Τι τρομάζει τους επιστήμονες: Τι προκαλεί η αλλαγή ώρας στον οργανισμό

Λίγες μέρες απομένουν μέχρι τη μετάβαση από τη χειμερινή στη θερινή ώρα, μια διαδικασία που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου. Φέτος, στις 30 Μαρτίου, τα ρολόγια θα μετακινηθούν μία ώρα μπροστά στις 03:00 τα ξημερώματα, σηματοδοτώντας την έναρξη της θερινής περιόδου.

Η αλλαγή της ώρας, που γίνεται κάθε χρόνο τον Μάρτιο και τον Οκτώβριο, έχει στόχο την καλύτερη αξιοποίηση του φυσικού φωτός. Ωστόσο, οι επιστήμονες ανησυχούν γιατί μπορεί να διαταράξει το βιολογικό ρολόι του ανθρώπου, προκαλώντας προβλήματα ύπνου, συγκέντρωσης και υγείας. Τα τελευταία χρόνια, στην Ευρωπαϊκή Ένωση συζητούν να καταργηθεί η αλλαγή της ώρας, αλλά δεν έχει υπάρξει συμφωνία. Μέχρι τότε, συνεχίζουμε να ρυθμίζουμε τα ρολόγια μας δύο φορές τον χρόνο.

Η αλλαγή της ώρας εφαρμόζεται ήδη από το 1916, με βασικό στόχο την καλύτερη αξιοποίηση του φυσικού φωτός, την εξοικονόμηση ενέργειας και την αύξηση της παραγωγικότητας. Ωστόσο, η σύγχρονη επιστημονική κοινότητα εκφράζει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις αυτής της πρακτικής στον ανθρώπινο οργανισμό.

Ο κιρκάδιος ρυθμός και οι πιθανές επιπτώσεις

Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η αλλαγή της ώρας μπορεί να διαταράξει τον κιρκάδιο ρυθμό – το εσωτερικό ρολόι του σώματός μας που ρυθμίζει τον ύπνο, την απελευθέρωση ορμονών, τον μεταβολισμό και τη διάθεση. Αυτή η διαταραχή μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες στον ύπνο, μειωμένη συγκέντρωση και αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων.

Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η πιθανότητα αφύπνισης στο σκοτάδι κατά τις μεταβατικές περιόδους της άνοιξης και του φθινοπώρου, καθώς το πρωινό φως είναι απαραίτητο για τη ρύθμιση του κιρκάδιου κύκλου και τη σωστή λειτουργία του οργανισμού.

Η συζήτηση για την κατάργηση της αλλαγής ώρας

Τα τελευταία χρόνια, η αλλαγή της ώρας αποτελεί αντικείμενο διαμάχης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την κατάργησή της, καθώς το 84% των πολιτών που συμμετείχαν σε δημόσια διαβούλευση τάχθηκε υπέρ της διατήρησης είτε της χειμερινής είτε της θερινής ώρας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ωστόσο, η έλλειψη συμφωνίας μεταξύ των κρατών-μελών έχει διατηρήσει την πρακτική σε ισχύ μέχρι σήμερα.

Τα επιχειρήματα υπέρ της κατάργησης επικεντρώνονται στις επιπτώσεις στην υγεία και στην καθημερινότητα, καθώς και στην πιθανή εξοικονόμηση ενέργειας. Από την άλλη, οι υποστηρικτές της θερινής ώρας θεωρούν ότι οι επιπλέον ώρες φυσικού φωτός τα απογεύματα ενισχύουν την ψυχαγωγία και τη γενικότερη ευημερία, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.

Παρότι το θέμα βρίσκεται ακόμα σε εκκρεμότητα, οι χώρες της Ε.Ε. συνεχίζουν να αλλάζουν ώρα δύο φορές τον χρόνο, τουλάχιστον μέχρι να ληφθεί μια οριστική απόφαση.