Το κορίτσι στο κουτί: Η υπόθεση που συγκλόνισε τη Γερμανία
Η φρικιαστική ιστορία ενός 10χρονου κοριτσιού που ενέπνευσε τη δημιουργία της ταινίας A Girl in the Box.
Γράφει η ΔΑΦΝΗ ΤΣΑΡΤΣΑΡΟΥ
Στις 15 Σεπτεμβρίου 1981, η 10χρονη Ursula Herrmann επέστρεφε στο πατρικό της με ποδήλατο, από το σπίτι της ξαδέρφης της. Δεν έφτασε ποτέ.
Έτσι ξεκίνησε μια από τις πιο διαβόητες μεταπολεμικές ποινικές υποθέσεις της Γερμανίας, η οποία παραμένει συγκλονιστική μέχρι σήμερα.
Εκείνη την ημέρα, η μικρή Ursula είχε πάει στην ξαδέρφη της στο γειτονικό χωρίο, μετά το σχολείο. Στις 7.20 μ.μ., η μητέρα της Ursula, τηλεφώνησε στη θεία της για να πει ότι η κόρη της έπρεπε να γυρίσει σπίτι. Είχε αρχίσει ήδη να νυχτώνει, αλλά υπήρχε αρκετό φως και η διαδρομή με το ποδήλατο θα διαρκούσε μόνο 10 λεπτά. Μισή ώρα αργότερα, δεν ήταν ακόμα σπίτι. Η μητέρα της τηλεφώνησε ξανά στη θεία, η οποία είπε ότι η Ursula είχε φύγει 25 λεπτά πριν. Και οι δύο κατάλαβαν αμέσως ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Ο πατέρας της Ursula όρμησε στο δάσος από το χωριό Eching και ο θείος της έκανε το ίδιο από το χωριό Schondorf. Συναντήθηκαν στη μέση, κατά μήκος του μονοπατιού και αφού φώναζαν για ώρες το όνομα της μικρής, δεν πήραν καμία απάντηση.
Μέσα σε μια ώρα γείτονες, αστυνομικοί και πυροσβέστες είχαν συμμετάσχει στην έρευνα, κρατώντας πυρσούς και ψάχνοντας ανάμεσα στους θάμνους και τα κλαδιά των δέντρων. Με τα μεσάνυχτα να πλησιάζουν και τη βροχή να πέφτει μανιωδώς, ένας σκύλος ανιχνευτής οδήγησε την αστυνομία 20 μέτρα μακριά από το μονοπάτι. Εκεί βρέθηκε το κόκκινο ποδήλατο της μικρής Ursula, αυτή όμως παρέμενε άφαντη.
Με το πρώτο φως η αναζήτηση εντάθηκε. Δεκάδες αξιωματικοί φορώντας αδιάβροχα και λαστιχένιες μπότες απλώθηκαν μέσα στο πυκνό δάσος, στα σύνορα του οποίου βρίσκεται το Landheim Schondorf, ένα ακριβό ιδιωτικό σχολείο που ιδρύθηκε το 1905 και ευνοείται από την πολιτική και επιχειρηματική ελίτ της Βαυαρίας. Καθώς ένα ελικόπτερο αιωρούνταν από πάνω, ένα αστυνομικό σκάφος και δύτες σάρωναν τα ρηχά της λίμνης. Το τοπικό ραδιόφωνο μετέδωσε τη συγκλονιστική είδηση της αγνοούμενης κοπέλας σε ένα ειδυλλιακό μέρος της χώρας: ένα κορίτσι ύψους 1,43 μέτρων με κοντά ξανθά μαλλιά, φορώντας σκούρο πράσινο παντελόνι, γκρίζα μάλλινη ζακέτα και κόκκινα-καφέ σανδάλια, κόρη δασκάλου και νοικοκυράς.
Το πρωί της Πέμπτης, όταν η Ursula είχε εξαφανιστεί για περισσότερες από 36 ώρες, χτύπησε το τηλέφωνο στο σπίτι των Hermann. Όταν το σήκωσαν οι γονείς της Ursula επικράτησε σιωπή και μετά ένα σύντομο, γνώριμο κουδούνισμα, το οποίο αναγνώρισαν από το δελτίο ειδήσεων στον ραδιοφωνικό σταθμό Bayern 3. Ακολούθησε περισσότερη σιωπή και μετά το κουδούνισμα ήχησε ξανά πριν κλείσει το τηλέφωνο. Τρεις άλλες παρόμοιες κλήσεις – μπερδεμένες και τρομακτικές – ακολούθησαν σε διάστημα ωρών. Μια ομάδα από το τοπικό αστυνομικό τμήμα, που βρίσκεται τώρα μέσα στο σπίτι των Hermann, άρχισε να καταγράφει τις κλήσεις.
Tην επόμενη μέρα, ο ταχυδρόμος παρέδωσε ένα συστημένο γράμμα στον πατέρα της Ursula. Ο φάκελος περιείχε ένα σημείωμα από τους απαγωγείς, το οποίο είχαν γράψει κόβοντας λέξεις από διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Οι απαγωγείς ζητούσαν από τους γονείς της Ursula 2 εκατομμύρια μάρκα, προκειμένου να αφήσουν την κόρη τους ελεύθερη. Σύμφωνα με τις οδηγίες του γράμματος, θα δέχονταν ένα τηλεφώνημα, στο οποίο θα έπαιζε ένα μουσικό σποτάκι, έπειτα από το οποίο θα έπρεπε να δηλώσουν εάν θα πλήρωναν τα λύτρα ή όχι. Σε περίπτωση που δεν πλήρωναν ή καλούσαν την αστυνομία, θα δολοφονούσαν το κορίτσι. Φαίνεται πως οι απαγωγείς είχαν υπολογίσει πως το γράμμα θα έφτανε την Πέμπτη. Όταν το τηλέφωνο χτύπησε ξανά, εκείνο το απόγευμα, η μητέρα της Ursula συμφώνησε να πληρώσουν τα λύτρα. Ζήτησε επίσης απόδειξη ζωής: ποια ήταν τα παρατσούκλια της κόρης της για τα δύο αγαπημένα παιχνίδια της; Όταν οι απαγωγείς δεν απάντησαν, εκείνη ούρλιαξε. «Μίλα μου, πες κάτι, κάτι από την Ursula!»
Το ίδιο βράδυ, οι απαγωγείς απέστειλαν μια δεύτερη επιστολή, η οποία έφτασε τη Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου, με περίεργες συγκεκριμένες οδηγίες σχετικά με τα λύτρα. Οι απαγωγείς ήθελαν τα χρήματα να πληρωθούν σε μεταχειρισμένα χαρτονομίσματα των 100 γερμανικών μάρκων, συσκευασμένα σε μια βαλίτσα. Επρόκειτο να παραδοθεί σε μια τοποθεσία που δεν έχει ακόμη κατονομαστεί από τον πατέρα της Ursula, ο οποίος επρόκειτο να οδηγήσει μόνος του με ένα κίτρινο Fiat 600 με ταχύτητα όχι μεγαλύτερη από 90 χλμ./ώρα.
Σε αντίθεση με κάποιους άλλους κατοίκους του Eching και τους γονείς των μαθητών στο οικοτροφείο στο Schondorf, οι Herrmanns δεν ήταν πλούσιοι. Είχαν καταφέρει να χτίσουν ένα σπίτι κοντά στη λίμνη μόνο επειδή ο προπάππους της Ursula είχε αγοράσει κάποια βοσκή εκεί δεκαετίες νωρίτερα. Ένας γείτονας συγκέντρωσε μέρος των λύτρων και το κράτος συμφώνησε να καλύψει τα υπόλοιπα.
Οι Herrmanns περίμεναν απεγνωσμένα περισσότερες οδηγίες. Αλλά δεν υπήρχαν άλλα γράμματα και άλλες κλήσεις. Ούτε η αστυνομία είχε ισχυρά στοιχεία. Πέρασαν δύο εβδομάδες. Η αστυνομία αποφάσισε να ψάξει ξανά το δάσος. Συγκεντρώθηκαν περισσότεροι από εκατό αξιωματικοί, με 10 σκυλιά ανιχνευτές. Το δάσος χωριζόταν σε τέσσερα μέρη και κάθε τέταρτο σε μικρά πλέγματα. Οι ομάδες άρχισαν να ψάχνουν κάθε πλέγμα, ένα προς ένα, χρησιμοποιώντας μεταλλικές ράβδους για να ανιχνεύσουν το έδαφος.
Την τέταρτη μέρα της αναζήτησης, μια ζοφερή Κυριακή, είχαν καλύψει το μεγαλύτερο μέρος του δάσους. Η Ursula ήταν εξαφανισμένη για 19 ημέρες. Στις 9.30 ακούστηκε μια δυνατή κραυγή. Σε ένα μικροσκοπικό ξέφωτο περίπου 800 μέτρα μακριά από το μονοπάτι της λίμνης, ένας από τους αξιωματικούς είχε χτυπήσει κάτι στερεό όταν ερευνούσε το χώμα. Ένας άλλος αστυνομικός όρμησε και, αφού σκούπισε τα φύλλα και έξυσε ένα στρώμα πηλού, ανακάλυψε μια καφέ κουβέρτα που κάλυπτε μια ξύλινη σανίδα. Το αφαίρεσε μόνο για να βρει τη δεύτερη σανίδα, η οποία φαινόταν να είναι το καπάκι ενός κουτιού. Ήταν 72 χ 60 εκατοστά - το μέγεθος ενός μικρού τραπεζιού σαλονιού - βαμμένο πράσινο και κλειδωμένο από την κορυφή με επτά συρόμενα μπουλόνια. Χρησιμοποιώντας ένα φτυάρι, άνοιξε με δύναμη το καπάκι και κοίταξε μέσα. Εκεί βρισκόταν η Ursula. Το σώμα της ήταν κρύο, άψυχο. Ο αστυνομικός έκλαιγε απαρηγόρητος όταν την έβγαζε έξω.
Δύο ντετέκτιβ στάλθηκαν για να μεταδώσουν τα νέα στους γονείς της Ursula στο σπίτι τους, σε μικρή απόσταση με τα πόδια. Ενώ η μητέρα της ήταν πολύ ταραγμένη για να κάνει ερωτήσεις, ο πατέρας της ρωτούσε επανειλημμένα: είχε χτυπηθεί η κόρη του πριν από το θάνατό της; Η αληθινή απάντηση ήταν όχι. Μια αυτοψία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ursula πέθανε μέσα σε 30 λεπτά έως πέντε ώρες από την ταφή. Δεδομένου ότι δεν υπήρχε κανένα σημάδι πάλης, ούτε καν κίνηση, μέσα στο κουτί, οι γιατροί υπέθεσαν ότι την είχαν χορηγήσει ναρκωτικά εκ των προτέρων, πιθανώς με οξείδιο του αζώτου.
Φάνηκε ότι οι απαγωγείς είχαν σχεδιάσει να κρατήσουν την Ursula στη ζωή. Το κουτί, βάθους 1,40 μ., είχε ένα ράφι και ένα κάθισμα που διπλασιάστηκε ως τουαλέτα. Ήταν εφοδιασμένο με τρία μπουκάλια νερό, 12 κουτιά Fanta, έξι μεγάλες μπάρες σοκολάτας, τέσσερα πακέτα μπισκότα και δύο πακέτα τσίχλες. Περιείχε επίσης μια μικρή, παράξενη βιβλιοθήκη 21 βιβλίων, από κόμικς του Ντόναλντ Ντακ μέχρι γουέστερν, ρομαντικά μυθιστορήματα και θρίλερ με τίτλους όπως το The Horror Lurks Everywhere. Υπήρχε ένα φως και ένα φορητό ραδιόφωνο συντονισμένα στο Bayern 3, τον ίδιο σταθμό που μετέδιδε το κουδούνισμα της κυκλοφορίας. Για να μπορέσει η Ursula να αναπνέει, το κουτί είχε ένα σύστημα εξαερισμού κατασκευασμένο από πλαστικούς σωλήνες υδραυλικών εγκαταστάσεων, το οποίο εκτεινόταν στο επίπεδο του εδάφους. Αλλά όποιος το σχεδίαζε δεν κατάλαβε ότι χωρίς μηχανή για την κυκλοφορία του αέρα, το οξυγόνο θα τελείωνε γρήγορα.
Η αστυνομία πίστευε ότι κυνηγούσαν περισσότερους από έναν απαγωγείς, λόγω του μεγέθους και του βάρους του κουτιού. Στα 60 κιλά, πιθανότατα θα χρειαζόταν τουλάχιστον δύο άτομα για να το μεταφέρουν στο δάσος. Οι δράστες πρέπει να γνώριζαν καλά το δάσος, γιατί είχαν επιλέξει μια απομακρυσμένη τοποθεσία μέσα σε αυτό και είχαν αποφύγει την προσοχή ενώ έσκαβαν την τρύπα και χάκαραν μονοπάτια μέσα από την πυκνή βούρτσα. Στο Eching και στα κοντινά χωριά, οι γονείς που προηγουμένως άφηναν τα παιδιά τους να περιφέρονται ελεύθερα, τώρα τρομοκρατήθηκαν να τα αφήσουν να μην τα βλέπουν. Το σοκ ενισχύθηκε από τη φρενήρη δημοσιογραφική κάλυψη. Την ημέρα της κηδείας, μετά από πολλή παρενόχληση από δημοσιογράφους, ο αδελφός της Ursula, Michael, ένας ντροπαλός 18χρονος, έχασε την ψυχραιμία του με έναν φωτογράφο που κρατούσε μια κάμερα ακριβώς μπροστά στο πρόσωπό του, και πέταξε την κάμερα στο έδαφος. Απελπισμένη για να βρει τους ενόχους, η αστυνομία πρόσφερε μια ανταμοιβή 30.000 DM για πληροφορίες και έδωσαν συμβουλές.
Ένα όνομα που προέκυψε ήταν ο Werner Mazurek. Ήταν 31 ετών, ζούσε με τη σύζυγό του και τα δύο τους παιδιά, μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα από το Herrmanns. Ένας εκπαιδευμένος μηχανικός αυτοκινήτων που άφησε το σχολείο στα 15 του και τώρα είχε τη δική του επιχείρηση επισκευής τηλεόρασης, ο Mazurek ήταν καλός με τα χέρια του. Ήταν επιβλητικός –ψηλός, με μπυροκοιλιά– και βιαστικός και δεν του άρεσε πολύ στο Eching. Είχε επίσης πολλά χρέη, χρωστώντας σε μια τράπεζα περισσότερα από 140.000 γερμανικά μάρκα, επομένως είχε ένα κίνητρο. Επιπλέον, ένας γνωστός του, ο Klaus Pfaffinger, κατέθεσε τον Ιανουάριο του 1982 πως ο Mazurek του είχε τάξει 1.000 μάρκα εάν έσκαβε μία τρύπα στο δάσος. Έπειτα, προσέθεσε, ότι αργότερα είχε δει ένα κουτί μέσα στην τρύπα. Ωστόσο, όταν οι αστυνομικοί του ζήτησαν να τους πάει στο μέρος όπου είχε σκάψει την τρύπα, εκείνος απέτυχε και επιστρέφοντας στο τμήμα, ζήτησε να αποσύρει την κατάθεσή του, με την αιτιολογία πως είχε πει ψέματα. Κάποιοι σκέφτηκαν πως ο Pfaffinger, ένας άνεργος αλκοολικός, είχε βγάλει την ιστορία από το μυαλό του. Άλλοι, ωστόσο, συνέχιζαν να πιστεύουν πως μέσα της, η κατάθεσή του έκρυβε κάποια αλήθεια.
Ο Mazurek όταν ανακρίθηκε από την αστυνομία ισχυρίστηκε πως δε θυμόταν πού βρισκόταν όταν εξαφανίστηκε η Ursula. Την επόμενη ημέρα, ως άλλοθι, ισχυρίστηκε ότι τελικά έπαιζε επιτραπέζια σπίτι του με τη γυναίκα και τους δύο φίλους του. Παρά το ισχυρό -οικονομικό- κίνητρο και την ευκαιρία -καθώς ήταν γείτονας των Herrmann- τίποτα δε συνέδεε τον Mazurek με το έγκλημα. Ούτε καν το αποτύπωμα που βρέθηκε σε μία μονωτική ταινία, κολλημένη στο κουτί: χιλιάδες ντόπιοι -ανάμεσά τους και ο Mazurek- έδωσαν αποτυπώματα, δίχως κανείς τους να ταυτοποιηθεί. Τον Ιανουάριο του 1982 ο Mazurek συνελήφθη, ανακρίθηκε και στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος, καθώς δεν μπορούσε να αποδειχθεί η εμπλοκή του στο έγκλημα. Μερικούς μήνες αργότερα, ο Mazurek και η οικογένειά του έφυγαν από το Eching με προορισμό τη βόρειο Γερμανία.
Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, το κρατικό γραφείο ποινικών ερευνών της Βαυαρίας άρχισε να εξετάζει σοβαρά το πλήθος των παγωμένων υποθέσεων. Η πιο δημοφιλής από αυτές, ήταν η υπόθεση της Ursula. Το 2007 χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας, τα εγκληματολογικά εργαστήρια της γερμανικής αστυνομίας ανακάλυψαν γενετικό υλικό ενός από τους δράστες στο κουτί. Ταυτόχρονα, η έρευνα των αστυνομικών που είχε βαλτώσει εδώ και δεκαετίες, στράφηκε ξανά στον Mazurek, ο οποίος τίθεται υπό παρακολούθηση. Του ζητάται να δώσει δείγμα γενετικού υλικού, το οποίο ωστόσο δεν ταιριάζει με εκείνο που βρέθηκε στο κουτί. Ένα μαγνητόφωνο που βρίσκεται ανάμεσα στα υπάρχοντά του, ωστόσο, αποδείκνύεται σύμφωνα με την αστυνομία ο συνδετικός κρίκος με το έγκλημα. Σύμφωνα με το πόρισμα ενός ειδικού, πρόκειται για το ίδιο μαγνητόφωνο το οποίο χρησιμοποιήθηκε στα τηλεφωνήματα που δέχτηκαν οι γονείς της Ursula, έπειτα από την εξαφάνισή της. Με αυτό, ισχυρίστηκαν, ο Mazurek έπαιζε το σποτάκι, το οποίο είχε ηχογραφήσει από το ραδιόφωνο.
Με βάση το μαγνητόφωνο, αλλά και την ομολογία του Pfaffinger, ο οποίος ήταν πια νεκρός, η αστυνομία συνέλαβε τον Mazurek στις 28 Μαΐου 2008 και σχεδόν έναν χρόνο αργότερα ξεκίνησε η δίκη του. Παρά τα ελλειπή στοιχεία που παρουσιάστηκαν εναντίον του -ο Pfaffinger είχε αποσύρει την ομολογία του, η οποία μάλιστα ήταν προφορική, ενώ ειδικοί ισχυρίζονται ακόμη και σήμερα πως η σύνδεση μίας συσκευής μαγνητοφώνησης με την απαγωγή της Ursula είναι πρακτικά αδύνατη- ο Mazurek καταδικάστηκε το 2010 σε ισόβια δεσμά. Βρήκε, ωστόσο, έναν ανέλπιστο σύμμαχο: τον αδερφό της Ursula, Michael Herrmann, ο οποίος μέχρι σήμερα αγωνίζεται για να αποδείξει την αθωότητα του Mazurek, πεπεισμένος πως ο δολοφόνος της αδερφής του κυκλοφορεί ακόμη ελεύθερος.