Σήμερα έμαθα: Πόσες μυρωδιές μπορεί να ξεχωρίσει η ανθρώπινη μύτη;

Ακούμε συχνά για την δυνατή όσφρηση του σκύλου, αλλά και άλλων ζώων, που όντως έχει τεράστιες δυνατότητες. Αλλά απ’ ότι φαίνεται, έχουμε υποτιμήσει την όσφρηση του ανθρώπου, που και αυτή έχει περισσότερες δυνατότητες απ’ όσο νομίζαμε.

Η ανθρώπινη μύτη μπορεί να διακρίνει τουλάχιστον 1 τρισεκατομμύριο διαφορετικές οσμές, μια ανάλυση τάξεων μεγέθους πέρα ​​από την προηγούμενη εκτίμηση των μόλις 10.000 μυρωδιών, όπως ανέφεραν ερευνητές το 2014.

Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την όσφρηση είχαν υποψιαστεί έναν υψηλότερο αριθμό εδώ και αρκετό καιρό, με ορισμένους να υποδηλώνουν ότι ο αριθμός θα μπορούσε να είναι ουσιαστικά άπειρος. Αλλά λίγες μελέτες έχουν προσπαθήσει να διερευνήσουν τα όρια της αισθητηριακής ικανότητας της ανθρώπινης μύτης.

«Παρέμενε εκεί ως ερώτημα για κάποιον να το κάνει», λέει ο συν-συγγραφέας της μελέτης Andreas Keller, ένας ερευνητής όσφρησης στο Πανεπιστήμιο Rockefeller στη Νέα Υόρκη.

Ο Keller και οι συνεργάτες του ετοίμασαν μείγματα αρωμάτων με 10, 20 ή 30 συστατικά επιλεγμένα από μια συλλογή 128 αρωματικών μορίων. Ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες στη μελέτη να αναγνωρίσουν το μείγμα που μύριζε διαφορετικά σε ένα σετ δειγμάτων όπου δύο από τα τρία αρώματα ήταν τα ίδια. Όταν οι δύο μυρωδιές περιείχαν συστατικά που αλληλοεπικαλύπτονταν περισσότερο από περίπου 50%, οι συμμετέχοντες δυσκολεύτηκαν να κάνουν διάκριση μεταξύ τους. Στη συνέχεια, οι συγγραφείς υπολόγισαν τον αριθμό των πιθανών μιγμάτων που επικαλύπτονται κατά λιγότερο από 50% για να πάρουν αυτό που λένε ότι είναι το κατώτερο όριο της ανθρώπινης οσφρητικής διάκρισης.

«Πρόκειται για μια σημαντική ερώτηση: πόσες οσμές μπορούμε να διακρίνουμε;» λέει ο Donald Wilson, ένας ερευνητής όσφρησης στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, ο οποίος αποκαλεί τη μελέτη «συναρπαστική».

Μια ανθρώπινη μύτη έχει περίπου 400 υποδοχείς αρωμάτων. Όταν η μυρωδιά του καφέ αναδύεται σε ένα δωμάτιο, για παράδειγμα, συγκεκριμένοι υποδοχείς στη μύτη ανιχνεύουν μοριακά συστατικά της οσμής, προκαλώντας μια σειρά από νευρικές αποκρίσεις που τραβούν την προσοχή κάποιου στην καφετιέρα. Αλλά πολλές από τις λεπτομέρειες για το πώς εκτυλίσσεται αυτή η ακολουθία εξακολουθούν να είναι ένα μυστήριο.

«Η σχέση μεταξύ του αριθμού των αρωματικών που μπορούμε να διακρίνουμε και του αριθμού των υποδοχέων που έχουμε είναι ασαφής», λέει ο Noam Sobel, νευροεπιστήμονας στο Ινστιτούτο Επιστήμης Weizmann στο Rehovot του Ισραήλ.

Η απουσία μιας διάστασης καθορισμού ορίων όπως το μήκος κύματος για την όραση των χρωμάτων ή η συχνότητα του ήχου έχει δημιουργήσει καθυστέρηση στην κατανόηση της όσφρησης σε σύγκριση με άλλες αισθήσεις.

«Είναι δύσκολο να οργανώσεις τις οσμές», σημειώνει ο Wilson. «Ελπίζω ότι αυτή η έρευνα θα βοηθήσει να καταρριφθεί ο μύθος ότι οι άνθρωποι έχουν κακή όσφρηση», λέει ο Keller.