή του πεθαμένου για τρεις μέρες τριγυρνά κοντά στους αγαπημένους της. Οπότε, δεν αποκλείεται η φράση να έχει και λίγη απόκοσμη… αύρα.