Σήμερα έμαθα: Γιατί ο καφές μας κάνει να πηγαίνουμε στην τουαλέτα;

Ένα φλιτζάνι καφέ το πρωί σε κάνει να κινείσαι με περισσότερους από έναν τρόπους. Η ενέργεια σου αυξάνεται άμεσα και για τους περισσότερους ανθρώπους, μια δόση καφεΐνης διευκολύνει της κίνηση του εντέρου και τους κάνει να κινούνται προς την τουαλέτα.

Η δημοφιλία του καφέ μάλλον δεν φτάνει όμως για να έχει γίνει έρευνα πάνω στο θέμα. Κάποιες έρευνες, που είναι μικρές, παλιές και περιορισμένες, προτείνουν ότι αυτή η κίνηση προς την τουαλέτα δεν οφείλεται στην καφεΐνη. Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε το 1998, έβγαλε το συμπέρασμα ότι και ο ντεκαφεινέ προκαλεί την ίδια αντίδραση.

Ο καφές είναι ένα περίπλοκο ρόφημα, το οποίο περιέχει τουλάχιστον 1.000 χημικές ουσίες, με αρκετές από αυτές να έχουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Και το να καταλάβουμε πως επηρεάζουν το έντερο, είναι μια πρόκληση.

Αυτό που σίγουρα ξέρουμε είναι ότι ο καφές δεν επηρεάζει τους πάντες με τον ίδιο τρόπο. Σε μια έρευνα του 1990, 92 νεαροί ενήλικες απάντησαν σε ερωτήσεις για το πως ο καφές επηρεάζει τις κινήσεις του εντέρου τους. Το 29% από αυτούς είπαν πως είχαν μια επιθυμία να πάνε στην τουαλέτα, με το 63% από αυτούς να είναι γυναίκες. Αν και στον γενικό πληθυσμό το ποσοστό φαίνεται να είναι μεγαλύτερο, αφού 2 στους ανθρώπους έχουν αυτή την αντίδραση στον καφέ.

Ξέρουμε επίσης πως η αντίδραση του εντέρου στον καφέ συμβαίνει γρήγορα. Στην ίδια έρευνα αποκαλύφθηκε ότι όσοι είπαν πως αισθάνονται την ανάγκη για τουαλέτα, είχαν αύξηση της πίεσης στο έντερο τους, μέσα σε μόλις 4 λεπτά από τη στιγμή που ήπιαν καφέ, ωστόσο στους υπόλοιπους δεν υπήρξε κάποια αλλαγή στη λειτουργία του.

Η άφιξη του καφέ στο στομάχι στέλνει ένα μήνυμα στον εγκέφαλο, που με τη σειρά του στέλνει μήνυμα στο έντερο να εκκενώσει. Αυτή η επικοινωνία στομαχιού, εγκεφάλου και εντέρου ονομάζεται γαστροκολικό αντανακλαστικό, μια φυσιολογική αντίδραση που γίνεται όταν τρώμε. Ο καφές ωστόσο φαίνεται να έχει πιο ισχυρό αποτέλεσμα. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 1998 διαπίστωσε ότι οκτώ ουγγιές καφέ διεγείρουν συσπάσεις του παχέος εντέρου παρόμοιες με αυτές που προκαλούνται από ένα γεύμα 1.000 θερμίδων. Οι ερευνητές έχουν υποθέσει ότι η ανταλλαγή μηνυμάτων από το έντερο και τον εγκέφαλο μέσω της κατανάλωσης καφέ, πιθανότατα να προκαλείται από μία ή περισσότερες από τις πολλές χημικές ουσίες του καφέ και ίσως ταυτόχρονα να μεσολαβούν ορισμένες από τις δικές μας ορμόνες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην πεπτική διαδικασία, όπως η γαστρίνη ή η χολοκυστοκινίνη, αφού και οι δύο μπορεί να αυξηθούν πίνοντας καφέ.

Αν και ο ακριβής μηχανισμός παραμένει άγνωστος, για μερικούς ανθρώπους η επιρροή του καφέ στο έντερο μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη, όπως σε εκείνους που αναρρώνουν από ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις. Η διαταραχή της λειτουργίας του εντέρου μετά από χειρουργικές επεμβάσεις στην κοιλιά δεν είναι σπάνια και μπορεί να οδηγήσει σε πόνους, φούσκωμα και αδυναμία διοχέτευσης αερίων ή ακόμα και ανοχής στην τροφή. Μια ανάλυση του 2020 συνδύασε τα αποτελέσματα επτά κλινικών δοκιμών και διαπίστωσε ότι η κατανάλωση καφέ επέτρεπε σε ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε εγχείρηση παχέος εντέρου ή γυναικολογικής επέμβασης να ανέχονται τις στερεές τροφές κατά μέσο όρο 10 και 31 ώρες νωρίτερα, αντιστοίχως. Ο καφές μείωσε επίσης το χρόνο μέχρι την πρώτη κίνηση του εντέρου τους, κατά μέσο όρο 15 έως και 18 ώρες.

Ορισμένοι γιατροί προτείνουν τη χρήση καφέ μαζί με άλλες διατροφικές αλλαγές, για να καταπολεμηθεί η δυσκοιλιότητα. Αλλά δεν πρέπει να εξαρτόμαστε τόσο πολύ από τον καφέ ώστε να έχουμε φυσιολογικές κινήσεις και εκκενώσεις. Ο κύριος τρόπος είναι η πρόσληψη φυτικών ινών, η αύξηση των υγρών που προσλαμβάνουμε και η άσκηση. Ο καφές περιέχει φυτικές ίνες, αλλά σε μικρή ποσότητα.

Σε κάποιους ανθρώπους πάλι ο καφές προκαλεί στομαχικές διαταραχές και χαλαρά κόπρανα καθώς και παρενέργειες από την υπερβολική κατανάλωσή του, όπως αϋπνία, άγχος, αύξηση των παλμών και πονοκέφαλο. Μπορεί 4 με 5 φλιτζάνια καφέ την ημέρα να θεωρούνται ασφαλή, αλλά για κάθε άνθρωπο η ποσότητα διαφέρει. Αλλά για την πλειοψηφία των ανθρώπων αποτελεί μια πρωινή συνήθεια που μας ξυπνάει με πολλούς τρόπους.

Πληροφορίες: New York Times