Η Ρωσία προσκαλεί αντί ‑ woke πολίτες από τη Δύση: Τι είναι η «Βίζα Κοινών Αξιών» και σε τι αποσκοπεί

Ο Ράσελ τα κατάφερε: ο Αυστραλός απέκτησε στη Ρωσία τη λεγόμενη «Shared Values Visa» («Βίζα Κοινών Αξιών»). Στο κανάλι του στο YouTube «Travelling with Russell» ανέβασε και την τελευταία του επίσκεψη στις αρμόδιες αρχές. «Τώρα έχω τρία χρόνια να ζήσω εδώ, να βρω δουλειά και σπίτι», λέει ο Ράσελ στην κάμερα.

Ο Ράσελ δεν είναι ο μόνος που θέλει να ζήσει στη Ρωσία. Στα social media υπάρχουν πολλοί χρήστες από τη Δύση που τώρα ζουν ή σχεδιάζουν να ζήσουν στη Ρωσία. Για αυτούς όσα συμβαίνουν στις πατρίδες τους αναφορικά με τη θρησκεία, την οικογένεια, τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα και τη μετανάστευση είναι υπερβολικά φιλελεύθερα – και το να ζήσουν σε μία πιο συντηρητική κοινωνία τους φαίνεται ελκυστικό.

Σε αυτούς ακριβώς τους ανθρώπους απευθύνεται η Ρωσία με την «Anti-Woke-Βίζα», όπως λέγεται ανεπίσημα το πρόγραμμα των θεωρήσεων βάσει κοινών αξιών, το οποίο ξεκίνησε ο πρόεδρος Πούτιν τον Αύγουστο του 2024. Στο σχετικό προεδρικό διάταγμα αναφέρεται πως η βίζα προσφέρει «ανθρωπιστική υποστήριξη σε ανθρώπους που συμμερίζονται τις παραδοσιακές ρωσικές πνευματικές και ηθικές αξίες».

Πολίτες ή μόνιμοι κάτοικοι ευρωπαϊκών κρατών, των ΗΠΑ, της Αυστραλίας, της Ιαπωνίας και ορισμένων άλλων κρατών μπορούν να υποβάλουν αίτηση για «Βίζα Κοινών Αξιών». Δεν χρειάζεται να αποδείξουν πως ξέρουν καλά ρωσικά, ούτε πως έχουν κάποιες ιδιαίτερες γνώσεις για τον πολιτισμό και τη νομοθεσία της χώρας. Πρέπει ωστόσο να δηλώσουν ότι δεν είναι σύμφωνοι με την πολιτική που χαράσσει η χώρα προέλευσής τους. Η βίζα εκδίδεται συνήθως για μία τριετία και με το πέρας αυτής μπορεί να επεκταθεί.

Ποιος ο στόχος της Ρωσίας;

«Πρωτίστως πρόκειται για συμβολική πολιτική», λέει η κοινωνιολόγος και ειδική στη Ρωσία, Καταρίνα Μπλουμ. Με το πρόγραμμα αυτό η ρωσική κυβέρνηση στέλνει ένα μήνυμα τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό: «Δείχνει στους πολίτες της πως "ορίστε, υπάρχουν άνθρωποι που έρχονται σε εμάς, επειδή τους προσφέρουμε αυτά που δεν μπορεί να τους προσφέρει η εκφυλισμένη Δύση"».

Και την ίδια στιγμή λέει στον δυτικό κόσμο πως «μπορείτε να έρθετε σε εμάς, εάν σας ενοχλούν όσα συμβαίνουν [στη Δύση], εμείς εκπροσωπούμε μία καλύτερη Ευρώπη, την Ευρώπη του πατριωτισμού και των παραδοσιακών αξιών και έμφυλων ρόλων, που δεν υπάρχουν πια σε άλλες χώρες».

Πέραν της πολιτικής συμβολισμού ωστόσο η Μπλουμ πιστεύει πως σημαντικό ρόλο στη δημιουργία αυτού του προγράμματος διαδραμάτισαν και οι δημογραφικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ρωσία. Διότι ο ρωσικός πληθυσμός μειώνεται εδώ και χρόνια παρά τα κίνητρα που προσφέρει το κράτος – και ο επιθετικός πόλεμος εναντίον της Ουκρανίας είχε ως αποτέλεσμα σημαντικές ανθρώπινες απώλειες και οδήγησε πολλούς νέους Ρώσους να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Η Ρωσία προσκαλεί αντί-woke πολίτες από τη Δύση - Τι είναι η «Βίζα Κοινών Αξιών» και σε τι αποσκοπεί
Ο Ράσελ μοιράζεται την εμπειρία μετανάστευσης στη Ρωσία στο κανάλι του στο YouTubeΕικόνα: Reisen mit Russell/YouTube

«Η Ρωσία είναι ασφαλής για οικογένειες»

Έτσι, οικογένειες όπως οι Φέενστρας, που έχουν οκτώ παιδιά και ήρθαν από τον Καναδά, είναι παραπάνω από ευπρόσδεκτοι στη Ρωσία. Οι Φέενστρας διηγούνται λεπτομερώς για τη νέα τους ζωή στα social media. Ο πατέρας Άρεντ εξηγεί σε ένα βίντεο πως «η Ρωσία είναι μία από τις λίγες χώρες που είναι ακόμη ασφαλείς για τις παραδοσιακές, χριστιανικές οικογένειες». Και πέραν αυτού στη Ρωσία του είναι πιο εύκολο να καλύψει οικονομικά τις ανάγκες της οικογένειάς του σε σύγκριση με τον Καναδά.

Με αυτόν τον τρόπο προωθούν το πρόγραμμα αυτό και πλατφόρμες όπως η russianresidency.org, η οποία αναφέρεται στη χαμηλή φορολογία, τη δωρεάν εκπαίδευση, το άψογο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και το χαμηλό κόστος ζωής.

Σύμφωνα με εκπρόσωπο του ρωσικού υπουργείου Εσωτερικών τους πρώτους εννέα μήνες από την έναρξη του προγράμματος έχουν γίνει 1.156 αιτήσεις – η χώρα με τους περισσότερους αιτούντες είναι η Γερμανία (224). Οι αριθμοί αυτοί όμως δεν επαρκούν για την επίλυση του ρωσικού δημογραφικού προβλήματος.

Η Ρωσία προσκαλεί αντί-woke πολίτες από τη Δύση - Τι είναι η «Βίζα Κοινών Αξιών» και σε τι αποσκοπεί

Ρωσική προπαγάνδα με βίντεο μεταναστών;

Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης προωθούν πολύ τις ιστορίες των ανθρώπων που έχουν έρθει στη χώρα από τη Δύση. Πολλοί εικάζουν πως η Μόσχα υποστηρίζει και τους δημιουργούς περιεχομένου στα social media που έχουν μεταναστεύσει από τη Δύση στη Ρωσία.

Το διαδικτυακό περιοδικό «Important Stories» δημοσίευσε τον Μάρτιο πως ο ρωσικός σταθμός εξωτερικού RT – στον οποίο έχουν επιβληθεί κυρώσεις σε πολλές χώρες στη Δύση – χρηματοδοτεί βίντεο στα social media, όπου άνθρωποι που έχουν μεταναστεύσει στη Ρωσία επαινούν τη χώρα και επικρίνουν τη Δύση. Σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ υπάλληλοι του ρωσικού κρατικού σταθμού βρίσκονται πίσω και από κανάλια στο YouTube, όπως το «Russian Road».

Ακόμα και να ισχύει όμως αυτό, δεν θα προξενούσε ιδιαίτερη εντύπωση: η Ρωσία έχει λάβει και ακόμα πιο δραστικά μέτρα σε πολλές περιπτώσεις. Κατά τον προεκλογικό αγώνα στις ΗΠΑ για παράδειγμα φέρεται να υπήρχαν ηθοποιοί που γυρνούσαν ψεύτικα βίντεο και τα δημοσίευσαν στη συνέχεια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η Μπλουμ εκτιμά και εκείνη πως το πρόγραμμα για τη «Βίζα Κοινών Αξιών» αποτελεί πράγματι μέρος του ρωσικού μηχανισμού προπαγάνδας.