Kodak: Ο ανθρωπος ‑ κλειδί που την έφερε από την ταπείνωση στην αναγέννηση

Η Kodak, κάποτε συνώνυμη με τη φωτογραφία και την αμερικανική καινοτομία, βίωσε μια από τις πιο δραματικές πτώσεις στην ιστορία της βιομηχανίας. Για σχεδόν 75 χρόνια υπήρξε σταθερό μέλος του δείκτη Dow Jones Industrial Average, το 2012 όμως, ύστερα από δεκαετίες ηγεμονίας, βρέθηκε στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Η άνοδος των smartphones και της ψηφιακής φωτογραφίας εξαΰλωσε μέσα σε λίγα χρόνια το πλεονέκτημα που είχε χτίσει επί έναν αιώνα γύρω από το φιλμ και τις μηχανές μιας άλλης εποχής.

Η πτώση ενός θρύλου

Η εταιρεία που έδωσε στον κόσμο το «You press the button, we do the rest» είδε τη δική της κληρονομιά να γίνεται βάρος. Όταν το 2012 κατέθεσε αίτηση για προστασία από πτώχευση, η Kodak δεν ήταν πια η πρωτοπόρος της απεικόνισης, αλλά ένα κουρασμένο βιομηχανικό σώμα, εγκλωβισμένο στη γραφειοκρατία και την αδράνεια.

Στο κέντρο αυτής της ιστορίας εμφανίζεται ο Jim Continenza, ένας άνθρωπος που δεν έμοιαζε σε τίποτα με τους προκατόχους του. Ατίθασος, πρακτικός, με το Immigrant Song των Led Zeppelin να χτυπά στο κινητό του και με μια βαθιά απέχθεια για τα «powerpoint meetings». Όταν τοποθετήθηκε στο διοικητικό συμβούλιο από τους πιστωτές της εταιρείας, κανείς δεν φανταζόταν ότι θα γινόταν ο άνθρωπος που θα προσπαθούσε να την αναστήσει.

Το 2013, καθώς η Kodak έβγαινε από την πτώχευση, ο Continenza ανέλαβε την εκτελεστική προεδρία και το 2019 προστέθηκε και ο τίτλος του διευθύνοντος συμβούλου. Από τότε προσπαθεί να κάνει αυτό που ελάχιστοι πίστεψαν ότι είναι δυνατό: να ξαναδώσει ταυτότητα σε μια εταιρεία που είχε ξεχάσει ποια είναι.

Από τα εργαστήρια στα εργοστάσια

Γιος μιας μοδίστρας και ενός θυρωρού που έγινε μηχανικός στη 3M, ο Continenza δεν μοιάζει με τα στελέχη που διηύθυναν την Kodak στα χρόνια της ακμής. Δεν αγαπά τα γραφεία, αλλά τα εργοστάσια. Δεν συλλέγει αναφορές, αλλά ιστορίες πελατών. «Ρώτησα όλους στην εταιρεία: τι κάνει σήμερα η Kodak; Κανείς δεν είχε ξεκάθαρη απάντηση», λέει στους Financial Times.

Όταν ανέλαβε, η εταιρεία είχε 5.000 υπαλλήλους και… 3.800 διαφορετικούς τίτλους θέσεων εργασίας. Ένα τέρας γραφειοκρατίας που δεν ήξερε ποιοι ήταν οι καλύτεροι πελάτες του. Ο Continenza πέρασε χρόνια ξηλώνοντας αυτό το σύστημα και, όπως λέει, «το 80 με 90% της εκκαθάρισης έχει πλέον ολοκληρωθεί».

Στόχος του τώρα είναι να μειώσει το χρέος και να κλείσει τα συνταξιοδοτικά κενά που απειλούν τη ρευστότητα. Έχει ήδη αντικαταστήσει το παλιό υπερδιογκωμένο πρόγραμμα παροχών με ένα πιο βιώσιμο σχέδιο, προετοιμάζοντας την εταιρεία για μια νέα εποχή «διαχειρίσιμης κανονικότητας».

Το πλάνο επιβίωσης

Ο Continenza γνωρίζει ότι ο χρόνος του στη Kodak είναι περιορισμένος. «Όταν τελειώσω τη δουλειά, φεύγω. Τότε είναι ώρα κάποιος άλλος να πάρει τη σκυτάλη», λέει. Ωστόσο, η δουλειά δεν έχει τελειώσει ακόμα.

Το καλοκαίρι του 2025, η Kodak ανακοίνωσε ζημίες 33 εκατομμυρίων δολαρίων για το πρώτο εξάμηνο, έναντι κερδών 58 εκατομμυρίων την προηγούμενη χρονιά. Μια προειδοποίηση στους λογαριασμούς της, που μιλούσε για «ουσιαστικές αμφιβολίες σχετικά με τη βιωσιμότητα της επιχείρησης», άναψε φωτιές στις αγορές. Ο Continenza εξοργίστηκε. «Δεν κρύψαμε τίποτα. Το σχέδιο χρειάζεται δύο χρόνια στρατηγικής χωρίς διακοπές, όχι πανικό», απάντησε.

Παρά τα οικονομικά σύννεφα, η νέα Kodak δεν είναι πια ένα μουσείο αναλογικής δόξας. Είναι μια εταιρεία τεχνολογίας υλικών και εκτύπωσης, που ξαναχτίζει τον εαυτό της από τα θεμέλια.

Από το φιλμ στο μέλλον

Το νέο επιχειρηματικό μοντέλο στηρίζεται στην εμπορική εκτύπωση, την παραγωγή προηγμένων χημικών και υλικών υψηλής τεχνολογίας. Η Kodak είναι πλέον ο τελευταίος μεγάλος αμερικανικός κατασκευαστής βιομηχανικών μηχανών εκτύπωσης, με το τμήμα αυτό να φέρνει 737 εκατ. δολάρια από το 1,04 δισ. των συνολικών εσόδων του 2024.

Η τεχνογνωσία που κάποτε χρησίμευε για φωτογραφικό φιλμ, σήμερα αξιοποιείται στην ανάπτυξη επικαλύψεων για μπαταρίες, διαφανών θερμαντήρων και κεραιών για αυτοκίνητα. Στο κέντρο Eastman Park στο Ρότσεστερ, η Kodak νοικιάζει εργοστάσια σε άλλους κατασκευαστές και λειτουργεί ένα συγκρότημα πιστοποιημένο από τον FDA για την παραγωγή αντιδραστηρίων και ιατρικών υλικών, μια εντελώς νέα αγορά για την εταιρεία.

Ταυτόχρονα, η αναλογική φωτογραφία γνωρίζει αναβίωση. Νέες γενιές φωτογράφων και σκηνοθέτες όπως ο Christopher Nolan ξαναφέρνουν το φιλμ στο προσκήνιο, δίνοντας στην Kodak μια δεύτερη πνοή, αυτή τη φορά περισσότερο καλλιτεχνική παρά βιομηχανική.

Το βάρος της κληρονομιάς

Το όνομα Kodak κάποτε όριζε την ίδια τη φωτογραφία. Όμως η ίδια της η κληρονομιά έγινε τροχοπέδη. Η εταιρεία είχε επινοήσει την ψηφιακή φωτογραφική μηχανή ήδη από τη δεκαετία του 1970, αλλά φοβήθηκε να σκοτώσει το προϊόν που τη συντηρούσε: το φιλμ. Το αποτέλεσμα ήταν να συντηρεί έναν κόσμο που εξαφανιζόταν μπροστά στα μάτια της.

Ο Continenza θέλει να αποφύγει αυτή την παγίδα. Η νέα Kodak δεν θα εξαρτάται ξανά από ένα μόνο προϊόν. «Η εταιρεία θα ζήσει αν μπορεί να προσαρμόζεται», λέει.

Μια δεύτερη ζωή για έναν αιώνα

Η Kodak μπορεί να μην είναι πια το εμβληματικό brand που φωτογράφιζε τον 20ό αιώνα, αλλά επιβιώνει και αυτό, από μόνο του, μοιάζει με θαύμα. Στον Πύργο Eastman, όπου άλλοτε γινόταν λόγος για φιλμ και φωτογραφίες, τώρα μιλούν για υλικά, μόρια και δεδομένα.

Ο Continenza ξέρει ότι η Kodak δεν θα ξαναγίνει ποτέ η ίδια. Αλλά αν καταφέρει να τη μετατρέψει σε μια μικρότερη, ευέλικτη, τεχνολογική εταιρεία που ζει χωρίς δανεικό οξυγόνο, τότε ίσως να έχει πετύχει κάτι σπάνιο: να δώσει σε ένα ιστορικό όνομα μια δεύτερη, πραγματική ζωή.