Ο πόλεμος που ετοιμάζει η ΕΕ απέναντι στις βραχυχρόνιες μισθώσεις
Δυο χρόνια νωρίτερα από το αρχικό πλάνο

Από το NEWSROOM
Η Ευρώπη ετοιμάζεται για μια στεγαστική επανάσταση, όχι με μπετά, αλλά με νόμους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει το πιο ριζοσπαστικό πακέτο ρυθμίσεων των τελευταίων δεκαετιών, με στόχο να ανακόψει την ανεξέλεγκτη άνοδο των ενοικίων και να περιορίσει τη δύναμη των βραχυχρόνιων μισθώσεων τύπου Airbnb που έχουν μετατρέψει πολλές πόλεις σε τουριστικά θεματικά πάρκα.
Ο Δανός επίτροπος Κατοικίας Νταν Γιόργκενσεν, σε συνέντευξή του στον Guardian, δεν μάσησε τα λόγια του: «Αν δεν δράσουμε τώρα, θα δούμε μια κοινωνική κρίση που θα απειλήσει την ίδια τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Το πρώτο πανευρωπαϊκό σχέδιο για προσιτή στέγαση αναμένεται να παρουσιαστεί τον Δεκέμβριο, δύο χρόνια νωρίτερα από το αρχικό πλάνο, καθώς η κρίση κόστους ζωής και οι ανισότητες πιέζουν πλέον ασφυκτικά.
Στο στόχαστρο μπαίνει για πρώτη φορά η ίδια η χρηματιστηριοποίηση της κατοικίας, η μετατροπή της στέγης από βασική ανάγκη σε πεδίο κερδοσκοπίας. Η Κομισιόν εξετάζει υποχρεώσεις για κατασκευαστές ώστε ένα ποσοστό των νέων ακινήτων να διατίθεται σε προσιτές τιμές, επιδοτήσεις και φορολογικά κίνητρα για τους ενοικιαστές, καθώς και χαλάρωση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων για να μπορούν τα κράτη - μέλη να επενδύουν απευθείας στη στέγαση.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, από το 2010 έως το 2023, οι τιμές κατοικιών αυξήθηκαν στην ΕΕ κατά 48%, ενώ τα ενοίκια κατά 22%, με χώρες όπως η Εσθονία και η Λιθουανία να βλέπουν αυξήσεις άνω του 200%. Στην Ελλάδα, η κατάσταση είναι δραματική: σχεδόν τρεις στους δέκα πολίτες δαπανούν πάνω από το 40% του εισοδήματός τους για στέγη, το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη.
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ετοιμάζει το πρώτο Ευρωπαϊκό Συνέδριο για τη Στέγαση, ενώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συζητά τη δημιουργία ταμείου 300 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε κοινωνικές κατοικίες. Παράλληλα, εξετάζονται προτάσεις όπως φορολόγηση στην αγορά ακινήτων από μη Ευρωπαίους επενδυτές ή περιορισμοί στις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, που σε πολλές πόλεις έχουν εκτοπίσει τους κατοίκους και διαλύσει τις κοινότητες.
Όπως τόνισε ο Γιόργκενσεν, «η κρίση στέγασης είναι η πανδημία της δεκαετίας μας και χρειάζεται κοινή, ευρωπαϊκή απάντηση». Η κατοικία, λέει, «δεν είναι επενδυτικό προϊόν. Είναι ανθρώπινο δικαίωμα».
Αν το φιλόδοξο αυτό σχέδιο πετύχει, η Ευρώπη θα μπορούσε να ξαναδώσει στα σπίτια τον πραγματικό τους ρόλο: δεν θα ελίναι πια πηγή κέρδους, αλλά χώρος ζωής.