Σήμερα έμαθα: Τα χρώματα που βλέπουμε δεν υπάρχουν πραγματικά

Τα χρώματα, όπως τα αντιλαμβανόμαστε, δεν υπάρχουν πραγματικά στον εξωτερικό κόσμο. Δεν «ζουν» στα αντικείμενα, δεν εκπέμπονται ως κόκκινο, μπλε ή πράσινο. Αυτό που υπάρχει εκεί έξω είναι φως διαφορετικών μηκών κύματος.

Τίποτα περισσότερο. Το χρώμα γεννιέται αποκλειστικά μέσα στο μυαλό μας, είναι ένα υποκειμενικό δημιούργημα του εγκεφάλου που μεταφράζει ηλεκτρικά σήματα σε κάτι που εμείς ονομάζουμε «κόκκινο», «μπλε», «κίτρινο».

Το φως μπαίνει στα μάτια, αλλά το χρώμα φτιάχνεται στον εγκέφαλο

Όταν ένα μήλο «φαίνεται κόκκινο», στην πραγματικότητα το αντικείμενο απορροφά όλα τα άλλα μήκη κύματος και ανακλά ένα συγκεκριμένο. Τα μάτια καταγράφουν αυτή την πληροφορία και στέλνουν ηλεκτρικά ερεθίσματα προς τον εγκέφαλο. Εκεί, στο οπτικό κέντρο, ενεργοποιείται μια πολύπλοκη νευρολογική διαδικασία που «χτίζει» την αίσθηση του χρώματος. Με άλλα λόγια: το κόκκινο δεν το βλέπουμε με τα μάτια· το φτιάχνουμε με τον εγκέφαλο.

Το κόκκινο που βλέπω εγώ δεν είναι ποτέ ακριβώς το ίδιο με το δικό σου

Η εμπειρία του χρώματος είναι εντελώς προσωπική. Οι εγκέφαλοι μας δεν είναι ίδιοι, οι νευρώνες μας αποκρίνονται διαφορετικά, ακόμα και οι σωματικές μας κατασκευές (κωνία, ραβδία κ.λπ.) έχουν παραλλαγές.
Επιστημονικά, αυτό σημαίνει ότι:

• Οι άνθρωποι με διαφορετική πυκνότητα κωνίων βλέπουν άλλες αποχρώσεις.
• Άνθρωποι με τετραχρωματική όραση (ναι, υπάρχουν!) βλέπουν χρώματα που οι υπόλοιποι δεν μπορούμε καν να φανταστούμε.
• Ασθενείς με «χρωματοψυχισμό» βιώνουν χρώματα με συναισθηματικές ή αισθητηριακές φόρμες.

Άρα, όταν λέμε «βλέπουμε και οι δύο κόκκινο», στην πραγματικότητα συμφωνούμε σε μια λέξη, όχι σε μια εμπειρία.

Το χρώμα είναι μια ψευδαίσθηση που μας βοηθά να επιβιώσουμε

Η εξέλιξη έδωσε στα χρώματα έναν σκοπό: να μας επιτρέπει να ξεχωρίζουμε γρήγορα πράγματα που έχουν σημασία.

• Το κόκκινο μήλο μέσα στα φύλλα.
• Το κίτρινο φίδι στο έδαφος.
• Το πράσινο περιβάλλον ως «ασφαλές» φόντο.

Ο εγκέφαλος δημιούργησε την ψευδαίσθηση του χρώματος για να μπορεί να επεξεργάζεται καλύτερα τον κόσμο και να επιβιώνει. Άρα: τα χρώματα υπάρχουν επειδή μας συμφέρει να πιστεύουμε ότι υπάρχουν.

Ο κόσμος χωρίς εγκέφαλο θα ήταν ασπρόμαυρος και κάτι παραπάνω: άχρωμος

Αν μπορούσαμε για λίγο να «βγούμε» από την ανθρώπινη συνείδηση και να δούμε το σύμπαν όπως πραγματικά είναι, θα βλέπαμε μόνο φως και σκοτάδι. Όχι μπλε ουρανό, όχι κατακόκκινα ηλιοβασιλέματα, όχι πολύχρωμα λουλούδια. Όλα αυτά είναι ανθρώπινη επινόηση. Το χρώμα είναι ίσως το πιο όμορφο ψέμα που μας είπε η φύση.

Και το πιο όμορφο συμπέρασμα;

Κάθε άνθρωπος κουβαλά μέσα του ένα εντελώς μοναδικό σύμπαν χρωμάτων, μια παλέτα που δεν θα ξαναϋπάρξει ποτέ. Όταν κοιτάμε το ίδιο ηλιοβασίλεμα, δεν βλέπουμε ποτέ την ίδια εικόνα. Βλέπουμε ο καθένας το δικό του.