Σήμερα έμαθα: Τι ήταν ο «θυρωρός των ονείρων»;

Πολύ πριν υπάρξει ο Φρόυντ ή η ψυχανάλυση, οι αρχαίοι πίστευαν ότι τα όνειρα ήταν θύρες ανάμεσα στον κόσμο των ανθρώπων και των θεών.

Και κάπου εκεί γεννήθηκαν οι πρώτοι “θυρωροί των ονείρων”, άνθρωποι που έλεγαν ότι μπορούσαν να περάσουν το κατώφλι αυτό, να αποκρυπτογραφήσουν τα μηνύματα και να αποκαλύψουν τι ήθελε να πει το υποσυνείδητο ή το θείο.

Στην αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη, η ερμηνεία των ονείρων (oneirocritica) δεν ήταν απλώς δεισιδαιμονία, ήταν μια αναγνωρισμένη πρακτική, που ασκούνταν από ιερείς, μάντεις ή ανεξάρτητους ερμηνευτές. Το έργο Ονειροκριτικά του Αρτεμίδωρου του Δαλδιανού (2ος αι. μ.Χ.), θεωρείται το πρώτο “εγχειρίδιο ανάλυσης ονείρων” στην ιστορία. Εκεί ο συγγραφέας εξηγεί ότι τα όνειρα «φυλάσσονται από πνεύματα» και ότι ο σωστός ερμηνευτής πρέπει να «γνωρίζει πώς να ανοίγει την πύλη».

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες και συγκλητικοί συχνά συμβουλεύονταν τέτοιους ερμηνευτές πριν πάρουν σημαντικές αποφάσεις, από εκστρατείες μέχρι πολιτικούς γάμους. Ονομάζονταν oneirocritai (ερμηνευτές ονείρων) ή conjectores στα λατινικά, και η θέση τους θεωρούνταν προνομιακή, αφού τους εμπιστεύονταν τα πιο ιδιωτικά όνειρα της ελίτ.

Ο όρος “θυρωροί των ονείρων” δεν υπήρξε επίσημος τίτλος, αλλά περιγράφει με ποιητικό τρόπο αυτόν ακριβώς τον ρόλο: ανθρώπους που στάθηκαν σαν φύλακες ανάμεσα στον ύπνο και την πραγματικότητα, προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσουν τι έκρυβε το μυαλό όταν έκλειναν τα μάτια.

Και αν το σκεφτεί κανείς, οι σημερινοί ψυχαναλυτές, life coaches ή ακόμη και οι αλγόριθμοι που αναλύουν τα μοτίβα του ύπνου μας είναι, με έναν τρόπο, οι σύγχρονοι θυρωροί των ονείρων, απλώς με λιγότερα θυμιάματα και περισσότερα δεδομένα.