Το τσουνάμι‑«τέρας» που γράφτηκε στην ιστορία με ορατά σημάδια... από το διάστημα

Είναι μερικά φυσικά φαινόμενα που μοιάζουν με σκηνές από ταινία καταστροφής. Όμως το μεγαλύτερο τσουνάμι στην ιστορία, που συνέβη σε μια απομακρυσμένη γωνιά της Αλάσκας, ξεπερνά κάθε φαντασία.

Μιλάμε για έναν υδάτινο «γίγαντα» ύψους 524 μέτρων – ψηλότερο και από το Empire State Building – που εξαφανίστηκε σε δευτερόλεπτα, αφήνοντας πίσω του μια πληγή στη Γη που είναι ορατή μέχρι και σήμερα από το διάστημα.

Όσο ο Ειρηνικός παρακολουθεί με κομμένη ανάσα τις εξελίξεις από τον σεισμό των 8,8 Ρίχτερ στην Καμτσάτκα, που πυροδότησε προειδοποιήσεις για τσουνάμι ακόμα και στη Χαβάη και την Καλιφόρνια, αξίζει να θυμηθούμε το απόλυτο τέρας του νερού: το megatsunami του κόλπου Lituya το 1958.

Όταν το βουνό γκρεμίστηκε… και η θάλασσα σηκώθηκε

Δεν ήταν ένας απλός σεισμός. Ήταν μια ολόκληρη βουνοπλαγιά – 90 εκατομμύρια τόνοι βράχων και πάγου – που κατέρρευσε μέσα στον φιόρδ του Lituya με κινηματογραφική αγριότητα. Η πρόσκρουση προκάλεσε την εκτόνωση ενός τοίχου νερού, που σάρωσε την ακτή με ταχύτητες άνω των 200 χλμ/ώρα. Ο ήχος λένε ότι έμοιαζε με έκρηξη βομβαρδισμού.

Η καταστροφή ήταν τέτοια, που πάνω από 10 τετραγωνικά χιλιόμετρα δάσους εξαφανίστηκαν – κυριολεκτικά ξεριζώθηκαν – αφήνοντας μια τρομακτικά καθαρή περιοχή που ακόμα και σήμερα διακρίνεται από τα δορυφορικά ραντάρ της NASA.

Η μαρτυρία που σοκάρει: «Το κύμα μάς πέρασε πάνω από το βουνό»

Εκείνη την νύχτα, τρεις ψαρόβαρκες βρέθηκαν στον κόλπο. Οι δύο χάθηκαν μαζί με τους επιβαίνοντες. Μόνο ένα σκάφος με τους αδελφούς Ούλριχ κατάφερε να επιβιώσει. Όχι επειδή το απέφυγε, αλλά επειδή... το κύμα τους σήκωσε στον αέρα και τους πέρασε πάνω από την ξηρά πριν τους αφήσει στη θάλασσα από την άλλη πλευρά. Ένα απίθανο σενάριο επιβίωσης, που επιβεβαιώνει το μέγεθος του αόρατου εφιάλτη.

Το «σημάδι» που φαίνεται από τον ουρανό

Το πιο ανατριχιαστικό στοιχείο; Η λεγόμενη trimline – η καθαρή, ευδιάκριτη γραμμή στα βουνά γύρω από τον κόλπο που σηματοδοτεί το σημείο όπου έφτασε το νερό. Κανένα δέντρο, καμία ρίζα, καμία ζωή δεν έμεινε πάνω απ’ αυτό το ύψος. Και αυτή η γραμμή, σαν ουλή στον πλανήτη, φαίνεται ακόμα και σήμερα από το διάστημα. Ένας πλανητικός υπενθυμιστής της δύναμης που μπορεί να κρύβεται σε ένα φαινομενικά ήσυχο τοπίο.

Το φαινόμενο που δεν ξεχνάμε

Το τσουνάμι του Lituya δεν ήταν απλώς ένα φυσικό γεγονός. Ήταν μια κραυγή της φύσης, που μας δείχνει πόσο εύθραυστο είναι το οικοσύστημα – και πόσο απροστάτευτοι είμαστε, όσο εξελιγμένη κι αν είναι η τεχνολογία μας.

Σήμερα, με νέες σεισμικές δονήσεις να αναστατώνουν τον πλανήτη και τις προειδοποιήσεις για τσουνάμι να ενεργοποιούνται ξανά, το φάντασμα του 1958 επανέρχεται. Μια υπενθύμιση ότι το μεγαλύτερο κύμα δεν είναι πάντα αυτό που βλέπουμε – αλλά αυτό που έρχεται χωρίς προειδοποίηση.