Το μυστήριο με τα 400 κιλά ουρανίου του Ιράν: Θάφτηκαν στο Φορντό ή μεταφέρθηκαν πριν τους βομβαρδισμούς;

Μετά από σειρά συζητήσεων την τελευταία εβδομάδα σχετικά με το μέγεθος των πληγμάτων που προκάλεσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η πιο κρίσιμη παράμετρος – το τι απέγινε το απόθεμα ουρανίου εμπλουτισμένου σε ποσοστό 60% – παραμένει ένα αίνιγμα για τις μυστικές υπηρεσίες και ένα ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί, ακόμα, με σαφήνεια.

Η Τεχεράνη φέρεται να είχε συγκεντρώσει περίπου 400 κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου κοντά σε επίπεδο οπλικής χρήσης, μέσω δεκαετών επενδύσεων σε υπόγειες εγκαταστάσεις και χιλιάδες φυγοκεντρητές. Παρότι η αμερικανική κατασκοπεία είχε εκτιμήσει ότι το Ιράν δεν είχε ακόμα λάβει την πολιτική απόφαση να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα, η ύπαρξη αυτού του αποθέματος το έφερνε ένα βήμα πιο κοντά στο ενδεχόμενο αυτό, για το οποίο ανησυχούσαν τόσο το Ισραήλ όσο και η Ουάσινγκτον.

Το μυστήριο με τα 400 κιλά ουρανίου του Ιράν - Θάφτηκαν στο Φορντό ή μεταφέρθηκαν πριν τους βομβαρδισμούς;

Η επίθεση και οι αντικρουόμενες εκτιμήσεις

Μετά τις αμερικανικές επιδρομές τα ξημερώματα της περασμένης Κυριακής, ο πρόεδρος Τραμπ ισχυρίστηκε ότι το απόθεμα καταστράφηκε ή θάφτηκε κάτω από τα συντρίμμια της εγκατάστασης στο Φορντό. «Τίποτα δεν βγήκε από εκεί. Θα ήταν πολύ βαρύ, επικίνδυνο και χρονοβόρο για να μετακινηθεί», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, επιβεβαίωσε ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις πως το υλικό μεταφέρθηκε πριν την επίθεση, ενώ τόνισε πως οι υπηρεσίες κατασκοπείας παρακολουθούν στενά τις εγκαταστάσεις.

Ωστόσο, Αμερικανοί αξιωματούχοι παραδέχονται πως οι πληροφορίες είναι αντιφατικές. Σε εσωτερικές αναφορές φέρεται να καταγράφονται διαφορετικές εκτιμήσεις ακόμα και μεταξύ Ιρανών αξιωματούχων για την τύχη του αποθέματος. Κάποια από τα κέντρα που πιστεύεται ότι φιλοξενούσαν το ουράνιο, όπως το Νατάνζ, υπέστησαν σοβαρές ζημιές, αλλά όχι πλήρη καταστροφή.

Το μυστήριο με τα 400 κιλά ουρανίου του Ιράν - Θάφτηκαν στο Φορντό ή μεταφέρθηκαν πριν τους βομβαρδισμούς;

Διπλωματική πίεση και φόβοι για νέους εξοπλισμούς

Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος, Τζέι Ντι Βανς, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν διάλογο με την Τεχεράνη για το πυρηνικό υλικό που διαθέτει, ωστόσο ο Τραμπ, λίγες μέρες μετά, απέρριπτε τις εικασίες περί προγενέστερης απομάκρυνσής του από το Φορντό, υπονοώντας, προφανώς πως αυτό είχε «θαφτεί» στο Φορντό κατά τον βομβαρδισμό.

Την ίδια στιγμή, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, Ραφαέλ Γκρόσι, υποστηρίζουν πως τουλάχιστον μέρος του αποθέματος αυτού πρόλαβε και μετακινήθηκε – ίσως μάλιστα σε μικρά δοχεία που θα μπορούσαν να χωρέσουν στο πορτ-μπαγκάζ αυτοκινήτου, σύμφωνα με προκαταρκτικές εκθέσεις που έλαβαν.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας, το μεγαλύτερο μέρος του αποθέματος βρισκόταν στο Ισφαχάν, όπου υπήρχαν πυρηνικοί αντιδραστήρες και μονάδες μετατροπής ουρανίου. Στις ημέρες που προηγήθηκαν της επίθεσης, καταγράφηκε ύποπτη κίνηση οχημάτων εντός και εκτός των εγκαταστάσεων.

Η επόμενη μέρα για το πυρηνικό πρόγραμμα

Η γενική εκτίμηση είναι ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει δεχθεί ισχυρό πλήγμα – οι φυγοκεντρητές στο Φορντό έχουν καταστεί, πιθανόν, μη λειτουργικοί, ενώ η καταστροφή της μονάδας μετατροπής στο Ισφαχάν καθυστερεί σημαντικά την παραγωγή υλικών για πυρηνική χρήση.

Ωστόσο, η ύπαρξη ενός άγνωστου αποθέματος θα μπορούσε να επιτρέψει στο Ιράν, ακόμα και με περιορισμένο προσωπικό, να επιχειρήσει έναν «αγώνα δρόμου» για την κατασκευή μιας πρόχειρης βόμβας.

Ο Γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ είπε χαρακτηριστικά πως: «Μπορεί να καταστράφηκαν σήμερα, αλλά το Ιράν μπορεί να ανασυγκροτηθεί. Το πρόβλημα δεν έχει τελειώσει. Δεν ξέρω πού βρίσκονται τα 400 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου, αλλά δεν ήταν μέρος του στόχου που είχε τεθεί για αρκετά χρόνια. Σήμερα έχουν καταστραφεί, αλλά μπορούν να ανασυγκροτηθούν».

Το ενδεχόμενο οι Ιρανοί να έκρυψαν έγκαιρα το πυρηνικό τους θησαυροφυλάκιο πριν τις επιθέσεις συνεχίζει να τροφοδοτεί ανησυχίες για το αν η Μέση Ανατολή βαδίζει προς έναν νέο γύρο επικίνδυνης κλιμάκωσης.