Κυριάκος Μητσοτάκης: «Εξετάζουμε σοβαρά την απαγόρευση χρήσης social media από παιδιά»

Σε μια μητέρα από την Αυστραλία, την Emma Mason, της οποίας η κόρη αυτοκτόνησε σε ηλικία 15 ετών ως αποτέλεσμα του διαδικτυακού εκφοβισμού (cyberbullying), απευθύνθηκε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην εκδήλωση με θέμα την «Προστασία των Παιδιών στην ψηφιακή εποχή», στη Νέα Υόρκη για την 80ή Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, τονίζοντας παράλληλα ότι «εξετάζουμε σοβαρά την απαγόρευση χρήσης social media από παιδιά».

Να τονιστεί ότι τον Νοέμβριο του 2024, το κοινοβούλιο της Αυστραλίας έδωσε το «πράσινο φως» στο νομοσχέδιο με το οποίο θα απαγορευθεί η πρόσβαση των ανηλίκων κάτω των 16 ετών στους ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης.

«Emma, σε ευχαριστούμε πολύ που μοιράστηκες την ιστορία σου μαζί μας. Πρέπει να χρειάστηκε πολύ θάρρος για να μετατρέψεις τον προσωπικό σου πόνο σε αυτό το πολύ ισχυρό κάλεσμα για δράση», είπε ο πρωθυπουργός μετά την συγκινητική ομιλία της κυρίας Mason.

Δείτε την ομιλία της Emma Mason:

Και συνέχισε: «Το περσινό καλοκαίρι, η σύζυγός μου μου ζήτησε να διαβάσω ένα βιβλίο του Jonathan Haidt, ο οποίος είναι σήμερα μαζί μας. Είμαι σίγουρος ότι το γνωρίζετε, ο τίτλος του είναι «The Anxious Generation». Ήταν μια εμπειρία που μου άνοιξε τα μάτια, γιατί καθώς διάβαζα για τον αντίκτυπο που έχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα παιδιά και τους εφήβους μας, ένιωσα σαν να μου διηγούνταν τις ιστορίες που οι ίδιοι οι γονείς μάς λένε σε κάθε ευκαιρία. Πραγματοποιούμε το μεγαλύτερο ανεξέλεγκτο πείραμα που έγινε ποτέ με τον νου των παιδιών μας. Δεν γνωρίζουμε ποιες θα είναι οι συνέπειες, αλλά είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι δεν θα είναι θετικές.

Μιλώντας για την Ελλάδα και την απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία και στην συνέχεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για παιδιά κάτω των 16 ετών, ο κ. Μητσοτάκης είπε: «Στην Ελλάδα, αντιμετωπίσαμε πολύ σοβαρά αυτή την πρωτοβουλία. Καταρχάς, απαγορεύσαμε τα κινητά τηλέφωνα σε όλα τα σχολεία μας, και αυτό είχε μετασχηματιστικό αντίκτυπο στην εκπαιδευτική εμπειρία. Αλλά προχωρήσαμε ένα βήμα παραπέρα στην προσπάθεια να λύσουμε το κύριο πρόβλημα, ή μάλλον την κύρια δικαιολογία που χρησιμοποιούν πάντα οι εταιρείες τεχνολογίας όταν μιλάμε για όρια ηλικίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δηλαδή την επαλήθευση της ηλικίας. Μας λένε: "Πώς μπορούμε να γνωρίζουμε την πραγματική ηλικία των χρηστών;".

Καταρχάς, γνωρίζουν πολύ καλά την ηλικία των χρηστών, επειδή μπορούν να δουν μέσα από το περιεχόμενο. Γνωρίζουν τόσα πολλά για εμάς. Στην πραγματικότητα, έχουν πολύ καλή εικόνα της ηλικίας μας. Αλλά αυτό που κάναμε είναι ότι δημιουργήσαμε έναν ιστότοπο στο gov.gr, έναν ψηφιακό χώρο που ονομάζεται «parco.gov.gr», ο οποίος ουσιαστικά κάνει δύο πράγματα. Πρώτα απ' όλα, συνδέεται με το ψηφιακό μας μητρώο. Τώρα διαθέτουμε ένα ψηφιακό εργαλείο επαλήθευσης ηλικίας για τους γονείς, ώστε να μπορούν να συνδεθούν όταν αγοράζουν το πρώτο τηλέφωνο για το παιδί τους. Έχουν επίσης πρόσβαση σε μια εύχρηστη εφαρμογή γονικού ελέγχου όσον αφορά στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Θεωρούμε ότι αυτό είναι μόνο το πρώτο βήμα, διότι εναπόκειται στους γονείς να ανοίγουν τέτοιους λογαριασμούς. Αντιλαμβάνομαι ότι δεν είναι εύκολο για έναν μονογονέα να λάβει τέτοιες αποφάσεις. Εμείς στην Ελλάδα είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπάνω και να εξετάσουμε σοβαρά την απαγόρευση της χρήσης των κοινωνικών μέσων, μέσω του καθορισμού ορίου ψηφιακής ενηλικίωσης όπως αυτή που έχετε εφαρμόσει. Έχω ζητήσει από την ομάδα μου να συνεργαστεί στενά με την ομάδα σας για να δούμε πώς μπορούμε να το υλοποιήσουμε.

Δεν θα είναι τέλειο, αλλά δεν μπορούμε να επικαλεστούμε τις δυσκολίες στην εφαρμογή αυτών των πολιτικών ως δικαιολογία για να μην κάνουμε κάτι για το πρόβλημα. Είμαι πολύ χαρούμενος που η πρόεδρος της Επιτροπής έκανε ειδική αναφορά στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης, ευαισθητοποιώντας για το θέμα αυτό.

Από την εμπειρία μου στην Ελλάδα, μπορώ να σας πω ότι όταν αρχίσαμε να μιλάμε δημόσια για αυτό το πρόβλημα, ήταν πάρα πολλοί οι γονείς που επικοινώνησαν μαζί μας και μας ζητούσαν, μας ικέτευαν να κάνουμε κάτι για αυτό το πρόβλημα. Ως υπεύθυνοι ηγέτες, έχουμε την υποχρέωση, όχι μόνο την ευθύνη, να αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση, και αυτό σκοπεύουμε να κάνουμε.

Φυσικά, εδώ μιλάμε μόνο για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά δεν έχουμε ακόμη εξετάσει το ζήτημα του πώς τα παιδιά μας αλληλεπιδρούν με τα chatbots τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό πρόκειται να είναι ένα άλλο θέμα προς συζήτηση, το οποίο θα μας απασχολήσει άμεσα. Θέλουμε πραγματικά τα παιδιά μας να έχουν ψηφιακούς φίλους που μπορεί να τα οδηγήσουν σε συμπεριφορές που δεν είναι μόνο μη αποδεκτές αλλά μπορεί να αποβούν καταστροφικές; Έχουμε την ευθύνη όχι μόνο να συνεργαστούμε με τις εταιρείες τεχνολογίας, αλλά και να τους καταστήσουμε σαφές ποιος θέτει τους κανόνες. Οι εταιρείες τεχνολογίας βγάζουν αρκετά χρήματα, δεν χρειάζεται να βγάζουν χρήματα και από την ευαλωτότητα των παιδιών μας», κατέληξε ο πρωθυπουργός στην ομιλία του.

Η χρήση των social media από εφήβους στην Ελλάδα είναι ήδη εκτεταμένη
Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με το Youth Study 2024 Greece, σχεδόν 1 στους 4 εφήβους 14–18 ετών (23,7%) στην Ελλάδα είναι «heavy users», περνώντας πάνω από δύο ώρες την ημέρα στα social media. Στα κορίτσια το ποσοστό φτάνει το 36,8%.

Έρευνα του ΕΠΙΨΥ δείχνει ότι περίπου 13% των εφήβων 11–15 ετών δυσκολεύονται να ελέγξουν τη χρήση των social media - με τα κορίτσια να εμφανίζουν μεγαλύτερη δυσκολία (16% έναντι 10% των αγοριών).

Πανελλαδική έρευνα σε 14.000 μαθητές από το SaferInternet4Kids έδειξε ότι, 9 στα 10 παιδιά έχουν κινητό, ενώ η συντριπτική πλειονότητα μπαίνει στο διαδίκτυο χωρίς επίβλεψη. Σύμφωνα με έρευνα του ΕΚΠΑ, πάνω από το 80% των εφήβων περνά υπερβολικό χρόνο στις οθόνες.