Υπερφορολόγηση: Ζημειώθηκε μεσαία τάξη, φτωχοί και το Δημόσιο

Όλοι χαμένοι βγήκαν το 2017 από την υπερφορολόγηση: Φτωχοί, μεσαία τάξη αλλά και το ίδιο το Δημόσιο έχασαν, ενώ μόνη κερδισμένη αισθάνεται η κυβέρνηση που χάρις σε αυτήν την μέθοδο, κατάφερε να μοιράσει μέρισμα. Και ενώ στο οικονομικό επιτελείο διχάζονται αν το υπερπλεόνασμα προέκυψε από υπερφορολόγηση ή την υπερβολική περικοπή δαπανών, οι αριθμοί δείχνουν πως η αλήθεια βρίσκεται στη μέση – αλλά και ότι η κυβέρνηση θυσίασε τους πάντες και τα πάντα επί έντεκα μήνες για να φτάσει στο «ιερό δισκοπότηρο» της πολιτικής της να μοιράζει «μποναμάδες» κάθε Δεκέμβριο.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού που ανακοίνωσε χθες το υπουργείο Οικονομικών για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2017:

- Στο ενδεκάμηνο συσσωρεύθηκε πρωτογενές πλεόνασμα 4,658 δισ. ευρώ. Δηλαδή 1,584 δισ. ευρώ απόκλιση κι από όσα προέβλεπε για μέχρι τον Νοέμβριο φέτος, η εισηγητική του νέου προϋπολογισμού του 2018 ο οποίος κατατέθηκε προ εικοσαημέρου μόλις και ψηφίζεται την ερχόμενη Τρίτη στην Βουλή.

- Παρά το θηριώδες πλεόνασμα, η υπερφορολόγηση και οι αυξήσεις των έμμεσων φόρων που επεβλήθηκαν από 1.1.2017 και τους πληρώνουν αδιακρίτως φτωχοί και πλούσιοι, είχαν ως αποτέλεσμα το κράτος να χάσει έσοδα ένα δισ. ευρώ, αντί να κερδίσει επιπλέον ένα δισ. ευρώ όπως υπολόγιζε από αυτές η κυβέρνηση! Στο ενδεκάμηνο του 2016, πριν ακόμα επιβληθούν μια ντουζίνα νέοι φόροι για το 2017, τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού είχαν φτάσει στα 44,761 δισ. ευρώ. Στο αντίστοιχο διάστημα φέτος -που η οικονομία κατέγραψε υποτίθεται και Ανάπτυξη αντί για ύφεση όπως το 2016- αντί να αυξηθούν τα έσοδα, μειώθηκαν σε 43,760 δισ. ευρώ (μείον 999 εκατ. ευρώ).

- Απόδειξη πως η υπερφορολόγηση έπληξε τα δημόσια έσοδα ήταν και το πρωτοφανές στοιχείο που καταγράφεται φέτος, ότι το δημόσιο αναγκάστηκε να επιστρέψει φόρους 4,842 δισ. ευρώ σε 11 μήνες. Πέρυσι τέτοιο καιρό είχε δώσει 2,1 δισ. ευρώ λιγότερα, δηλαδή μόλις 2,681 δισ. ευρώ. Τεράστιες επιστροφές φόρων το 2017 σημαίνουν ότι η κυβέρνηση είχε επιβάλει το 2016 επιπλέον φόρους, για εισοδήματα όμως που μειώνονταν αντί να αυξάνονται όπως υπολόγιζε - αφού δεν ήρθε τελικά και η ανάπτυξη 2% που από πέρυσι υποσχόταν το υπουργείο Οικονομικών.

Το χειρότερο για το Κράτος; Τον Δεκέμβριο θα πρέπει να επιστρέψει και άλλα 700 εκατ. ευρώ, αφού οι υποχρεώσεις του για επιστροφές φόρων εκτινάχθηκαν στα 5,577 δισ. ευρώ φέτος (από 3,324 δισ. που ήταν συνολικά πέρυσι).

- Παρά την ψυχρολουσία των εσόδων, η κυβέρνηση «έχτισε» το θηριώδες πρωτογενές πλεόνασμα των 4,5 δισ. ευρώ, κατακρεουργώντας τις κρατικές δαπάνες. Και παρά τις πολιτικές «κορώνες» κατά των Μνημονίων και της λιτότητας, στο ενδεκάμηνο 2017 η κυβέρνηση πέτυχε το αμίμητο: Δαπάνησε λιγότερα και από όσα της επέτρεπαν το Μνημόνιο και ο Προϋπολογισμός! Αν δεν το έκανε όμως, δεν θα είχε λεφτά να μοιράζει πλεόνασμα...

Συγκεκριμένα, στο 11μηνο φέτος το δημόσιο δαπάνησε 45,9 δισ. ευρώ, ενώ στον αναθεωρημένο προϋπολογισμό που ψηφίζεται την Τρίτη προέβλεπε προ μηνός ότι θα δαπανήσει 47,635 δισ. ευρώ. Δηλαδή η κυβέρνηση «εξαφάνισε» δαπάνες 1,7 δισ. μέσα σε ένα μήνα, όταν αντίστοιχα στο ενδεκάμηνο πέρυσι το δημόσιο είχε δαπανήσει 47,7 δισ. ευρώ.

- Και αν τα λεφτά ήταν να πάνε σε φτωχούς, ποιο το κακό; Ιδού όμως από πού έκοψε κρατικές δαπάνες η κυβέρνηση: Τα μισά από Επενδύσεις (μείον 818 εκατ. από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που θα έφερνε Ανάπτυξη και έργα για αποτροπή καταστροφών όπως της Μάνδρας) και τα υπόλοιπα κυρίως από την Ασφαλιστική Περίθαλψη, την Υγεία και την Πρόνοια.

Όπως τονίζεται και στο σχετικό δελτίο Τύπου του υπουργείου Οικονομικών «μειωμένες έναντι του στόχου ήταν κυρίως οι δαπάνες για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης κατά 110 εκατ. ευρώ, οι αποδιδόμενοι πόροι κατά 106 εκατ. ευρώ, τα εξοπλιστικά προγράμματα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας κατά 53 εκατ. ευρώ και οι δαπάνες μεταναστευτικών ροών κατά 76 εκατ. ευρώ».

Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση υπερέβαλε σε στερήσεις και λιτότητα επί ένα χρόνο -κυρίως στην Κοινωνική Προστασία για τους πιο φτωχούς- ώστε να έχει να μοιράσει πλεόνασμα τον Δεκέμβριο.

- Δεν αρκούσαν όμως η άγρια λιτότητα στα κρατικά κονδύλια δαπανών (εκτός από τους μισθούς στο δημόσιο) ούτε το δημοσιονομικό (δηλαδή λογιστικό) πρωτογενές πλεόνασμα για να μοιραστεί φέτος το μέρισμα. Έπρεπε να υπάρχουν και ταμειακά διαθέσιμα ώστε να διανεμηθεί. Φρενάροντας τις κρατικές δαπάνες, η κυβέρνηση κράτησε λεφτά στο ταμείο για παροχές τον Δεκέμβριο. Έπρεπε όμως ταυτόχρονα να πληρώνει και για τα ληξιπρόθεσμα χρέη που δημιούργησε όλον τον προηγούμενο χρόνο -ή χρόνια.

Και εδώ είναι που της φάνηκε πολλαπλά χρήσιμη η υπερφορολόγηση, παρότι αυτή ζημίωσε εισπρακτικά το Κράτος και την Οικονομία: Ενώ το δημόσιο πρέπει να επιστρέψει λεφτά από φόρους που έβαζε σε εισοδήματα που δεν υπήρχαν, τα 4,5 δισ. επιστροφές συμψηφίστηκαν χωρίς να αναγκαστεί να βγάλει λεφτά από το ταμείο και να πληρώσει με ζεστό χρήμα τους δικαιούχους!

Με ένα σμπάρο , η κυβέρνηση πέτυχε έτσι τρία τρυγόνια:
α) Δείχνει στους δανειστές ότι ξεπληρώνει κρατικά χρέη, ενώ οι οφειλές για επιστροφές φόρων μόλις τώρα δημιουργήθηκαν, τον Αύγουστο που βγήκαν τα εκκαθαριστικά φόρου εισοδήματος. Στην πραγματικότητα, τα άλλα χρέη παραμένουν απλήρωτα επί μήνες ή και χρόνια ακόμα.

β) Συμψηφίζει και προκαταβολικά τις επιστροφές που δίνει, με φόρους που δεν έχουν καν ακόμα καταστεί ληξιπρόθεσμοι (πχ ΕΝΦΙΑ) και στερεί φορολογούμενους από το δικαίωμα να τους πληρώνουν σε δόσεις στους επόμενους μήνες, εμφανίζοντας τεχνητά προείσπραξη των φόρων ως τον Νοέμβριο.

γ) Κρατάει ταμειακά διαθέσιμα για να δίνει παροχές σε αυτούς που τους χρωστάει ή τους έκοψε προκαταβολικά ό,τι δικαιούντο - ακόμα και με βάση το Μνημόνιο που η ίδια υπέγραψε.