Η επιστήμη μίλησε: Αυτές είναι οι ενδείξεις ότι είσαι επιρρεπής στις ψυχώσεις

Οι ψυχώσεις και οι παραισθήσεις είναι φαινόμενα που συνδέονται με σοβαρές ψυχικές καταστάσεις, οι οποίες επηρεάζουν βαθιά την αντίληψη του ατόμου για τον κόσμο γύρω του. Αλλά τι ακριβώς προκαλεί αυτές τις αλλαγές στην αντίληψη; Και πώς μπορεί κάποιος να καταλάβει αν είναι επιρρεπής σε τέτοιες καταστάσεις;

Νέα έρευνα από τα Πανεπιστήμια του Cardiff και του Cambridge ρίχνει φως στο ζήτημα, εντοπίζοντας τρόπους με τους οποίους ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες και πώς αυτό μπορεί να σχετίζεται με την ψύχωση.

Η αλληλεπίδραση του εγκεφάλου με ασαφείς εικόνες

Σε μια πρόσφατη μελέτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια ασπρόμαυρη φωτογραφία γεμάτη αφηρημένα σχέδια για να μελετήσουν πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται ασαφείς εικόνες και πώς αυτό συνδέεται με την ικανότητα του ατόμου να αντιληφθεί ή να δημιουργήσει "παραίσθηση". Η φωτογραφία φαινόταν αρχικά να μην έχει κάποιο ξεκάθαρο νόημα, αλλά σε δεύτερη ανάγνωση, πολλές από τις εικόνες εμφανίζονταν να παίρνουν σχήμα και μορφή.

Όσοι συμμετείχαν στην έρευνα και είχαν πρώιμα συμπτώματα ψύχωσης, βρήκαν ευκολότερο να διακρίνουν συγκεκριμένα στοιχεία σε αυτές τις εικόνες, όπως ανθρώπινες μορφές. Η συγκεκριμένη τάση υποδηλώνει ότι ο εγκέφαλος των ατόμων αυτών υπερεκτιμά τις προβλέψεις για τον κόσμο γύρω τους και τις επεξεργάζεται με τρόπο που μπορεί να οδηγήσει σε παραίσθηση.

Πώς λειτουργεί η αντίληψη του εγκεφάλου;

Ο καθηγητής Ψυχολογίας στο Cardiff, Dr Christoph Teufel, εξηγεί ότι η αντίληψη είναι μια "εποικοδομητική διαδικασία". Ο εγκέφαλος γεμίζει τα κενά με προηγούμενες γνώσεις και δημιουργεί την εικόνα του κόσμου που βλέπουμε. Αυτό είναι χρήσιμο, καθώς μας βοηθά να κατανοούμε τον κόσμο, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να μας οδηγήσει και στην αντίληψη αντικειμένων ή καταστάσεων που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα.

Αυτό συμβαίνει γιατί ο εγκέφαλός μας τείνει να αναγνωρίζει μοτίβα και να αναγνωρίζει "γνωστές" καταστάσεις, ακόμα και όταν οι αισθητηριακές πληροφορίες που έχουμε είναι ασαφείς. Στην περίπτωση της ψύχωσης, οι προβλέψεις του εγκεφάλου γίνονται πιο ισχυρές και οι παρανοήσεις πιο συχνές.

Η ψύχωση και οι παραισθήσεις: Σημάδια και συμπτώματα

Η ψύχωση, η οποία είναι η απώλεια επαφής με την πραγματικότητα, μπορεί να προκαλέσει τρομακτικές εμπειρίες, καθώς οι άνθρωποι που την υφίστανται δεν κατανοούν πια το γύρω τους περιβάλλον. Οι παραισθήσεις, όπως είναι η αντίληψη πραγμάτων που δεν υπάρχουν (π.χ., ακούσματα ή εικόνες), συχνά συνοδεύουν την ψύχωση και δημιουργούν μεγάλες δυσκολίες στους ασθενείς να επικοινωνήσουν και να λειτουργήσουν κανονικά.

Ωστόσο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ακόμη και άτομα χωρίς σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα μπορεί να βιώσουν ήπιες μορφές παραίσθησης, όπως το να νομίζουν ότι είδαν ή άκουσαν κάτι που δεν υπήρχε πραγματικά. Αυτές οι "μικρές παραξενιές" της αντίληψης είναι συχνές, αλλά δεν αποτελούν αναγκαία σημάδι για ψύχωση.

Πειράματα και ευρήματα

Η μελέτη των Πανεπιστημίων Cardiff και Cambridge περιλάμβανε πειράματα με 18 άτομα που είχαν πρώιμα συμπτώματα ψύχωσης και 16 υγιείς εθελοντές. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να εξετάσουν ασαφείς ασπρόμαυρες εικόνες και να προσδιορίσουν αν υπήρχαν κρυμμένα ανθρώπινα σχήματα. Στην αρχή, οι περισσότεροι δυσκολεύτηκαν να τα αναγνωρίσουν, αλλά όταν αργότερα είδαν έγχρωμες εκδοχές των εικόνων, βελτίωσαν την ικανότητά τους να κατανοήσουν τις αρχικές ασπρόμαυρες εικόνες. Τα άτομα με πρώιμα ψυχωτικά συμπτώματα παρουσίασαν την πιο σημαντική βελτίωση, υποδεικνύοντας ότι ο εγκέφαλός τους ήταν πιο επιρρεπής σε επεξεργασία και επανερμηνεία των εικόνων.

Αυτό δείχνει ότι τα άτομα που είναι επιρρεπή σε ψύχωση μπορεί να διαπραγματεύονται την αντίληψή τους με διαφορετικό τρόπο, βασιζόμενοι σε προηγούμενες γνώσεις περισσότερο από τις πραγματικές αισθητηριακές πληροφορίες.

Συμπεράσματα και Σημασία της Έρευνας

Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι η τάση του εγκεφάλου να χρησιμοποιεί προβλέψεις και προηγούμενη γνώση για να επεξεργαστεί ελλιπείς πληροφορίες μπορεί να είναι ένας πρώιμος δείκτης κινδύνου για ψύχωση. Τα συμπτώματα της ψύχωσης μπορεί να σχετίζονται με μια αλλαγμένη ισορροπία στις κανονικές λειτουργίες του εγκεφάλου και όχι με έναν "σπασμένο" εγκέφαλο.

Ο καθηγητής Ψυχιατρικής του Cambridge, Naresh Subramaniam, σημειώνει ότι η έρευνα αυτή είναι σημαντική, γιατί δείχνει πώς η ψυχική ασθένεια μπορεί να κατανοηθεί ως μια αλλαγή στον τρόπο επεξεργασίας των πληροφοριών, αντί για κάτι που προκύπτει από μια διαταραχή των εγκεφαλικών λειτουργιών. Αυτή η κατανόηση θα μπορούσε να βοηθήσει στην καλύτερη διάγνωση και θεραπεία της ψύχωσης στο μέλλον.

Αν λοιπόν δείτε τις φωτογραφίες και η πρώτη σας αντίδραση είναι να δείτε κάτι συγκεκριμένο μέσα στις αφηρημένες εικόνες, ίσως ήρθε η ώρα να παρατηρήσετε προσεκτικά την ψυχική σας υγεία, καθώς αυτό μπορεί να είναι μια ένδειξη ότι ο εγκέφαλός σας επεξεργάζεται τις πληροφορίες με έναν τρόπο που συνδέεται με τις πρώιμες μορφές ψύχωσης.