Αυτό ήταν το πρώτο ζώο που εμφανίστηκε στη Γη

Ποιο ήταν το πρώτο ζώο που περπάτησε (ή μάλλον κολύμπησε) στη Γη; Το ερώτημα αυτό απασχολεί τους επιστήμονες εδώ και δεκαετίες, με δύο κύριους «υποψήφιους»: τα θαλάσσια σφουγγάρια και τους κτενοφόρους (comb jellies).

Τώρα, μια νέα μελέτη από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT) φαίνεται να γέρνει τη ζυγαριά υπέρ των σφουγγαριών, προσφέροντας τα πιο πειστικά χημικά στοιχεία μέχρι σήμερα.

Τα αρχαιότερα «ίχνη ζωής» στον πλανήτη

Η ομάδα των ερευνητών, με επικεφαλής την οργανική γεωχημικό Λούμπνα Σάουαρ, εντόπισε χημικές ενώσεις γνωστές ως C30 και C31 στερόλες, μέσα σε πετρώματα ηλικίας άνω των 541 εκατομμυρίων ετών.

Οι ενώσεις αυτές αποτελούν χαρακτηριστικά βιολογικά αποτυπώματα που συνδέονται με τα θαλάσσια σφουγγάρια, ζώα χωρίς σκελετό, οστά ή όργανα, αλλά με πολύπλοκη κυτταρική δομή.

Επειδή αυτά τα πρώιμα είδη δεν αφήνουν απολιθώματα, οι επιστήμονες κατέφυγαν στη χημεία των πετρωμάτων για να «ακούσουν» τα ίχνη ζωής τους. Όπως εξηγεί ο γεωβιολόγος Ρότζερ Σάμονς, «οι πρόγονοι των σημερινών σφουγγαριών ζούσαν στη θάλασσα, είχαν μαλακό σώμα και, κατά πάσα πιθανότητα, δεν διέθεταν σκελετό από πυρίτιο».

Μια ανακάλυψη δεκαετιών που ολοκληρώνεται

Η νέα μελέτη βασίζεται σε παλαιότερη έρευνα του ίδιου του Σάμονς το 2009, όταν εντοπίστηκαν παρόμοιες στερόλες σε βράχους στο Ομάν.

Εκείνη η ανακάλυψη είχε προκαλέσει σκεπτικισμό, ορισμένοι ειδικοί υποστήριζαν ότι οι ενώσεις μπορεί να προέρχονταν από φύκια ή μη βιολογικές αντιδράσεις.

Αυτή τη φορά, όμως, οι ερευνητές προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα. Ανακάλυψαν και C31 στερόλες, παραγόμενες από το ίδιο γονίδιο που ευθύνεται για τις C30, αποδεικνύοντας ότι η χημική υπογραφή προέρχεται όντως από ζωντανούς οργανισμούς και όχι από τυχαίες διεργασίες.

«Δείχνουμε για πρώτη φορά πώς μπορεί να επιβεβαιωθεί ένας βιοδείκτης, να είμαστε βέβαιοι ότι προέρχεται από ζωή και όχι από μόλυνση ή ανόργανη χημεία», δήλωσε η Σάουαρ.

Πειράματα που επιβεβαιώνουν τη ζωή

Η ομάδα του MIT προχώρησε σε προσομοίωση της διαδικασίας απολίθωσης των στερολών στο εργαστήριο, αναπαράγοντας συνθήκες που επικρατούσαν στη Γη πριν από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια.

Το αποτέλεσμα; Οι ίδιες ακριβώς χημικές υπογραφές με αυτές που εντοπίστηκαν στα πετρώματα, μια απόδειξη ότι τα θαλάσσια σφουγγάρια υπήρχαν πράγματι εκείνη την εποχή.

«Είναι ένας συνδυασμός του τι υπάρχει στο πέτρωμα, στο σφουγγάρι και στο εργαστήριο. Όλα δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση», σημείωσε ο Σάμονς.
«Αυτοί οι οργανισμοί ήταν, κατά πάσα πιθανότητα, τα πρώτα ζώα που περπάτησαν στον πλανήτη μας».

Μια ματιά στο μακρινό παρελθόν

Αν η θεωρία επιβεβαιωθεί, τότε η ιστορία της ζωής στη Γη αποκτά νέα βάση. Τα ταπεινά θαλάσσια σφουγγάρια, οι πιο απλοί, αλλά εξαιρετικά προσαρμοστικοί οργανισμοί, ίσως αποτέλεσαν την απαρχή όλων των ζώων, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου.

Μπορεί να μην είχαν μάτια, εγκέφαλο ή κινητικότητα, αλλά έθεσαν τις βάσεις για τον πολυκύτταρο οργανισμό όπως τον ξέρουμε σήμερα. Και αυτό, όπως φαίνεται, είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά μυστικά που κρύβει ο αρχαίος φλοιός της Γης.