Γιατί αυτό το καλοκαίρι η ΕΕ «φεσώθηκε» επιπλέον 43 δισ.;

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που σάρωσαν την Ευρώπη το καλοκαίρι του 2024 άφησαν πίσω τους ένα τεράστιο οικονομικό κόστος. Σύμφωνα με νέα μελέτη, οι βραχυπρόθεσμες ζημιές εκτιμώνται ήδη σε 43 δισ. ευρώ, ενώ οι προβλέψεις ανεβάζουν το συνολικό κόστος έως και τα 126 δισ. ευρώ μέχρι το 2029.

Πρόκειται για ένα ανησυχητικό στοιχείο που δείχνει πώς οι καύσωνες, η ξηρασία και οι πλημμύρες δεν αποτελούν μόνο περιβαλλοντική κρίση, αλλά και οικονομική απειλή πρώτης γραμμής.

Η επίδραση στην ευρωπαϊκή οικονομία από ένα μόνο «σκληρό καλοκαίρι» αντιστοιχεί σε 0,26% της συνολικής παραγωγής της ΕΕ. Στην πρώτη γραμμή των απωλειών βρέθηκαν η Κύπρος, η Ελλάδα, η Μάλτα και η Βουλγαρία, όπου το πλήγμα ξεπέρασε το 1% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (ΑΠΑ). Σοβαρές επιπτώσεις καταγράφηκαν επίσης σε Ισπανία, Ιταλία και Πορτογαλία, επιβεβαιώνοντας πως η Μεσόγειος παραμένει το πιο ευάλωτο σημείο της ηπείρου.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Μανχάιμ και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας χαρακτήρισαν τα ευρήματα «συντηρητικά». Σημειώνουν ότι οι εκτιμήσεις δεν περιλαμβάνουν τις καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου ούτε τις πολλαπλές επιπτώσεις από φαινόμενα που εκδηλώνονται ταυτόχρονα. Όπως τόνισε η επικεφαλής της μελέτης, Σεχρίς Ουσμάν, το πραγματικό κόστος αποκαλύπτεται σταδιακά, γιατί αγγίζει κάθε πτυχή της καθημερινότητας – από τις χαμένες ώρες εργασίας μέχρι την αύξηση της θνησιμότητας λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Τα επιστημονικά δεδομένα είναι αποκαλυπτικά: η κλιματική κρίση έκανε 40 φορές πιο πιθανές τις συνθήκες πυρκαγιάς στην Ισπανία και την Πορτογαλία, ενώ στην Ελλάδα και την Τουρκία η πιθανότητα αυξήθηκε δέκα φορές. Μόνο ο καύσωνας του Ιουνίου εκτιμάται ότι τριπλασίασε τους θανάτους σε 12 μεγάλες πόλεις, αποδεικνύοντας τον «αθόρυβο» αλλά εξαιρετικά επικίνδυνο χαρακτήρα των ακραίων θερμοκρασιών.

Εκτός από τις άμεσες ζημιές, οι ειδικοί προειδοποιούν και για τα λεγόμενα «κρυφά κόστη». Διακοπές στην εφοδιαστική αλυσίδα, καθυστερήσεις στις μετακινήσεις λόγω πλημμυρών και μειωμένες ώρες εργασίας στα εργοτάξια κατά τη διάρκεια καυσώνων, συχνά περνούν απαρατήρητα αλλά αυξάνουν το συνολικό κόστος έως και 30%. Η εμπειρία των πλημμυρών του 2021 στο Βέλγιο, όπου επιχειρήσεις εκτός ζώνης καταστροφής υπέστησαν μεγάλες απώλειες επειδή εξαρτιόνταν από προμηθευτές στις πληγείσες περιοχές, είναι χαρακτηριστική.

Το συμπέρασμα της μελέτης είναι ξεκάθαρο: οι ακραίες καιρικές συνθήκες αφήνουν ήδη ένα βαθύ οικονομικό αποτύπωμα στην Ευρώπη, και οι έμμεσες συνέπειες μπορεί να είναι εξίσου καταστροφικές με τις άμεσες. Η ανάγκη για στρατηγική προσαρμογής, επενδύσεις σε ανθεκτικές υποδομές και ουσιαστική δράση κατά της κλιματικής αλλαγής δεν είναι πια θεωρητική – είναι επιτακτική και άμεση.