Σήμερα έμαθα: Οι αρχαίοι Ρωμαίοι έπλεναν τα ρούχα τους με... ούρα

Μπορεί να ακούγεται αηδιαστικό, όμως για τους αρχαίους Ρωμαίους ήταν απλώς… πρακτικό. Στην αρχαία Ρώμη, τα ούρα αποτελούσαν βασικό καθαριστικό μέσο για τα ρούχα, χάρη στην αμμωνία που περιέχουν και η οποία λειτουργεί ως φυσικό απολυμαντικό και λευκαντικό.

Οι Ρωμαίοι γνώριζαν εμπειρικά πως η αμμωνία απομακρύνει τη βρωμιά και τα λίπη, πολύ πριν ανακαλυφθεί η χημική της σύνθεση.

Τα ρούχα συγκεντρώνονταν στα λεγόμενα fullonicae, τα δημόσια πλυντήρια της εποχής, όπου οι εργάτες, γνωστοί ως fullones, έπλεναν, ξέπλεναν και λεύκαιναν τα υφάσματα μέσα σε τεράστια πήλινα δοχεία γεμάτα με νερό και ούρα. Στη συνέχεια τα πατούσαν με τα πόδια, σαν να πατούσαν σταφύλια, ώστε να απορροφηθεί καλύτερα το υγρό και να απομακρυνθεί κάθε ίχνος βρωμιάς.

Η μυρωδιά, φυσικά, ήταν αφόρητη. Όμως η διαδικασία θεωρούνταν απόλυτα φυσιολογική. Μάλιστα, υπήρχαν ολόκληρα δίκτυα συλλογής ούρων από δημόσια ουρητήρια, τα οποία προμήθευαν τα πλυντήρια της πόλης. Οι πολίτες τα συνέλεγαν σε ειδικά δοχεία, και οι fullones τα αγόραζαν για τη δουλειά τους.

Η χρήση των ούρων έγινε τόσο διαδεδομένη, που ο αυτοκράτορας Βεσπασιανός αποφάσισε να επιβάλει φόρο στα δημόσια ουρητήρια, τον περίφημο vectigal urinae. Όταν επικρίθηκε για το μέτρο, απάντησε με τη φράση που έμεινε στην ιστορία: “Pecunia non olet”, «τα χρήματα δεν μυρίζουν».

Αυτό το… ιδιότυπο οικονομικό μέτρο όχι μόνο απέφερε σημαντικά έσοδα στα ταμεία της Ρώμης, αλλά και έδωσε στο λεξιλόγιο μια έκφραση που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα για να δείξει ότι το χρήμα δεν έχει ηθική οσμή.

Έτσι, μια από τις πιο παράξενες συνήθειες της αρχαιότητας απέκτησε τελικά και κοινωνική, αλλά και οικονομική σημασία — μετατρέποντας ένα ταπεινό απορρίμματα σε πηγή καθαριότητας και φορολογικών εσόδων.