Eurostat: Ποιοι έγιναν πλουσιότεροι στην Ευρώπη και γιατί η Ελλάδα έμεινε πίσω;

Oι περισσότερες χώρες κατάφεραν όχι μόνο να επουλώσουν τις πληγές τους, αλλά και να αυξήσουν θεαματικά το βιοτικό τους επίπεδο.

Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat φωτίζουν μια πραγματικότητα που δύσκολα μπορεί να περάσει απαρατήρητη: την ώρα που το πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκε κατά μέσο όρο 22% την τελευταία εικοσαετία, Ελλάδα και Ιταλία αποτελούν τις μοναδικές εξαιρέσεις, καταγράφοντας συνολική μείωση. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα η πτώση αγγίζει το 5%, ενώ στην Ιταλία φτάνει στο 4%.

Πίσω από αυτούς τους αριθμούς κρύβονται όχι μόνο οικονομικά δεδομένα αλλά και κοινωνικές αλλαγές. Από το 2004 έως το 2024, η Ευρώπη πέρασε διαδοχικές κρίσεις: τη χρηματοπιστωτική κατάρρευση του 2008, την κρίση χρέους του Νότου, την πανδημία, αλλά και την ενεργειακή κρίση που προέκυψε από γεωπολιτικές εντάσεις. Η πορεία του εισοδήματος στην ΕΕ αποτυπώνει αυτές τις διακυμάνσεις: σταθερή άνοδος μέχρι το 2008, στασιμότητα έως το 2011, πτώση το 2012-2013, δυναμική ανάκαμψη μέχρι το 2020, ξανά υποχώρηση λόγω COVID-19 και αργή επάνοδος τα επόμενα χρόνια.

pexels

Ωστόσο, η μεγάλη εικόνα δείχνει ότι οι περισσότερες χώρες κατάφεραν όχι μόνο να επουλώσουν τις πληγές τους, αλλά και να αυξήσουν θεαματικά το βιοτικό τους επίπεδο. Εντυπωσιακό παράδειγμα αποτελεί η Ρουμανία, με αύξηση εισοδήματος 134% μέσα σε δύο δεκαετίες, ακολουθούμενη από Λιθουανία, Πολωνία και Μάλτα με αυξήσεις κοντά ή πάνω από 90%. Οι οικονομίες αυτές αξιοποίησαν την ενσωμάτωσή τους στην ενιαία αγορά, επένδυσαν σε παραγωγικότητα, ξένο κεφάλαιο και αναδιάρθρωση.

Αντίθετα, Ελλάδα και Ιταλία αντιμετώπισαν χρόνια προβλήματα: χαμηλή παραγωγικότητα, βαρύ διοικητικό σύστημα, υψηλή φορολογία, δημογραφική γήρανση και συνεχή πολιτική αστάθεια. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η πολυετής κρίση χρέους και τα μνημόνια οδήγησαν σε δραματική μείωση εισοδημάτων, η οποία –σύμφωνα με τα στοιχεία– δεν έχει ακόμη αντισταθμιστεί πλήρως, παρά την πρόσφατη οικονομική ανάκαμψη.

Η συζήτηση δεν περιορίζεται στους οικονομολόγους. Το διαθέσιμο εισόδημα επηρεάζει άμεσα την καθημερινότητα: την κατανάλωση, την αποταμίευση, την πρόσβαση σε υπηρεσίες, την ποιότητα ζωής. Επηρεάζει επίσης τη μετανάστευση, καθώς πολλοί νέοι αναζητούν καλύτερες προοπτικές στο εξωτερικό, γεγονός που επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τις προοπτικές ανάπτυξης.

Το 2024 δείχνει σημάδια επιτάχυνσης στην αύξηση εισοδήματος για την ΕΕ συνολικά. Το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα και η Ιταλία θα μπορέσουν να ακολουθήσουν αυτή τη δυναμική ή αν η απόκλιση θα διευρυνθεί τα επόμενα χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, τα στοιχεία της Eurostat λειτουργούν ως υπενθύμιση ότι η ανάπτυξη δεν είναι δεδομένη και ότι το οικονομικό μέλλον απαιτεί σταθερές πολιτικές, επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις με κοινωνικό αντίκτυπο.